Dieta bezpszeniczna, jak sama nazwa wskazuje, eliminuje z menu produkty zawierające pszenicę oraz inne zboża glutenowe. Dieta bez pszenicy opinie ma pozytywne, jednak jej stosowanie wymaga uzupełniania węglowodanów w alternatywny sposób. Ten rodzaj jadłospisu poleca się już nie tylko pacjentom z chorobą trzewną czy alergią, ale też cierpiącym na choroby autoimmunizacyjne czy nieswoiste zapalne choroby jelit.
Dieta bez pszenicy – co jeść, efekty, produkty i jadłospis
Spis treści
Dieta bez pszenicy – zasady
Najbardziej znanym popularyzatorem diety bez pszenicy został w ostatnich latach kardiolog William Davies. Napisał on książkę pod tytułem „Dieta bez pszenicy. Jak pozbyć się pszennego brzucha i być zdrowym”.
Głównym założeniem diety Daviesa jest eliminacja z menu wszystkich produktów zawierających gluten. Wymaga to zastosowania na co dzień jadłospisu bez udziału pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa. Zdaniem autora tego modelu odżywiania to właśnie szczególne białko, jakim jest gluten stanowi poważne zagrożenie nie tylko dla zdrowia, będąc przyczyną rozwoju chorób cywilizacyjnych, ale również dla atrakcyjnej sylwetki.
Nie trawiąc się całkowicie w jelicie cienkim człowieka, gluten trafia do krwiobiegu, gdzie – uznawany za intruza – prowadzi do odpowiedzi immunologicznej organizmu skutkującej powstawaniem stanów zapalnych.
To też może Cię zainteresować: Przelewanie w brzuchu – przyczyny
Dieta bez zbóż charakteryzuje się niższym indeksem i ładunkiem glikemicznym, czego efektem jest stabilizacja poziomów glukozy we krwi. Ważnym założeniem tego modelu odżywiania jest nie tylko eliminacja pszenicy, jęczmienia, żyta, ale również obniżenie konsumowanej ilości produktów zbożowych bezglutenowych. Ograniczenie spożycia węglowodanów wymaga także zmniejszenia udziału w jadłospisie pokarmów typu ziemniaki oraz nasiona roślin strączkowych.
W diecie Daviesa menu opiera się na dobrej jakości mięsie, jajach, nabiale, rybach, warzywach, owocach i źródłach zdrowych tłuszczy. W praktyce jest to więc jadłospis wysokobiałkowy i niskowęglowodanowy. Dieta bez pszenicy efekty ma przynosić nie tylko w zakresie poprawy parametrów zdrowotnych, ale również, co często dla pacjenta stanowi najważniejszy argument – w zakresie utraty masy ciała. Poza obiecywanym przez zwolenników diety spadkiem 4–5 kg w ciągu dwóch tygodni, ma ona również stabilizować poziom glikemii, zmniejszać dolegliwości ze strony układu pokarmowego, korzystnie wpływać na poziom lipidów we krwi, łagodzić stany zapalne i poprawiać pamięć oraz koncentrację.
Dieta bez pszenicy – co jeść?
Dieta bez pszenicy przepisy opiera głównie na niskoprzetworzonych produktach, takich jak:
- warzywa i owoce,
- orzechy i pestki,
- oleje roślinne – najlepiej nierafinowane, spożywane na surowo, takie jak oliwa z oliwek, olej lniany,
- sery,
- mięso – każdego gatunku zwierząt, koniecznie pochodzące z hodowli ekologicznych,
- ryby – pochodzące z możliwie najmniej zanieczyszczonych akwenów wodnych,
- jaja.
Ważne jest w czasie jej trwania dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości płynów, z dużym udziałem wody mineralnej. Model żywieniowy stworzony przez Williama Daviesa dopuszcza w menu zbożowe produkty bez pszenicy (a dokładnie bez glutenu), takie jak komosa, gryka, proso czy sorgo, ale w ograniczonych ilościach. Dotyczy to także soków owocowych, produktów sojowych i mlecznych.
Całkowicie wyeliminowane są natomiast produkty pszenne, m.in. chleby, kasza manna, kuskus, bulgur, makarony. Poza nimi jadłospis wyklucza także:
- przetworzone słodycze,
- fast foody,
- słodkie napoje gazowane,
- piwo,
- suszone owoce,
- produkty powstające z żyta i jęczmienia,
- produkty kukurydziane i ryżowe – wafle, płatki, kaszki,
- dodatki do żywności, takie jak cukier, syrop glukozowo-fruktozowy, maltoza.
Mimo długiej listy produktów eliminowanych, dieta bez mąki pszennej i innych składników zawierających gluten może być urozmaicona i smaczna. Wymaga jednak doświadczenia w układaniu tego typu jadłospisów. Warto wiedzieć, że nieprawidłowe jej komponowanie może prowadzić w niektórych przypadkach do niedoborów takich składników jak m.in. witaminy z grupy B, żelazo czy magnez.
Dieta bez pszenicy – jadłospis
Dieta bez pieczywa i innych źródeł złożonych węglowodanów powinna być urozmaicona i atrakcyjna smakowo. Przykładowy jadłospis na cały dzień podano poniżej.
- Śniadanie: jajka zapiekane w awokado z szynką parmeńską, papryka czerwona, zielona i żółta skropione oliwą, zielona herbata bez cukru.
- II śniadanie: koktajl z borówki amerykańskiej z siemieniem lnianym i kefirem.
- Obiad: zupa krem z brokułów, gulasz z indyka z cukinią, bakłażanem i marchewką, surówka z kiszonych ogórków i pomidora, niesłodzony kompot z truskawek.
- Podwieczorek: grejpfrut, orzechy włoskie.
- Kolacja: makaron bez pszenicy z pieczarkami, szpinakiem, pomidorami i tofu, woda mineralna niegazowana.
Produkty z pszenicy można zamieniać na te naturalnie bezglutenowe, z zastrzeżeniem zmniejszenia porcji – celem obniżenia ilości konsumowanych na co dzień węglowodanów.
Dieta bez glutenu – kto powinien ją stosować?
Życie bez pszenicy nie jest tak uciążliwie, jak może się początkowo wydawać. Moda na dietę bezglutenową przyniosła dostęp do dużej ilości często dobrych jakościowo produktów, z których można komponować codzienne menu, np. chleb bez pszenicy, bułki bez pszenicy czy ciasto bez pszenicy.
Warto jednak zastanowić się, czy samo wykluczenie pszenicy może przynieść obiecywane efekty redukcji masy ciała i działanie prozdrowotne. Utrata tkanki tłuszczowej na skutek stosowania tego modelu odchudzania wynika nie tyle z eliminacji glutenu, co z ograniczenia sumarycznej ilości węglowodanów, prowadzącego do powstania deficytu kalorii. Działanie takie, poparte zwiększoną ilością białka przyspieszającego metabolizm, daje rezultaty spadku masy ciała. Nie posiadamy dowodów na to, że sama dieta bezglutenowa obniża ryzyko występowania chorób cywilizacyjnych.
Nie zmienia to faktu, że istnieją schorzenia oraz dolegliwości, w których powinna być ona stosowana. Do bezwzględnych wskazań diety, w której eliminuje się zboża, takie jak pszenica, jęczmień, żyto należy rozpoznana celiakia. Należy pamiętać, że w przypadku podejrzenia tego schorzenia przed wykonaniem badań diagnostycznych nie powinno się wprowadzać eliminacji w jadłospisie – ze względu na ryzyko fałszywie ujemnych wyników.
Kolejnym zastosowaniem dla diety bez glutenu będą choroby glutenozależne, czyli nieceliakalna nietolerancja glutenu, alergia na pszenicę, choroba Duhringa, ataksja glutenozależna, anafilaksja zależna od pszenicy związana z wysiłkiem, astma piekarzy.
Istnieją również przesłanki pozwalające podejrzewać, że ten typ jadłospisu może przynosić korzyści zdrowotne pacjentom z chorobami neurologicznymi, autoimmunizacyjnymi oraz w zespole jelita drażliwego. Tutaj jednak warto zaznaczyć, że przy dolegliwościach jelitowych objawy typu wzdęcia czy przelewania po spożyciu pokarmów powstałych z pszenicy mogą wynikać nie tyle z obecności w nich glutenu, co oligosacharydów.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Dittfeld A., Gwizdek K., Parol D., Michalski M., Dieta bezglutenowa – charakterystyka grup docelowych. Postępy Hig. Med. Dośw. (online), 2018, 72: 227–239.
- Fasano A., Sapone A., Zevallos V., Schuppan D., Nonceliac gluten sensitivity. Gastroenterology, 2015, 148, 6: 1195–1204.
- Bartuzi Z., Ukleja-Sokołowska N., Alergia pokarmowa na mąkę i celiakia. Alergia, 2014, 2: 4–10.
- Davies W., Dieta bez pszenicy. Jak pozbyć się pszennego brzucha i być zdrowym. Wydawnictwo Bukowy Las, Wrocław 2013.
- Stępień M., Bogdański P., Nadwrażliwość na gluten – fakty i kontrowersje. Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2013, 4 (4): 183–191.
Opublikowano: 31.10.2018;
Oceń:
4.4
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Marzena Rojek
Dietetyk
Dietetyk, specjalista ds. zdrowia publicznego. Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Członek Polskiego Towarzystwa Dietetyki. Posiada ponad dziesięcioletnie doświadczenie w pracy z pacjentami indywidualnymi, także cierpiącymi na zaburzenia odżywiania. Prowadzi szkolenia oraz warsztaty kulinarne z zakresu prawidłowego odżywiania dla dorosłych, dzieci i młodzieży, zajmuje się przygotowywaniem i realizacją programów profilaktyki zdrowotnej. Pracuje jako nauczyciel i wykładowca. Autorka wydanej w 2018 roku książki „Polskie superfoods”. Prezentuje racjonalne podejście do prawidłowego odżywiania, oparte na aktualnej wiedzy z tego zakresu. Sprzeciwia się radykalnym dietom „cud” i stara się przekonywać, że zdrowy styl życia może być łatwy i przyjemny. Prywatnie szczęśliwa mama, pasjonatka długich spacerów i rowerowych wycieczek. Wolne chwile spędza w kuchni, gdzie doskonali i testuje przepisy dietetyczne.
324
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 19.03.2019
opublikowany 28.05.2020