Dieta przyczyną raka jelita grubego?
Nowotwory jelita grubego to grupa chorób, w których powstawaniu ważny udział odgrywają tzw. czynniki środowiskowe. Podejrzewa się, że mogą być one przyczyną raka jelita grubego nawet w 80 proc. przypadków zachorowań. Związane są z szeroko pojętym stylem życia i, co ważne, zaliczane do grupy czynników modyfikowalnych. Oznacza to, że poprzez zmianę zachowań żywieniowych, unikanie używek czy też podjęcie aktywności fizycznej człowiek może zdecydowanie obniżyć ryzyko rozwoju nowotworu jelita grubego. Rola odpowiedniej diety w profilaktyce przeciwnowotworowej jest szczególnie podkreślana.
Do niebezpiecznych zachowań żywieniowych mogących zwiększać prawdopodobieństwo rozwoju raka końcowego odcinka przewodu pokarmowego zaliczamy. spożywanie dużej ilości pokarmów wysokotłuszczowych bogatych szczególnie w tłuszcze typu trans oraz nasycone. Szkodliwa jest także niewystarczająca ilość warzyw i owoców w diecie, wysoka konsumpcja mięsa czerwonego, szczególnie w postaci przetworzonej, np. wędlin, parówek, kiełbas, jak również małe spożycie błonnika ze źródeł, takich jak pełnoziarniste produkty zbożowe. Poważnym problemom z jelitami sprzyja także picie alkoholu.
Ryzyko raka jelita grubego podnosi również niska aktywność fizyczna, palenie papierosów oraz nadmierna masa ciała. Wszystkie wymienione zachowania mogą się także przyczyniać do pojawienia się nawrotów u osób już leczonych na raka jelita grubego.
Przeczytaj: Mąka owsiana, właściwości i zastosowanie
Rak jelita grubego – dieta w chorobie nowotworowej
Odpowiednie żywienie w chorobie nowotworowej jest niezwykle istotne, stanowi ważny element wspomagający leczenie także w przypadku raka jelita grubego. Dieta powinna dostarczać odpowiedniej, właściwej dla osoby ją stosującej ilości kalorii. Wraz z energią jadłospis musi pokrywać zapotrzebowanie na makroskładniki, takie jak białko, tłuszcze i węglowodany.
- Dieta przy nowotworze jelita grubego powinna dostarczać odpowiedniej ilości protein – jadłospis przy raku jelita nie powinien dostarczać ich mniej niż 1 g na kg masy ciała, a w wielu przypadkach wartość ta powinna być wyższa. Białko stanowi ważny budulec ludzkiego organizmu. Jest niezbędne także do pracy układu odpornościowego. Zapotrzebowanie na nie należy pokrywać, spożywając: chude mięsa, jaja, ryby, chudy lub półtłusty nabiał oraz, jeśli jest to możliwe, także nasiona roślin strączkowych.
- Dieta przy raku jelita grubego zakłada także podaż węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym – takich jak pełnoziarniste pieczywo, grube kasze, brązowy ryż czy płatki. Stanowią one źródło energii, a ich spożycie nie wiąże się z gwałtownym wzrostem poziomu glukozy we krwi. Warto zaznaczyć, że ilość dostarczanego z nimi błonnika powinna być dostosowana do możliwości trawiennych przewodu pokarmowego chorego.
- Aby pomóc choremu na raka w jelita grubego, należy zadbać, by w przepisach diety pojawiły się zdrowe tłuszcze – należy kontrolować nie tylko samą ilość tego makroskładnika, ale również zwracać uwagę na jego, jakość. W diecie pożądany jest udział tłuszczy nienasyconych szczególnie z grupy omega 3, które znajdziemy w tłustych rybach morskich, oleju lnianym, rzepakowym, orzechach włoskich i siemieniu lnianym. Oleje należy spożywać na surowo. Zaleca się także spożycie źródeł jednonienasyconych kwasów tłuszczowych takich jak oliwa z oliwek czy awokado.
Jadłospis osoby chorej na nowotwór jelita grubego powinien uwzględniać wiele indywidualnych czynników, takich jak aktualny stan zdrowia chorego, prowadzone leczenie, ewentualne efekty uboczne terapii czy też preferencje smakowe.
Co jeść przy raku jelita grubego?
Odżywianie w raku jelita grubego musi uwzględniać nie tylko podstawowe makroskładniki, ale też związki o charakterze regulacyjnym, takie jak witaminy, minerały czy działające przeciwzapalnie antyoksydanty. Do substancji, które należy umieścić w diecie przy chemioterapii jelita grubego czy jeszcze przed jego rozpoczęciem, należą:
- selen – występuje on m.in. w orzechach brazylijskich, rybach takich jak łosoś, wołowinie, kaszy gryczanej, jajach, kakao;
- cynk – jego źródłem są orzechy, owoce morza, jaja, nabiał, mięso;
- wapń – można znaleźć go w produktach mlecznych, szprotkach, migdałach, słoneczniku, nasionach roślin strączkowych, brokułach;
- karoteny – barwniki występujące w warzywach i owocach o kolorach czerwonym, pomarańczowym, żółtym i zielonym;
- witamina C – obecną w zielonej pietruszce, rokitniku, papryce czerwonej, owocach jagodowych, wiśniach, kiwi, kapuście, chrzanie;
- witamina D – występuje w produktach takich jak tłuste ryby morskie, mleko, żółtka jaj, tran, grzyby; trudno zapotrzebowanie na nią pokryć, korzystając ze źródeł pokarmowych, dlatego niekiedy niezbędna jest suplementacja; w przypadku osób chorych należy pamiętać, by decyzję o przyjmowaniu takich preparatów zawsze uzgodnić z lekarzem prowadzącym;
- witamina E – jej źródłem są oleje roślinne, orzechy, pestki, kiełki.
Ważnymi składnikami jadłospisu w raku jelita grubego powinny być także pokarmy bogate w związki z grupy antyoksydantów, takie jak różnokolorowe warzywa oraz owoce, gorzkie kakao czy zielona herbata. Co ważne wymienione substancje zaleca się przyjmować ze źródeł pokarmowych. Spożywając odpowiednią żywność w ramach prawidłowo skomponowanej diety, nie ma możliwości przedawkowania witamin czy minerałów.
Dieta w raku jelita grubego – produkty przeciwwskazane
Dieta lekkostrawna przy raku jelita grubego wyklucza spożywanie pokarmów smażonych, ciężkostrawnych, a także dań typu fast food, np. hamburgerów czy frytek. Nie należy także jeść produktów bardzo pikantnych, wędzonych i grillowanych nad otwartym ogniem. Dodatkowo osoba chora na nowotwór jelita grubego powinna bezwzględnie unikać produktów, takich jak np.:
- alkohol i cukier,
- przetworzone słodycze – niskiej jakości kremy, ciastka, batoniki,
- słone przekąski – takie jak paluszki, chipsy, krakersy,
- słodzone napoje gazowane,
- żywność po upływie terminu przydatności do spożycia, zepsuta, spleśniała.
Ograniczeniu powinna również podlegać żywność bogata w nasycone kwasy tłuszczowe, np. czerwone mięso, masło, smalec, boczek, wędliny, kiełbasy, sery dojrzewające.
Zasady odżywiania przy nowotworze jelita grubego
Jadłospis dla osoby chorej na raka jelita grubego powinien być komponowany indywidualnie w oparciu o aktualny stan odżywienia, zdrowia, etap leczenia, jego przebieg oraz preferencje smakowe. Mimo wszystko warto poznać jednak kilka uniwersalnych zasad żywienia, które mogą pomóc zaplanować codzienną dietę pacjenta z chorobą nowotworową:
Należy planować kilka mniejszych posiłków w ciągu dnia w regularnych odstępach czasowych nieprzekraczających 4h. Do każdego posiłku warto dodać choć niewielką ilość warzyw i owoców w postaci surowej, gotowanej, przecieranej lub soków (sposób obróbki powinien być dostosowany do możliwości trawienia osoby chorej). Jeśli nie ma przeciwwskazań, osobie chorej na raka jelita grubego zaleca się spożywanie pełnoziarnistych produktów zbożowych, takich jak pieczywo graham, płatki owsiane, brązowy ryż czy grube kasze.
Podaż płynów nie powinna być mniejsza niż 2 litry dziennie z dużym udziałem niegazowanej wody mineralnej. Jeśli to koniecznie, do diety powinny zostać wprowadzone doustne suplementy pokarmowe (zawsze pod kontrolą lekarza).
Ważnym elementem żywienia osoby chorej na nowotwór jelita grubego powinno być uwzględnienie produktów przez nią lubianych oraz szczególna dbałość o atrakcyjność wyglądu, smaku i aromatu serwowanych dań. Estetyka jest szczególnie ważna, gdy pacjent onkologiczny ma obniżony apetyt.
