Tyreotoksykoza – stan, w którym mamy do czynienia z wysokimi stężeniami hormonów tarczycy – może występować u osób w różnym wieku i prowadzić do niebezpiecznych dla naszego zdrowia powikłań. Wyjaśniamy, w jaki sposób dochodzi do nadmiernego stężenia hormonów tarczycy w naszym organizmie, jakie objawy mogą na to wskazywać i jak powinna wyglądać diagnostyka i leczenie tyreotoksykozy. Czy polega ono tylko na hamowaniu syntezy hormonów tarczycy? Zapraszamy do zapoznania się z artykułem!
Tyreotoksykoza – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie
Spis treści
Czym jest tyreotoksykoza?
Mianem tyreotoksykozy (Thyreotoxicosis) określa się niekorzystne skutki działania nadmiaru hormonów tarczycy (trójjodotyroniny i tyroksyny) na nasz organizm
To zespół objawów, które nie tylko mogą być niezwykle uciążliwe dla pacjenta, ale również stanowić zagrożenie dla jego zdrowia, a nawet życia. Tyreotoksykoza może być wynikiem szeregu nieprawidłowości w zakresie funkcjonowania naszego organizmu.
Tyreotoksykoza – przyczyny
Tyreotoksykoza to stan, kiedy w naszym organizmie obserwujemy nadmiar hormonów tarczycy. Często to pojęcie stosuje się do choroby tarczycy, którą jest nadczynność tarczycy. Jest to rażącym błędem, bowiem jawna nadczynność tarczycy to tylko jedna z przyczyn, która może prowadzić do wystąpienia tyreotoksykozy.
Do najczęstszych przyczyn tyreotoksykozy należą:
- nadczynność tarczycy (wywołana m.in. przez chorobę Gravesa-Basedowa, jak również wole guzkowe toksyczne czy nadczynność tarczycy indukowana jodem);
- rak tarczycy;
- gruczolak przysadki (ze zwiększoną syntezą TSH);
- ostra faza choroby Hashimoto;
- poporodowe zapalenie tarczycy;
- nabłoniak kosmówkowy;
- wole jajnikowe;
- ciąża (tzw. tyreotoksykoza ciążowa);
- przedawkowanie doustnych preparatów zawierających hormony tarczycy.
Jakie są objawy tyreotoksykozy?
Tyreotoksykoza może wywoływać różnorakie objawy, co niejednokrotnie utrudnia prawidłowe rozpoznanie i opóźnia wdrożenie właściwej terapii.
Do najbardziej charakterystycznych objawów tyreotoksykozy zalicza się:
Objawy ze strony układu krążenia:
- kołatanie serca,
- nadciśnienie,
- tachykardia,
- migotanie przedsionków,
- obrzęki – zwłaszcza w obrębie kończyn dolnych – tzw. obrzęk przedgoleniowy.
Objawy ze strony układu nerwowego:
- uczucie niepokoju,
- bezsenność,
- drażliwość,
- niestabilność emocjonalna.
Objawy ze strony układu ruchu i ze strony układu mięśniowego:
- osłabienie siły mięśniowej,
- miopatie,
- ubytek masy mięśniowej,
- zwiększona resorpcja kości.
Objawy ze strony układu pokarmowego:
- biegunki,
- spadek masy ciała,
- zaburzenia wchłaniania.
Objawy ogólnoustrojowe i objawy skórne:
- wzmożona potliwość,
- wypadanie włosów,
- hiperpigmentacja skóry,
- kruchość paznokci,
- ginekomastia,
- zaburzenia miesiączkowania.
Objawy ze strony narządu wzroku:
- orbitopadia tarczycowa,
- uczucie rozpierania gałek ocznych,
- pogorszenie ostrości widzenia,
- zaczerwienienie i pieczenie gałek ocznych,
- objaw Kochera,
- rzadkie mruganie,
- nadmierne rozszerzenie szpary powiek.
W przypadku tyreotoksykozy wywołanej chorobami tarczycy może dojść do wykształcenia wola tarczycowego i zwiększonego dyskomfortu w obrębie szyi.
Tyreotoksykoza – możliwe powikłania
Nasilona tyreotoksykoza może doprowadzić do tzw. przełomu metabolicznego bezpośrednie zagrożenie życia. Objawia się on niewydolnością wielonarządową, która może prowadzić do śpiączki, a nawet zgonu pacjenta. Symptomy, które mogą wskazywać na przełom hipermetaboliczny to, między innymi:
- gorączka,
- apatia,
- stany padaczkowe,
- silne pobudzenie,
- tachykardia,
- wzmożona potliwość prowadząca do silnego odwodnienia,
- nasilone drżenie mięśniowe,
- nudności i wymioty.
Najczęściej przełom metaboliczny jest wynikiem nierozpoznania lub nieprawidłowego leczenia nadczynności tarczycy, może być jednak inicjowany także przez określone czynniki, takie jak:
- zaprzestanie przyjmowania leków na nadczynność tarczycy,
- infekcję,
- poród,
- zabieg operacyjny w obrębie szyi,
- podanie jodowych środków kontrastujących.
Tyreotoksykoza – diagnostyka
Ustalenie podłoża tyreotoksykozy jest kluczowe dla wdrożenia właściwej terapii i poprawy stanu zdrowia oraz komfortu życia pacjenta.
Podstawę diagnostyki stanowi oczywiście wnikliwy wywiad lekarski, uzupełniony o badania laboratoryjne i obrazowe.
Podstawowymi badaniami są:
- stężenie hormonów T3 i T4,
- stężenie TSH,
- obecność przeciwciał anty-TPO,
- USG tarczycy.
Jako uzupełnienie diagnostyki lekarz może zalecić wykonanie testów funkcjonalnych tarczycy oraz wyda zalecenie, by przeprowadzić scyntygrafię tarczycy.
Jak leczy się tyreotoksykozę?
Leczenie tyreotoksykozy w dużej mierze zależy od jej przyczyny źródłowej, a także stopnia zaawansowania.
W większości przypadków łagodna tyreotoksykoza leczona jest preparatami przeciwtarczycowymi jak np. Tiamazol.
Działa on tak, że w wyniku blokowania wbudowywania jodu do tyreoglobuliny, blokuje syntezę nowych hormonów tarczycowych.
Terapia tym lekiem polega więc na hamowaniu produkcji hormonów tarczycy. Uzupełnieniem terapii hamowania syntezy nowych hormonów mogą być leki łagodzące poszczególne objawy tyreotoksykozy, jak np. beta-blokery na objawy ze strony układu krążenia czy glikokortykosteroidy w terapii bólu i stanu zapalnego.
Jeżeli u podłoża tyreotoksykozy leży zaawansowana nadczynność tarczycy, leczeniem rekomendowanym jest radiojodoterapia (podaje się preparat z radioaktywnym jodem, który jest absorbowany przez tarczycę, prowadząc do zniszczenia nadczynnej tkanki) lub chirurgiczne usunięcie tarczycy.
W trakcie trwania terapii, jak również po jej zakończeniu, konieczne jest regularne kontrolowanie stężenia hormonów tarczycy w organizmie.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Lewiński A., Smyczyńska J., Hilczer M., Nadczynność i niedoczynność tarczycy – przyczyny, rozpoznawanie i leczenie. „Przewodnik Lekarza/Guide for GPs.” 2002:52–62.
- Blick C., Nguyen M., Jialal I. Thyrotoxicosis. [Updated 2023 Jul 4]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-.
- Kowalska A., Standardy leczenia nadczynności tarczycy, „Medycyna po Dyplomie”, 12/2017.
- Karwacka I., Wiśniewski P., Sworczak K., Stany nagłe w tyreologii — część I, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2011, tom 5, nr 5, 375–389.
- Inman BL, Long B. Thyrotoxicosis, Emerg Med Clin North Am. 2023;41(4):759–774.
Opublikowano: 03.10.2024;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Natalia Michalak
diagnosta laboratoryjny
Absolwentka kierunku analityka medyczna na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Prywatnie mama wesołej dwójki i pasjonatka zdrowego i aktywnego stylu życia. Dzięki swojemu wykształceniu doskonale wie, jak ważną rolę odgrywa w trosce o zdrowie i dobre samopoczucie odpowiednia profilaktyka, której niezbędnymi elementami są m.in. regularnie wykonywane badania laboratoryjne, odpowiednia dieta i aktywność fizyczna.
157
Komentarze i opinie (0)