Strzelające stawy – przyczyny, leczenie, rehabilitacja

Strzelające stawy – czy to groźny objaw?

Zdarza się, że słyszymy strzelanie w stawach. Dzieje się tak najczęściej samoistnie, gdy podejmujemy aktywność fizyczną po pewnym okresie bezruchu, kiedy wstajemy rano po długiej nocy lub wykonujemy charakterystyczny ruch w konkretnym stawie. Czasami sami prowokujemy stawy do wydawania dźwięków poprzez celowe „nastawianie” palców u rąk, aż do usłyszenia charakterystycznego trzaskania w stawach.

Niektórym taka czynność przynosi ulgę, dla innych jest nerwowym nawykiem. Jaka jest przyczyna strzelania w stawach? Przede wszystkim słyszalne trzaskanie w stawie wcale nie musi świadczyć o patologii. Jednak nie można ich bagatelizować, zwłaszcza jeśli strzelającym stawom towarzyszy obrzęk i stan zapalny należy skonsultować się ze specjalistą. Przewlekły ból stawów jest objawem wymagającym uwagi, bo może oznaczać choćby reumatoidalne zapalenie stawów. Chorobie tej towarzyszy gorączka, zaczerwienie, ocieplenie i obrzęk stawów.

Strzelające stawy – możliwe przyczyny

Najczęstsze przyczyny strzelających stawów to:

• zjawisko kawitacji – podczas przemieszczania powierzchni stawowych względem siebie następują wyciąganie się torebki stawowej, a maź wypełniająca jamę stawu poddana zostaje ciśnieniu i tworzą się w niej pęcherzyki gazu, które po powrocie ciśnienia do normy zapadają się i towarzyszy temu charakterystyczny efekt dźwiękowy;
• zmiany degeneracyjne chrząstki stawowej, które określane są jako rozmiękanie lub chonodromalacja;
• konflikt tkanek miękkich z wystającymi elementami kostnymi;
• brak niektórych składników odżywczych w organizmie, które są budulcem chrząstki oraz mazi stawowej takich jak: białko, wapń, witaminy z grupy B lub kwasy tłuszczowe omega-3,
• luźniejszą konstrukcję połączeń między kośćmi.

Najczęściej strzelające stawy

Pacjenci najczęściej skażą się na strzelające stawy kolanowe, strzelanie w biodrze i trzaski w łopatce.

Strzelanie w stawie kolanowym – powstaje na skutek chonodromalacji, czyli rozmiękania chrząstki stawowej, która jest konsekwencją:

• urazów, przeciążeń,
• jałowej martwicy kości,
• wadliwego ukształtowania powierzchni stawowych,
• płaskostopia,
• koślawości kolan.

Rozmiękanie powoduje powstawanie szczelin w chrząstce i zmian zwyrodnieniowych stawu rzepkowo-udowego, które podczas ocierania się w momencie ruchów stawu kolanowego zwłaszcza podczas wchodzenia po schodach powodują słyszalne i wyczuwalne trzeszczenia,

Trzaski w stawie biodrowym – „przeskakiwanie” jest objawem pozastawowym, skutkiem konfliktu tkanek miękkich z wystającymi elementami kostnymi, przypadłość jest powszechna i określana zespołem trzaskającego biodra (SHS), którego przyczyny mogą mieć związek z przebytymi urazami, schorzeniami lub przeciążeniami stawu, najczęściej przeskakiwanie ma miejsce na bocznej powierzchni stawu lub w rejonie pachwinowym,

Trzaski w łopatce – trzaski, przeskakiwania lub chrobotania w okolicy łopatki określane są potocznie zespołem trzaskającej łopatki, którego przyczynami są zaburzenia biomechaniki ruchu łopatki na skutek przeciążeń mięśniowych lub aktywności sportowych typu piłka ręczna, siatkówka czy tenis.

Czy strzelanie stawów jest szkodliwe?

Kiedyś uważano, że częste celowe strzelanie stawami jest dla nich szkodliwe i przyspiesza powstawanie zmian zwyrodnieniowych. Jednak tę teorie obalił kalifornijski naukowiec, który regularnie strzelał sobie palcami jednej ręki. Po latach je porównał i okazało się, że się niczym nie różnią.

Pomimo często, błahej przyczyny trzasków w stawach, konsultacja u specjalisty jest zalecana. Trzaski stawowe powinien zdiagnozować ortopeda, zwłaszcza jeśli towarzyszą im inne objawy, takie jak: ból, obrzęk, stan zapalny czy postępujące ograniczenie ruchomości.

Poza badaniem palpacyjnym i prowokacją trzasków, lekarz powinien zlecić RTG w celu oceny powierzchni stawowych lub wykonać USG stawu, aby zbadać stan tkanek miękkich. Stopień uszkodzenia stawu pokaże również badanie artroskopii.

Czytaj również: Blokada kręgosłupa – co to jest, działanie, wskazania, przeciwwskazania i skutki uboczne

Strzelające stawy – leczenie

Leczenie jest zachowawcze i obejmuje farmakoterapię oraz rehabilitację i w większości przypadków daje dobre efekty. Jeśli trwa dłużej niż kilka miesięcy może doprowadzić do uszkodzeń wtórnych.

Rehabilitacja przy strzelających stawach obejmuje:

• farmakoterapię – podawanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, rozluźniających tkanki miękkie oraz poprawiających metabolizm chrząstki, w ostrych stanach można zastosować wstrzyknięcie leku przeciwbólowego (tzw. blokady) w miejsce konfliktu lub największej tkliwości,
• oszczędzanie chorego stawu i unikanie pozycji oraz ruchów prowokujących trzaski, staw kolanowy można zabezpieczyć odpowiednim stabilizatorem lub ortezą przez 2–3 tygodnie, aby go odciążyć i zapewnić regenerację,
• fizykoterapię – zmniejszenie stanu zapalnego tkanek miękkich (pole magnetyczne, laseroterapia, ultradżwięki, krioterapia), poprawa funkcji mięśni (elektrostymulacja), poprawa metabolizmu tkanek miękkich (fala uderzeniowa),
• masaż tkanek miękkich,
• ćwiczenia lecznicze – rozciąganie przykurczonych tkanek, nauka właściwego wykonywania czynności ruchowych,
• ćwiczenia posturalne – w celu korekty postawy ciała pacjenta,
• terapię manualną, której celem jest odblokowanie stawu i przywrócenie mu fizjologicznej biomechaniki,
• mobilizację łopatki oraz rzepki,
• taping, aby poprawić lokalne funkcjonowanie stawu, odciążyć go i zapewnić lepszą stabilizację.

Operacja na strzelające stawy

Dotyczy przypadków w których leczenie zachowawcze nie pomogło i prócz trzasków dodatkowo odczuwa się ból lub dyskomfort z nimi związane. W przypadku stawu biodrowego metodą artroskopową wykonuje się plastykę napiętego ścięgna lub na usunięcie wszelkich narośli powodujących tarcie podczas ruchu.

Jeśli w przestrzeni łopatowo-żebrowej występują ciała wolne lub anomalia anatomiczne łopatki wskazane jest leczenie operacyjne i usunięcie zmian kostnych lub ciał wolnych, a w razie potrzeby dokonanie plastyki łopatki.

W stawie kolanowym podczas artroskopii usuwa się powierzchowną, uszkodzoną warstwę chrząstki rzepki lub dokonuje się jej odtworzenie.