Wodorotlenek sodu (soda kaustyczna, soda żrąca) jest związkiem nieorganicznym zaliczanym do grupy zasad. W czystej postaci ma silne właściwości żrące. Powszechne jest zastosowanie wodorotlenku sodu w różnych gałęziach przemysłu NaOH jest używany także jako dodatek do żywności o symbolu E524. W dawkach stosowanych w pożywieniu jest całkowicie bezpieczny dla zdrowia.
Wodorotlenek sodu E524 – wzór, właściwości, zastosowanie, szkodliwość
Spis treści
Właściwości wodorotlenku sodu
Wzór wodorotlenku sodu to NaOH. Jest nieorganicznym związkiem chemicznym, bardzo silną zasadą o pH = 14. Nazwa zwyczajowa wodorotlenku sodu to soda kaustyczna lub soda żrąca. Czysty związek jest białym ciałem stałym, śliskim w dotyku, w kształcie pastylek, drażetek. NaOH świetnie rozpuszcza się w wodzie. 50 proc. roztwór wodorotlenku sodu to ług sodowy bardzo powszechnie wykorzystywany w przemyśle.
Ciecz ta jest bezbarwna, bezwonna i niepalna. Właściwości NaOH sprawiają, że w czystej postaci i w stężonych roztworach jest substancją niebezpieczną. Ma działanie silnie żrące, powoduje oparzenia chemiczne, jest higroskopijny, co sprawia, że w kontakcie ze skórą pochłania z niej wodę, tworząc trudno gojące się rany.
Wdychanie pyłów lub par wodorotlenku sodu powoduje pieczenie w nosie i gardle oraz łzawienie oczu. Szkodliwość wodorotlenku sodu jest największa w bezpośrednim kontakcie ze skórą i innymi tkankami. Jego połknięcie grozi poparzeniem ścian przewodu pokarmowego, co może doprowadzić do perforacji, krwotoku, a nawet śmierci.
Otrzymywanie wodorotlenku sodu wysokiej czystości odbywa się metodą elektrolizy membranowej, w której na elektrodach zachodzi elektroliza roztworu NaCl, czyli soli kuchennej. Przebieg procesu powstawania NaOH opisuje sumaryczna reakcja: 2 NaCl + 2 H2O → Cl2↑ + H2↑ + 2 NaOH
Zastosowanie wodorotlenku sodu
Wodorotlenek sodu należy do podstawowych surowców chemicznych, co sprawia, że może być stosowany prawie w każdej gałęzi przemysłu. Jego najczęstsze aplikacje to otrzymywanie aluminium z przerobu boksytów w przemyśle hutniczym i metalurgicznym, produkcja papieru w przemyśle celulozowo-papierniczym, rafinacja ropy naftowej, olejów mineralnych, paków i asfaltów oraz wydobycie gazów z łupków w przemyśle petrochemicznym, modyfikacja produktów z koksowania węgla.
Wodorotlenek sodu jest stosowany do czyszczenia przemysłowego, regulacji pH i usuwania metali toksycznych w procesie uzdatniania wody,. Umożliwia produkcję pigmentów i barwników do farb, np. bieli tytanowej, czyszczenie i dezynfekcję pomieszczeń gospodarczych w hodowli zwierząt i pszczelarstwie oraz aparatury do udoju i transportu wyrobów mleczarskich.
Wodorotlenek sodu w kosmetyce wykorzystuje się przy produkcji mydła w kostkach, środków myjących, maseczek złuszczających stosowanych do peelingu i dermabrazji chemicznej. Wodorotlenek sodu w sadownictwie służy ochronie winorośli oraz leczeniu chorób drzew owocowych. Możliwe jest też zastosowanie NaOH do produkcji detergentów, środków powierzchniowo-czynnych, płynów i proszków do prania, środków odtłuszczających, środków do zmiękczania wody. produkcja barwników do tkanin, wytwarzanie sztucznego jedwabiu,
Wodorotlenek sodu w przemyśle farmaceutycznym wykorzystywany jest w procesie wytwarzania polopiryny i kwasu salicylowego.
Trzeba pamiętać, że wodorotlenek sodu w mydle czy wodorotlenek sodu w lekach nie są ich składnikami, a jedynie są stosowane w procesie produkcyjnym. Nie są zatem szkodliwe dla zdrowia.
Czytaj również: Dieta na przytycie – co jeść, żeby przytyć?
NaOH jako dodatek do żywności
Wodorotlenek sodu w przemyśle spożywczym jest stosowany jako regulator kwasowości. Ten dodatek do żywności oznaczany jest symbolem E524. Wodorotlenek sodowy dla przemysłu spożywczego sprzedawany jest w postaci 30 proc. roztworu.
Obecność wodorotlenku sodu w jedzeniu może budzić wątpliwości, gdyż jest to bardzo silna zasada. Należy jednak pamiętać, że związek ten stosuje się w bardzo dużym rozcieńczeniu, kiedy nie wykazuje już swoich żrących właściwości. Według Wspólnego Komitetu Ekspertów FAO/WHO ds. Dodatków do Żywności regulator kwasowości E524 nie jest w żaden sposób szkodliwy dla zdrowia, nie jest toksyczny, rakotwórczy ani nie wpływa negatywnie na rozwój dziecka w życiu płodowym.
Wodorotlenek sodu ma status GRAS, czyli generalnie bezpieczny dla zdrowia. Nie ustalono dla niego wartości ADI (ilość substancji, którą można spożywać codziennie przez całe życie bez uszczerbku na zdrowiu), gdyż nie stwierdzono, aby stwarzał zagrożenie zdrowotne.
Wodorotlenek sodu w jedzeniu – w czym występuje E524?
Roztwory NaOH w produkcji żywności są używane do mycia owoców i warzyw, przetwarzania czekolady i kakao, produkcji barwników karmelowych, napojów bezalkoholowych, zagęszczania lodów, wytwarzania zalewy do oliwek zmiękczającej je i glazurowania precli i krakersów w celu nadania im odpowiedniej chrupkości.
Wodorotlenek sodu w kuchni domowej jest trudny do zastosowania. Podobne efekty można uzyskać, używając węglanu sodu.
W czym jest wodorotlenek sodu? Najczęściej spotykane produkty z dodatkiem E524 to:
- precle, paluszki, krakersy,
- chiński makaron,
- oliwki,
- desery zawierające kakao lub czekoladę,
- pieczywo,
- ciastka,
- cukierki czekoladowe,
- płatki śniadaniowe,
- lody,
- napoje kawowe.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Sodium Hydroxide, PubChem, https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/14798
- https://www.products.pcc.eu/pl/id/243512/lug-sodowy/
- Wytwarzanie chloru i wodorotlenku sodu metodą elektrolizy przeponowej 311[31].Z5.06, http://informatyka.2ap.pl/ftp/tech_chem/technik.technologii.chemicznej_311[31]_z5.06_u.pdf
- https://world.openfoodfacts.org/additive/e524-sodium-hydroxide/categories
Opublikowano: 27.02.2019;
Oceń:
4.7
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Aleksandra Żyłowska
Dietetyczka
Ukończyłam studia o specjalności Technologia, biotechnologia i analiza żywności oraz Usługi żywieniowe i dietetyka. Jestem zwolenniczką prostej, zdrowej kuchni i świadomych wyborów w codziennym odżywianiu. Do moich głównych zainteresowań należy wspomaganie leczenia chorób poprzez właściwe jedzenie, a także psychologiczne aspekty odżywiania i budowanie trwałych zmian nawyków żywieniowych. W życiu zawodowym łączę dwie pasje – zdrowe odżywanie i pisanie. Uważam, że edukacja żywieniowa jest bardzo istotna, zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych. Chętnie podejmuję się prowadzenia edukacyjnych zajęć warsztatowych.
324
Komentarze i opinie (5)
opublikowany 25.01.2020
opublikowany 21.09.2020
opublikowany 10.02.2021
opublikowany 19.11.2023
opublikowany 17.02.2024