Złamanie kości ramiennej – przyczyny, leczenie, rehabilitacja

Złamanie kości ramiennej – przyczyny

Złamania kości ramiennej stanowią niewielki odsetek wszystkich złamań. U osób młodszych dochodzi do nich najczęściej podczas upadków przy uprawianiu aktywności fizycznej oraz podczas wypadków komunikacyjnych. U osób w starszym wieku główną rolę odgrywają nawet niewinne upadki z łóżka czy potknięcia na chodniku wynikające ze zmniejszonej gęstości kości.

Złamania kości ramiennej dzielimy ze względu na lokalizację złamania:

• złamania nasady bliższej – występują często u osób starszych, obejmują część kości ramiennej znajdującą się w okolicy stawu ramiennego (głowa i szyjka), przyczyną jest upadek na wyprostowaną kończynę. Jeśli w momencie upadku dodatkowo dojdzie do nadmiernego przywiedzenia lub odwiedzenia - złamanie lokalizuje się w okolicach szyjki. Do złamania guzka większego może dojść przez uderzenie w okolicy głowy kości ramiennej lub oderwanie guzka poprzez gwałtowne działanie mięśni (tzw. złamanie awulsyjne),
• złamanie trzonu – rzadkie, obejmują część środkowa kości, powstają z urazu pośredniego z jednoczesnym ruchem skrętnym,
• złamanie nasady dalszej – dość powszechne, obejmują okolica stawu łokciowego, najczęściej związane jest z upadkiem na zgięty łokieć lub wyprostowaną kończynę. W okresie wzrostu więzadła i ścięgna są silniejsze od kości, dlatego też częściej dochodzi do złamań awulsyjnych polegających na oderwaniu fragmentu kości z mechanizmu pociągania tkanki.

Przeczytaj też: Złamany palec – objawy, przyczyny, leczenie

Złamanie kości ramiennej – objawy

Objawy złamania obejmują:

• ból,
• obrzęk,
• krwiak i zasinienie,
• niemożność wykonywania ruchów,
• deformacja ramienia,
• zasinienie palców.

Podczas złamania kości ramiennej może również dojść do uszkodzenia innych struktur zlokalizowanych w obrębie kości ramiennej:

• uszkodzenie nerwów obwodowych – objawia się zaburzeniami czucia, mrowieniem i upośledzeniem ruchów stawu nadgarstkowego,
• uszkodzenie mięśni lub innych tkanek miękkich – występuje krwiak, obrzęk lub zasinienie,
• uszkodzenia naczyń krwionośnych (zwłaszcza tętnicy ramiennej) – duże krwawienie i wynikające z tego omdlenie.

Złamanie kości ramiennej – leczenie

Pierwsza pomoc przy złamanej kości ramiennej obejmuje jej unieruchomienie, najlepiej przez przybandażowanie całej kończyny górnej przy zgiętym stawie łokciowym do klatki piersiowej lub unieruchomienie na szynie Kramera. Przy udzielaniu pierwszej pomocy należy zwrócić uwagę na występowanie odłamów kostnych oraz na ruchy nadgarstka i palców rąk. Zwykłe zdjęcie RTG nie zawsze daje możliwość dobrej oceny linii złamania dlatego warto dodatkowo wykonać tomograf komputerowy.

Złamania kości ramiennej obejmują różnorodne formy leczenia uzależnione od rozfragmentowania kości, przemieszczenia jej odłamów oraz preferencji ortopedy prowadzącego pacjenta. Istnieje szereg metod począwszy od leczenie zachowawczego (nieoperacyjnego) poprzez operacyjne, oraz nawet w niektórych przypadkach całkowitą wymianę stawu (alloplastyka). Jeśli nie doszło do przemieszczenia odłamów kości ramiennej, kończyna umieszczana jest na temblaku na okres 4-6 tygodni.

Złamania z lekkim przemieszczeniem wymagają najpierw nastawienie odłamów w znieczuleniu, a następnie tradycyjnie unieruchomienie w miękkim opatrunku na okres kilku tygodni. W przypadku większych lub skomplikowanych przemieszczeń odłamów konieczne jest otwarte nastawienie z wewnętrzną stabilizacją.

Inną formą leczenia złamania kości ramiennej jest całkowita lub częściowa wymiana stawu. Stosuje się ją w przypadku urazów skomplikowanych, wieloodłamowych, z rozfragmentowaniem głowy kości ramiennej oraz szczególnie w przypadku osób starszych u których proces gojenia zachodzi wolniej i istnieje ryzyko osteoporozy.

Szczególnym przypadkiem są złamania kości ramiennej w okolicy stawu łokciowego, który ma dość złożoną budowę anatomiczną i powierzchowny przebieg głównego unerwienia. Dlatego niezwykle istotne jest właściwe zabezpieczenie i odtworzenie struktur anatomicznych, co warunkuje odzyskanie funkcji stawu łokciowego oraz ramiennego. W przypadku złamania przezstawowego wykonuje się zabieg operacyjny odtwarzający powierzchnię stawową oraz stabilne zespolenie odłamów kostnych. Możliwe jest także zastosowanie wyciągu bezpośredniego.

Przeczytaj też: Ból pod lewą łopatką – przyczyny, jak leczyć?

Złamanie kości ramiennej – rehabilitacja

• Głównym celem rehabilitacji jest odzyskanie funkcji całej kończyny górnej. Postępowanie rehabilitacyjne uzależnione jest głównie od rodzaju złamania i sposobu zabezpieczenia, a także rodzaju zabiegu i zespolenia zastosowanego do stabilizacji. Rehabilitacja przy złamaniu kości ramiennej obejmuje:
• we wczesnym okresie pooperacyjnym działanie przeciwbólowe i przeciwobrzękowe. Zalecane jest jak najszybsze stosowanie pola magnetycznego (na gips, z zespalającymi odłamy kostne drutami) aby przyspieszyć i stymulować zrost kości,
• wdrożenie jeszcze w trakcie unieruchomienia ćwiczeń odsłoniętych palców (zginanie, prostowanie, przeciwstawianie kciuka) oraz zdrowego stawu barkowego w celu poprawy krążenia i odżywienia tkanek w stawie unieruchomionym,
• unikanie forsowania stawu barkowego w krótkim czasie po zdjęciu unieruchomienia oraz stosowanie zimnych okładów w celu zmniejszenia opuchlizny,
• kurację farmakologiczną polegającą na podawaniu leków przeciwzapalnych i rozluźniających tkanki mięśniowe; jeśli ból jest intensywny, można poprosić lekarza o środki przeciwbólowe,
• fizykoterapię: stosowanie wcześniej wspomnianego pola magnetycznego oraz innych zabiegów o działaniu regenerującym i pobudzającym zrost kości (laseroterapia, ultradźwięki, galwanizacja), krioterapii w celu zmniejszenia bólu i obrzęku, elektrostymulacji osłabionych mięśni stawu barkowego lub mięśni stawu łokciowego lub nadgarstkowego jeśli doszło również do ich osłabienia lub uszkodzenia, oraz zabiegów rozluźniających, poprawiających ukrwienie i odżywianie tkanek miękkich, takich jak: lampa solux czy kąpiel wirowa całej kończyny górnej,
• masaż tkanek głębokichokolicy stawu zmniejszający występujące w tych strukturach wzmożone napięcie oraz poprawiający ich ukrwienie i odżywianie,
• terapię manualną, która obejmuje techniki mogące odblokować staw i przywrócić mu fizjologiczną biomechanikę. Szczególnie zalecane przy dłuższym unieruchomieniu chorego stawu. Po zastosowaniu odpowiedniej techniki dochodzi do zmniejszenia bólu, ustąpienia procesu zapalnego oraz poprawy ruchomości stawu,
• mobilizację łopatki,
• kinesiotaping, czyli oklejanie stawu specjalnymi, elastycznymi plastrami strukturze, które mają działanie sensoryczne, odciążające oraz stabilizujące, zalecane zwłaszcza podczas podejmowania pierwszej aktywności fizycznej po urazie w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia kontuzji,
• w razie uszkodzenia nerwów - neuromobilizację, czyli napinanie i rozciąganie tkanek nerwowych w celu poprawy elastyczności, usprawnienia mechanizmów naprawczych i regeneracyjnych. Technika pozwala na natychmiastową poprawę funkcji podrażnionych tkanek nerwowych.

Czas leczenia złamań kości ramiennej jest różnorodny i może trwać od 6 do 20 tygodni.

Ćwiczenia po złamaniu kości ramiennej

Ważnym elementem leczenia po złamaniu kości ramiennej jest kinezyterapię, czyli wykonywanie ćwiczeń leczniczych. W początkowej fazie rehabilitacji najlepiej wykonywać z terapeutą delikatne ćwiczenia bez obciążania chorego stawu np.: ćwiczenia w odciążeniu na podwieszkach, izometryczne, rozciągające oraz pobudzające stymulację nerwowo-mięśniową. Stopniowo wprowadza się ćwiczenia:

• oporowe wzmacniające siłę mięśniową,
• poprawiające stabilizację,
• elastyczność tkanek miękkich oraz propriocepcję, czyli czucie stawu w przestrzeni.

Na końcu stosujemy ćwiczenia całej kończyny górnej, zwiększające siłę, kontrolujące ruch i pracę, poprawiające dynamikę ruchów stawu barkowego najlepiej metodą PNF. Dążymy do tego aby wszystkie ruchu w stawie były wykonane w pełnym zakresie ruchu nawet po przyłożeniu niewielkiego oporu/

Złamanie kości ramiennej – powikłania

Każde złamanie niesie ze sobą ryzyko powikłań wynikających zarówno z samego urazu, zabiegu operacyjnego a także unieruchomienia. Do powikłań wynikających ze złamania kości ramiennej można zaliczyć:

• wynaczynienie dużej ilości krwi i powstania krwiaka (z powodu uszkodzenia naczynia krwionośnego),
• ucisk nerwów lub naczyń (z powodu krwiaka, odłamów kostnych, obrzęku lub gipsu),
• uszkodzenie nerwów i wynikającego z tego zaburzenie funkcji poszczególnych mięsni i ruchów stawów w kończynie,
• ograniczenie ruchomości stawu,
• zaburzenia neurologiczne w wyniku uszkodzenia nerwów (mrowienie, drętwienie, zaburzenia czucia, osłabienie siły mięśniowej),
• uszkodzenie stożka rotatorów (zapalenie ścięgien mięśni odpowiedzialnych za ruchy rotacyjne w stawie ramiennym),
• zespół ciasnoty podbarkowej (sytuacja w której podczas ruchu głowy kości ramiennej dochodzi do uwięźnięcia tkanek miękkich z powodu niewielkiej przestrzeni, w której one przechodzą).