Niedoczynność tarczycy a brzuch tarczycowy
Niedoczynność tarczycy to stan, w którym tarczyca produkuje zbyt mało hormonów w stosunku potrzeb organizmu do zachowania homeostazy. Niedobór hormonów tarczycy, czyli T3 i T4 prowadzi do spowolnienia metabolizmu, co może objawiać się w postaci zwiększonego przyrostu masy ciała, wzdęć, zaparć oraz uczucia pełności w jamie brzusznej – a to wszystko przy zmniejszonym apetycie.
Problemy te są szczególnie widoczne u osób słabo aktywnych fizycznie, u których niedoczynność tarczycy nie jest leczona farmakologicznie lub leczona jest w sposób nieprawidłowy, źle dobranymi dawkami leków. U części osób, szczególnie z predyspozycją do otyłości centralnej, czyli gromadzenia tłuszczu trzewnego wokół narządów jamy brzusznej lub pod skórą na brzuchu, dochodzi do rozwoju tzw. brzucha tarczycowego, który może być wynikiem zarówno zatrzymywania wody w organizmie, jak i zmniejszonego tempa trawienia.
Przeczytaj również:
Leki anorektyczne – jak działają? Rodzaje, dostępność
Brzuch tarczycowy u kobiet
Badania pokazują, że około 30-60% kobiet z niedoczynnością tarczycy zmaga się z problemem nadwagi lub otyłości. U kobiet niedoczynność tarczycy występuje częściej niż u mężczyzn, przez co automatycznie cierpią one z tego powodu znacznie częściej na nadmierny przyrost masy ciała niż płeć przeciwna.
Dysfunkcja endokrynna tego gruczołu najczęściej ma tło autoimmunologiczne. Jest to tzw. choroba Hashimoto, w której przeciwciała organizmu niszczą prawidłowe komórki tarczycy, przyczyniając się do jej stopniowego wygaszania.
W przypadku nieleczonej niedoczynności tarczycy przyrost masy ciała wynika głównie z nadmiernego zatrzymywania wody i soli w organizmie, co prowadzi do wystąpienia uczucia ciężkości i obrzęków podskórnych. Jednak przyrost masy ciała dodatkowo potęgowany jest przez zmniejszenie tempa przemiany materii i pasażu jelitowego przyjętego pokarmu.
Brzuch tarczycowy będący składową otyłości brzusznej częściej występuje w wieku pomenopauzalnym niż przed 50. rokiem życia.
Brzuch tarczycowy u mężczyzn
Chociaż mężczyźni są w mniejszym stopniu narażeni na problemy z tarczycą niż kobiety, to w przypadku niedoczynności tarczycy u mężczyzn mogą wystąpić podobne objawy co u kobiet, czyli przyrost masy ciała, wzdęcia oraz problemy z trawieniem. Wśród mężczyzn z niedoczynnością tarczycy może występować również osłabienie siły mięśniowej i obniżony poziom energii witalnej, co sumarycznie prowadzi do spadku aktywności fizycznej i zmniejszenia wydatkowanej energii, czyli spalonych kalorii w ciągu dnia.
Niewiele czasu potrzeba, aby mężczyźni chorujący na niedoczynność tarczycy zauważyli pojawianie się brzuszka hormonalnego. Wystarczy zaniedbać ruch, spędzając większość dnia w pozycji siedzącej, podjadając wysokokaloryczne przetworzone produkty, a organizm przyswoi tę nadwyżkę kaloryczną w postaci adipocytów, czyli komórek tłuszczowych.
Mężczyźni z natury, bardziej niż kobiety, mają predyspozycje do otyłości centralnej, polegającej na gromadzeniu tkanki tłuszczowej trzewnej lub podskórnej w okolicy centralnej części ciała, czyli brzucha.
Jak pozbyć się brzucha tarczycowego?
Przeczytaj również:
Brzuch alkoholowy – jak wygląda, jak się go pozbyć?
Jakie leki na brzuch tarczycowy?
Leczenie brzucha tarczycowego zależy od podstawowego problemu – niedoczynności tarczycy. Podstawowym lekiem stosowanym w leczeniu niedoczynności tarczycy jest lewotyroksyna, syntetyczny hormon T4 tarczycy, który przyjmowany jest przez osoby tego wymagające zazwyczaj codziennie na czczo, 30-60 minut przed śniadaniem.
Leczenie farmakologiczne niedoczynności tarczycy poprzez przyjmowanie preparatów z lewotyroksyną skutecznie zmniejsza objawy towarzyszące niedoczynności tarczycy z zakresu układu pokarmowego, w tym wzdęcia i zaparcia.
Regularne przyjmowanie lewotyroksyny prowadzi do normalizacji metabolizmu, co przyczynia się do zahamowania procesu przyrostu masy ciała, a nawet jej redukcji do poziomu sprzed zachorowania.
Warto dodać, że dobór odpowiedniej dawki lewotyroksyny jest kluczowy, ponieważ zbyt niska dawka nie spowoduje ustąpienia dolegliwości, a zbyt wysoka dawka może doprowadzić do nadczynności tarczycy i pojawienia się objawów z nią związanych, takich jak biegunka i nadmierna utrata masy ciała. Okresowe badanie krwi, wykonywane jako „screening” poziomu hormonów tarczycy i hormonu tyreotropowego odpowiedzialnego za pobudzanie tarczycy do produkcji T3 i T4, jest niezbędne w trakcie leczenia i utrzymywania organizmu w stanie eutyreozy.
Jaka dieta na brzuch tarczycowy?
Dieta u osób z niedoczynnością tarczycy powinna być dostosowana do potrzeb organizmu i ustalana indywidualnie. Chociaż w Polsce wyeliminowano problem niedoboru jodu poprzez zaimplementowanie procesu jodowania soli kuchennej, to w przypadku rzadko występującej niedoczynności tarczycy o podłożu niedoboru tego pierwiastka kluczowe będzie dobranie diety bądź suplementacji w celu wyrównania braku jodu w organizmie.
Ponadto ważne jest, aby dieta była bogata w białko, ponieważ ten makroelement jest najlepiej sycącym makroskładnikiem spośród tłuszczy i węglowodanów, co przekłada się na zjedzenie mniejszej ilości kalorii w ciągu dnia i redukcję masy ciała. Co również jest istotne, to fakt, że białko z pokarmu dosłownie przyspiesza metabolizm, gdyż enzymatyczny proces trawienia zjedzonych białek spala najwięcej kalorii (białko ma wysoki efekt termiczny). Każde kilkaset zaoszczędzonych kalorii każdego dnia może przełożyć się na kilkanaście kilogramów zrzuconych w ciągu roku.
Dieta poza wysoką zawartością białka powinna być bogata w błonnik pokarmowy pochodzący z warzyw i owoców oraz pełnoziarnistych produktów zbożowych, takich jak pełne mąki i ciemnie pieczywo. Poza zwiększeniem uczucia sytości błonnik pokarmowy przyśpiesza pasaż jelitowy, zmniejsza uczucie wzdęcia i zapobiega powstawaniu zaparć. Warto zadbać, aby dieta dodatkowo była bogata w zdrowe tłuszcze wielonienasycone, takie jak kwasy tłuszczowe omega-3 i 6, gdyż regulują one procesy przeciwzapalne w organizmie, co jest istotne w przypadku chorób autoimmunologicznych tarczycy oraz otyłości, która predysponuje do powstawania stanów zapalnych w całym organizmie.
Przeczytaj również:
Brzuch stresowy – jak wygląda, jak się go pozbyć?
Jakie ćwiczenia na brzuch tarczycowy?
Ćwiczenia fizyczne są niezwykle ważnym elementem zmniejszającym obwód brzucha tarczycowego i poprawiającym balans między hormonami tarczycy a prawidłową odpowiedzią tkanek organizmu. Regularna aktywność fizyczna wspomaga trawienie oraz pomaga w utrzymaniu prawidłowej masy ciała poprzez wytwarzanie deficytu energetycznego pomiędzy przyjętymi kaloriami a kaloriami „spalonymi” na codzienne funkcjonowanie.
Jak poradzić sobie z nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha?
W przypadku osób z niedoczynnością tarczycy zalecane są ćwiczenia dostosowane do poziomu wytrenowania i ilości nadmiernych kilogramów bowiem, każda aktywność fizyczna jest lepsza od żadnej.
Osoby z otyłością powinny zaczynać od ćwiczeń jak najsłabiej obciążających układ kostno-szkieletowy, o niskiej bądź umiarkowanej intensywności, takie jak spacerowanie, pływanie, joga. Z kolei osoby, które czują się na siłach, mogą wprowadzić do swojej rutyny treningi siłowe lub interwałowe, które spalą więcej kalorii w tym samym czasie niż np. spacerowanie, a dodatkowo poprawią kondycję i pozytywnie wpłyną na proces budowania masy mięśniowej.
