Przykurcze mięśni mają bardzo szerokie podłoże przyczynowe. Występować mogą w wielu jednostkach chorobowych. Przykurcze mięśni mogą powodować znaczne zmiany deformacyjne w stawach, a także utratę funkcji poszczególnych mięśni, co w konsekwencji może uniemożliwić prawidłowe funkcjonowanie zarówno kończyn górnych, dolnych jak i tułowia.
Przykurcze mięśni
Spis treści
Czym jest skurcz mięśni?
Skurcz mięśniowy jest dowolną zmianą napięcia mięśniowego oraz jego długości. Przykurcz charakteryzujemy jako znaczne ograniczenie pełnego zakresu ruchu w stawie, wynikające z obkurczenia się tkanek miękkich, mięśni, więzadeł oraz torebek stawowych. Wyróżnia się on znacznym skróceniem naturalnej długości konkretnego mięśnia. Wystąpienie i narastanie przykurczów mięśniowych dotyczy głównie fizycznych właściwości mięśnia. Jest to proces bierny i w zasadzie zawsze uważany za stan patologiczny, ze względu na nieprawidłową zmianę długości włókien mięśniowych. Przykurcze mogą być o charakterze czynnym – przykurcze takie możemy rozpracować i usunąć, oraz bierne – pozbyć się ich można tylko i wyłącznie przez rozerwanie tkanki (stosowane są również różnego rodzaju interwencje chirurgiczne).
Przeczytaj również: Skurcze stóp – przyczyny, leczenie, ćwiczenia
Przyczyny powstawania przykurczy
Do przyczyn powstawania przykurczy mięśni zalicza się:
- porażenia spastyczne,
- porażenia kurczowe,
- uszkodzenia nerwów obwodowych,
- długotrwałe unieruchomienie (np. w opatrunku gipsowym),
- brak ruchu (akinezja),
- krwiak,
- obrzęk,
- ból,
- starszy wiek,
- uszkodzenie tkanki mięśniowej,
- zrosty, zwłóknienia występujące na tkance miękkiej,
- dysbalans mięśniowy,
- blizny,
- choroby zapalne stawów (RZS – reumatoidalne zapalenie stawów, ZZSK – zesztywniające zapalenie stawów, zmiany zwyrodnieniowe stawów),
- urazy (zwichnięcia, złamania, skręcenia).
Rodzaje przykurczów mięśniowych
Można wyróżnić cztery rodzaje przykurczów mięśniowych. Rodzaje przykurczów mięśniowych są następujące:
- mięśniopochodne – występują gdy jest brak równowagi dynamicznej i pojawia się dysbalans mięśniowy (jedna grupa mięśniowa jest znacznie silniejsza niż grupa mięśni przeciwstawnych). Dochodzi do zmiany rozkładu sił poszczególnych mięśni zawiadujących stawem;
- neuropochodne – gdy jedna z grup mięśniowych jest spastyczna bądź w stanie porażenia wiotkiego. Następuje zmiana wielkości i proporcji dystrybucji sił mięśniowych. Bodźce nerwowe, które zawiadują odpowiednim tonusem mięśniowym powoli słabną;
- strukturalne – zmiany chorobowe, które wynikają z uszkodzenia struktury samego mięśnia. W tkance mięśniowej można zauważyć zwyrodnienia, zwłóknienia, zmiany zapalne oraz ich odległe skutki, zmiany wynikające po przebytych urazach (blizny zmieniające długość mięśnia), zmiany wynikające z niedokrwienia;
- mieszane – prezentują kombinację powyższych uszkodzeń i wywołują duże zmiany właściwości mięśni.
Przeczytaj: Strzelające stawy – czy wymagają leczenia?
Przykurcze mięśni – objawy i postępowanie
W przypadku pojawienia się objawów związanych z powstawaniem przykurczy, takich jak:
- ból,
- znaczne ograniczenie ruchomości w stawie,
- wypadnięcie funkcji danego stawu bądź kończyny,
- problem w codziennym funkcjonowaniu,
- sztywność poranna,
- ogniska stanu zapalnego,
należy się skontaktować z lekarzem bądź fizjoterapeutą w celu zdiagnozowania problemu. Wykonuje się między innymi testy funkcjonalne, które pozwalają ocenić stopień przykurczu danego mięśnia oraz jego siłę. Posiłkować można się również badaniami dodatkowymi, w celu sprawdzenia czy dany przykurcz mięśniowy nie wynika z rozpoczętego procesu chorobowego, który może mieć różne podłoże, ortopedyczne bądź neurologiczne. Dalsze postępowanie jest zależne od przyczyn, które doprowadzają do pojawienia się patologii.
Przykurcze mięśni – leczenie
W przypadku przykurczy mięśni, które wynikają z uszkodzeń neurologicznych, najczęściej ma się do czynienia ze spastyką. Z racji tego, że większość uszkodzeń jest nieodwracalnych, leczenie skupia się głównie na ciągłej rehabilitacji, ale także w większości przypadków konieczne jest wykonanie interwencji chirurgicznej bądź zastosowanie leczenia farmakologicznego.
Do metod chirurgicznych zaliczyć można rizotomię (która polega na przecięciu korzeni grzbietowych) oraz fibrotomię (częściowe przecięcie włókna mięśniowego).
W przypadku leczenia farmakologicznego stosuje się leki zmniejszające napięcie mięśniowe, np. baklofen. Częstym zabiegiem jest podawanie toksyny botulinowej bezpośrednio do mięśnia, który jest przykurczony.
Przykurcze mięśni – rehabilitacja
Rehabilitacja w przypadku przykurczy pochodzenia neurologicznego czy ortopedycznego ma za zadanie w najbardziej możliwy sposób przywrócić elastyczność mięśni, ich siłę oraz zakres działania. Wykorzystuje się tutaj między innymi:
- pozycje ułożeniowe,
- ćwiczenia w pełnym zakresie ruchomości,
- ćwiczenia siłowe,
- ćwiczenia w wodzie,
- ćwiczenia rozciągające na bazie stretchingu lub bardzo efektywnej relaksacji.
Masaż oraz elektroterapia, jak również inne zabiegi fizykoterapeutyczne pozytywnie wpływają na rozluźnienie przykurczonych struktur. W pracy nad poprawą dysbalansu mięśniowego konieczne jest użycie technik osteopatycznych i pracy na powięzi.
Opublikowano: 06.11.2014;
aktualizacja: 16.03.2015
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Daniel Gajda
Fizjoterapeuta
Fizjoterapeuta, terapeuta manualny, terapeuta tkanek miękkich. Absolwent Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Ukończył liczne kursy specjalistyczne z zakresu fizjoterapii i systematycznie pogłębia swoją wiedzę biorąc udział w licznych szkoleniach. W pracy zawodowej konsultuje oraz rehabilituje zarówno pacjentów ortopedycznych, neurologicznych, a także sportowców i dzieci. Jego główny kierunek zainteresowań to: system mięśniowo-powięziowy, trening motoryczny i funkcjonalny, terapia manualna oraz rehabilitacja sportowa.
714
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 15.05.2020
opublikowany 06.07.2021