Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła może być przyczyną kaszlu, drapania w gardle, nudności. Gdy przyczyną jest zwykła wirusowa infekcja, symptomy mijają po około siedmiu dniach. Problem natomiast pojawia się, gdy dolegliwość ta utrzymuje się dłużej niż 3–4 miesiące. Mamy wtedy do czynienia z zespołem przewlekłego spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła – PNDS lub z zapaleniem zatok.
Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła

Przyczyny spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła
Przewlekły zespół spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła może być objawem chorób górnych dróg oddechowych bądź występować jako schorzenie samo w sobie. Uznawane jest za jedną z najczęstszych przyczyn uporczywego przewlekłego kaszlu, kaszlu napadowego oraz świszczącego oddechu.
Zespół PNSD ten wywoływany jest przez:
- alergiczny nieżyt nosa – błony śluzowe po kontakcie z alergenem reagują nadprodukcją wydzieliny;
- niealergiczny nieżyt nosa – naczynioruchowy nieżyt błony śluzowej nosa, fizyczne i chemiczne czynniki drażniące, skrzywienie przegrody nosa, polipy, brodawczaki;
- przewlekłe infekcje górnych dróg oddechowych;
- przerost migdałków podniebiennych lub migdałka gardłowego;
- zapalenie zatok (ostre lub przewlekłe) oraz ich wady anatomiczne (zwężone ujścia);
- chorobę refluksowa przełyku.
Przeczytaj: Kaszel po Covidzie, ile trwa, jak go leczyć?
Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła – objawy
Mechaniczne drażnienie receptorów zlokalizowanych w ścianie gardła i krtani przez spływającą wydzielinę powoduje nieprzyjemne objawy zespołu przewlekłego spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła, takie jak:
- przewlekły oraz napadowy kaszel;
- świszczący oddech;
- potrzeba ciągłego połykania wydzieliny zalegającej w gardle;
- nieświeży oddech;
- obrzęk błony śluzowej nosa;
- trudności w oddychaniu;
- nudności.
Gdy przyczyną jest alergiczny nieżyt nosa, pomocne okazują się wziewne glikokortykosteroidy oraz doustne leki antyhistaminowe stosowanie w okresach zaostrzenia choroby. W przypadku wad anatomicznych oraz polipów, brodawczaków uniemożliwiających prawidłową wentylację zatok konieczna może okazać się korekta chirurgiczna. W refluksie żołądkowo-przełykowym pomocne staje się stosowanie leków zmniejszających kwaśność soku żołądkowego (blokery pompy protonowej, blokery receptorów histaminowych).
Przeczytaj również: Ropa w dziąśle, przyczyny, objawy, postępowanie
Spływanie wydzieliny z zatok po tylnej ścianie gardła
Uporczywa wydzielina bardzo często stanowi efekt stanu zapalnego zatok, będącego zazwyczaj zejściem infekcji górnych dróg oddechowych. Zapalenie zatok może być ostre lub przewlekłe.
Początkowo, podczas zwykłego przeziębienia, które powodowane jest przez wirusy, dochodzi do obrzęku błony śluzowej jam nosowych oraz przynosowych i zwiększonej produkcji wydzieliny. Wydzielina ta jest płynna i bezbarwna. Z reguły zapalenie wirusowe mija samoistnie po 3–4 dniach.
Gdy jednak dojdzie do dużego obrzęku, który całkowicie zamyka ujścia zatok, zalegająca przez dłuższy czas wydzielina staje się doskonałą pożywką dla bakterii. Ta przewlekła forma zapalenia objawia się ropnym, gęstym katarem, uczuciem rozpierania w okolicach czołowych i przynosowych oraz podwyższeniem temperatury ciała.
To też może Cię zainteresować: Ucisk w gardle – przyczyny, badania, leczenie
Wydzielina w gardle a zapalenie zatok – objawy
Najczęstszymi objawami zapalenia zatok są:
- uczucie zatkania, rozpierania nosa, niemożności oczyszczenia go z zalegającej wydzieliny;
- katar;
- zaburzenia węchu;
- drapanie w gardle, kaszel, chrypka, chrząkanie – jako objaw spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła i związanego z tym drażnienia zakończeń nerwowych;
- ból głowy, twarzy, rozpieranie okolic czołowych oraz przynosowych.
Przeczytaj też: Zespół przewlekłego spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła
Jak leczyć zapalenie zatok?
Leczenie zapalenia zatok zależy w głównej mierze od jego etiologii. Gdy jest wywołane przez wirusy, z reguły mija samoistnie po 3–4 dniach. jeśli natomiast jego przyczyną są bakterie, konieczne staje się zastosowanie antybiotyku przez 10–14 dni. Bardzo ważnym elementem leczenia są działania mające na celu upłynnienie zalegającej wydzieliny, które w znacznym stopniu ułatwia jej usuwanie. W tym celu stosuje się:
- leki obkurczające błonę śluzową (np. preparaty zawierające pseudoefedrynę), występujące często w postaci kropli, aerozoli do nosa;
- środki mukolityczne, zwiększające płynność zalegającego śluzu;
- leki przeciwzapalne (np. ibuprofen), zmniejszające obrzęk oraz działające przeciwbólowo i przeciwgorączkowo.
Gdy wyżej wymienione metody leczenia nie przynoszą pożądanego skutku, konieczne może okazać się wykonanie punkcji zatok. Jest to zabieg mający na celu usunięcie zgromadzonej zakażonej wydzieliny, wypłukanie chorej zatoki oraz bezpośrednie podanie antybiotyku. W zależności od ilości zgromadzonego śluzu wykonuje się jeden lub kilka etapów zabiegu. Skuteczne okazuje się także płukanie zatok przy pomocy dostępnych bez recepty irygatorów.
Nie wolno lekceważyć przewlekającego się zapalenia zatok, gdyż niejednokrotnie może ono doprowadzić do groźnych powikłań, jak ropne zapalenie oczodołu, zapalenie kości, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Czytaj również: Rak nosogardła (jamy nosowo-gardłowej) – przyczyny, objawy, leczenie
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- „Otorynolaryngologia dla studentów medycyny i stomatologii” pod red. Bożydara Latkowskiego. Wyd. 2004 r.
- „Wykłady z otolaryngologii” Kazimierz Niemczyk. Wyd. 2012 r.
- „Otorynolaryngologia kliniczna” Dariusz Jurkiewicz, Witold Szyfter. Wyd. 2014 r.

Ewa Grabska
Lekarz
Ukończyła Uniwersytet Medyczny w Łodzi. W trakcie studiów aktywnie uczestniczyła w Kardiologicznym Kole Naukowym. Staż podyplomowy odbyła w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym im. Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi. Obecnie lekarz rezydent w USK im. WAM w Łodzi.
Komentarze i opinie (6)
opublikowany 29.06.2022
opublikowany 05.09.2022
opublikowany 16.12.2022
opublikowany 12.02.2023
opublikowany 19.02.2023
opublikowany 17.10.2024