Złamanie Bennetta (bokserskie) – przyczyny, objawy i leczenie

Złamanie kciuka – jakie są rodzaje?

Anatomicznie kciuk zbudowany jest z dwóch paliczków – odmiennie od pozostałych palców ręki, które składają się z trzech. Dlatego też złamania w jego obrębie mogą dotyczyć paliczka dalszego, paliczka bliższego oraz I kości śródręcza. To opisane przez Bennetta dotyczy I kości śródręcza – dodatkowo towarzyszy mu złamanie powierzchni stawowej wraz z podwichnięciem w stawie śródręczno-paliczkowym.

Drugim rodzajem złamania I kości śródręcza jest złamanie kciuka Ronaldo. Jest to uszkodzenie skomplikowane, niestabilne i wieloodłamowe. Zdecydowanie gorsze do leczenia niż złamanie Bennetta.

Zdecydowanie częściej dochodzi do złamania Bennetta. Po przeprowadzonej diagnostyce obrazowej może się okazać, że mamy do czynienia ze stłuczonym nadgarstkiem lub palcem. Urazy te mogą się podszywać pod złamanie nadgarstka, stąd istotna jest ocena radiologiczna.

Przeczytaj też: Wybity palec – przyczyny i objawy

Złamanie Bennetta – co to za uraz kciuka?

Złamanie Bennetta (to uszkodzenie kciuka zostało opisane po raz pierwszy przez Edwarda Bennetta) określane jest również złamaniem bokserskim. Jest to typowy uraz w tej grupie sportowców. Złe ułożenie kciuka podczas wyprowadzanego ciosu może doprowadzić do złamania I kości śródręcza z podwichnięciem w stawie śródręczno-paliczkowym.

Do złamania dolnej nasady kciuka dochodzi przy nadmiernym przeciążeniu osiowo działającej siły na kciuk zgięty w stawie – np. podczas uderzenia pięścią lub samym zgiętym kciukiem w przeszkodę. Na ten typ urazu, oprócz bokserów, narażeni są: bramkarze, rugbiści oraz osoby trenujące wschodnie sztuki walki.

Przeczytaj też: Złamany palec – objawy, przyczyny, leczenie

Ból nadgarstka i kciuka – złamanie bokserskie?

Złamanie u dolnej nasady będzie objawiało się bólem kciuka u jego podstawy lub w okolicy nadgarstka. Dolegliwości bólowe pojawiają się praktycznie zaraz po złamaniu. Czasami zdarza się jednak, że występują po dłuższym czasie – ma to miejsce w przypadku, kiedy do uszkodzenia dochodzi podczas uprawiania sportu, kiedy to odczucie bólu łagodzone jest hormonami walki. Miejsce złamania staje się obrzęknięte i zaczerwienione. Niekiedy może dojść do powstania krwiaka.

Kolejnym objawem towarzyszącym złamaniu Bennetta (bokserskiemu) jest ograniczenie ruchomości w stawie nadgarstkowo-śródręcznym kciuka. Każda próba wykonania ruchu będzie powodowała zwiększenie dolegliwości bólowych. Należy unikać wykonywania niepotrzebnych ruchów palcem. Niekiedy może wystąpić niestabilność kciuka związana ze złamaniem jego dolnej nasady oraz podwichnięciem w stawie śródręczno-paliczkowym.

To też może Cię zainteresuje: Uszkodzenie łąkotki – przyczyny, objawy, leczenie

Złamany kciuk – jakie badania w złamaniu Benneta?

Pacjent, który skarży się na silny ból nadgarstka (lub w jego okolicy) z towarzyszącym obrzękiem i ewentualnie krwiakiem, powinien zgłosić się do lekarza celem wykonania odpowiedniej diagnostyki. Na samym początku przeprowadza się badanie palpacyjne – lekarz bada pacjenta za pomocą dłoni, określając pierwotne uszkodzenia bolącego miejsca.

Następnie wykonuje się zdjęcie rentgenowskie. Zdjęcie RTG palca pozwala na wskazanie czy doszło do złamania czy tylko do stłuczenia kciuka. Uzyskany obraz umożliwia ocenę struktur kostnych i podjęcie decyzji o dalszym leczeniu.

Należy pamiętać, aby sprawdzić funkcję nerwową kciuka – wykonuje się to poprzez ocenę czucia powierzchownego i głębokiego, a także sprawdzenie jego ruchomości. Ważnym elementem jest również ocena ukrwienia. Sprawdza się, czy podczas złamania lub podwichnięcia (zwichnięcia kciuka) nie doszło do przerwania naczyń krwionośnych – na ten stan może wskazywać krwiak. Małe naczynka są mniejszym zagrożeniem. Natomiast przerwanie tętnicy zaopatrującej w krew dystalną część kciuka może manifestować się bladością opuszka, upośledzonym powrotem włośniczkowym oraz uczuciem chłodnego zimnego palca.

Jak leczyć złamanie bokserskie?

W leczeniu złamania Bennetta istotne jest prawidłowe nastawienie, z odtworzeniem powierzchni stawowej. Nieprawidłowe nastawienie może przyczyniać się do niezadawalającego efektu radiologicznego, a co gorsza czynnościowego. W wyniku nieprawidłowego zrostu powierzchni stawowej zwichniętego stawu kciuka może dojść do ograniczenia ruchomości w stawie.

W leczeniu złamania bokserskiego stosuje się następujące metody leczenia:

• leczenie zachowawcze – repozycja zamknięta w znieczuleniu,
• operacyjne – przezskórna stabilizacja złamania lub otwarta repozycja ze stabilizacją śrubami.

Decydując się na leczenie zachowawcze, przemieszczenie złamania musi być niewielkie i po repozycji stabilne. Wtedy można założyć tzw. gips Bennetta, który unieruchomi złamanie dolnej nasady kciuka. Po odpowiednim czasie unieruchomienia i kontroli w poradni nastawionego oraz zrośniętego złamania można rozpocząć rehabilitację, która będzie miała na celu usprawnienie ruchomości stawu.

Nastawianie palca, druty Kirschnera czy gips?

Często zdarza się, że złamanie Bennetta po nastawieniu jest niestabilne. W tym wypadku lepiej zdecydować się na stabilizację przezskórną drutami Kirschnera lub śrubami.

Druty Kirschnera w stabilizacji sprawdzają się w przypadku odłamania niewielkiego fragmentu kostnego po stronie dłoniowej. Zabieg wykonuje się w krótkim znieczuleniu dożylnym. Wykonuje się wyciąg osiowy, nastawia się złamanie i wprowadza dwa druty stabilizujące złamanie Bennetta. Powierzchnie stawową oraz repozycje sprawdza się śródoperacyjnie pod Luminaxem. Następnie zostaje założony gips. Stabilizację utrzymuje się przez 5–6 tygodni. Proces gojenia kontrolowany jest w poradni.

Otwarta repozycja złamania bokserskiego wykonywana jest w przypadku niemożliwości uzyskania stabilizacji przezskórnej lub nieprawidłowej linii powierzchni stawowej i odłamania się dużych fragmentów kostnych. Operacja jest przeprowadzana w znieczuleniu. Wykonuje się cięcie w okolicy nadgarstka i dociera do miejsca uszkodzenia dolnej nasady kciuka. W kolejnym kroku nastawia się złamanie, ustalając prawidłową powierzchnię stawową, a następnie wprowadza się dwie śruby stabilizujące złamanie. Na koniec zakłada się gips usztywniający miejsce złamania.

Rehabilitacja kciuka po złamaniu Bennetta

Rehabilitację po złamaniu Bennetta można rozpocząć po kontroli w poradni ortopedycznej, kiedy pozwoli na to lekarz. Ważne jest, aby nie doszło do nadwyrężenia kontuzjowanej ręki i rozejścia się zespolonego złamania. W pierwszej fazie usprawniania wykonuje się delikatne czynne ćwiczenia kciuka, stopniowo zwiększając zakres ruchu. Po ćwiczeniach okłada się go lodem i należy trzymać uniesioną kończynę górną.

Podczas rehabilitacji uszkodzonego kciuka nie można zapomnieć o ćwiczeniach czynnych pozostałych palcach ręki. Z upływem czasu zwiększa się zakres ruchów, włączając ćwiczenia bierne z pełnym wyprostem i zgięciem, a także wzmacniające rękę z wygojonym złamaniem dolnej nasady kciuka.