Jersinioza – co to? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Jakie są przyczyny jersiniozy?

Czynnikiem etiologicznym jersiniozy jest bakteria Gram-ujemna Yersinia enterocolitica. Do zakażenia organizmu tym gatunkiem dochodzi poprzez spożycie zakażonej wody lub pokarmu (np. niedogotowanego mięsa, niepasteryzowanego mleka) zanieczyszczonego fekaliami chorych zwierząt i/lub ludzi. Ma to miejsce zwykle w warunkach niedostatecznej higieny oraz w przypadku spożywania żywności z niepewnego źródła.

Po dostaniu się do przewodu pokarmowego, bakterie namnażają się w jego świetle i są przyczyną objawów zatrucia pokarmowego . W niektórych przypadkach może dojść do rozprzestrzenienia się infekcji i powstania zapalenia węzłów chłonnych krezki jelita lub zapalenia jelita cienkiego , w rzadkich przypadkach także posocznicy .

Co istotne, niewykluczona jest także transmisja zakażenia z człowieka na człowieka oraz ze zwierzęcia na człowieka, jednak takie sytuacje należą do rzadkości.

Czytaj również: Retrowirusy – czym są i w jakich sytuacjach mogą się uaktywnić?

Jakie są objawy jersiniozy?

Pałeczki Yersinia enterocolitica wytwarzają enterotoksynę, której obecność w spożytym pokarmie powoduje zwiększone wydzielanie wody do światła jelita cienkiego, co jest przyczyną ostrej biegunki (luźne stolce o zwiększonej objętości więcej niż 3 razy w ciągu doby). Do objawów, które mogą towarzyszyć biegunce infekcyjnej zaliczamy:

• ból brzucha,;
• nudności;
• gorączkę lub stan podgorączkowy;
• odwodnienie – przy ciężkiej lub długotrwałej nieleczonej biegunce;
• bolesne parcie na stolec.

Przedłużająca się biegunka , z którą współistnieją powyższe objawy, może sugerować wystąpienie zapalenia jelit, któremu mogą towarzyszyć nadżerki w obrębie jelita cienkiego (co objawia się jako biegunka z domieszką krwi).

U osób dorosłych i starszych dzieci może wystąpić zapalenie węzłów chłonnych krezki, które przebiega z biegunką i bólem w dolnej części brzucha – początkowo o charakterze rozlanym, a następnie ograniczonym do podbrzusza prawego. Tego rodzaju ból często identyfikowany jest jako zapalenie wyrostka robaczkowego i chorzy hospitalizowani są na oddziałach chirurgicznych (niemniej jednak obie te jednostki chorobowe mogą ze sobą współistnieć).

Jersinioza w łagodnej postaci nie różni się znacząco od innych biegunek infekcyjnych, toteż często pozostaje niezdiagnozowana.

Diagnostyka jersiniozy

Diagnostyka jersiniozy polega głównie na wyizolowaniu pałeczek Yersinia enterocolitica z kału chorej osoby lub wykryciu swoistych przeciwciał we krwi. Bakteria ta może także (choć znacznie rzadziej) być wykrywana w materiale z wymazu z gardła czy np. w węzłach chłonnych.

Wzrost liczby białych krwinek czy zwiększone miano białka C-reaktywnego (CRP) świadczą o obecności stanu zapalnego, jednak parametry te nie są swoiste dla jersiniozy – tzn. występują również w innych stanach chorobowych.

Co ważne, w przypadku biegunki o łagodnym przebiegu zwykle nie ma konieczności wdrażania diagnostyki w postaci badania kału i oceny przeciwciał, ponieważ objawy choroby najczęściej ustępują samoistnie.

Czytaj również: Dekontaminacja – na czym polega, kiedy się ją stosuje?

Leczenie jersiniozy

Leczenie jersiniozy w jej łagodnym przebiegu (tzn. zatrucia pokarmowego lub zapalenia jelit) zwykle ogranicza się do postępowania zachowawczego, które obejmuje kilka różnych działań.

• nawadnianie – jego celem jest niedopuszczenia do odwodnienia chorego i wystąpienia zaburzeń elektrolitowych. Zalecane są hipoosmolarne płyny glukozowo-elektrolitowe;
• stosowanie diety lekkostrawnej, opartej na kaszach i gotowanej skrobi (częste posiłki w niewielkich objętościach);
• leczenie przeciwzapalne i przeciwgorączkowe – jeśli występuje wysoka temperatura ciała;
• antybiotykoterapia – wskazana jest tylko w ciężkich przypadkach jersiniozy lub w bakteriemii.

Najczęściej jednak zakażenie Yersinia enterocolitica nie wymaga antybiotykoterapii i ustępuje samoistnie po kilku dniach przy stosowaniu leczenia przeciwobjawowego i dietetycznego.

Czytaj również: Choroba kociego pazura – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Jakie są powikłania jersiniozy?

Jak już wspomniano, w większości przypadków jersinioza ma charakter łagodny i samoograniczający się – objawy ustępują po kilku lub kilkunastu dniach bez pozostawienia trwałych następstw.

Niekiedy jednak dochodzi do wystąpienia powikłań takich jak rumień guzowaty, wysypka lub obrzęk i ból stawów (przede wszystkim kończyn dolnych), które mogą utrzymywać się nawet do kilku miesięcy. Tego typu powikłania dotyczą głównie osób dorosłych.

U pacjentów z obniżoną odpornością lub ze współistniejącymi chorobami układu krwiotwórczego może dojść do rozprzestrzenienia się zakażenia poza przewód pokarmowy i węzły chłonne krezki i powstania bakteriemii lub posocznicy, jak również wytworzenia ropni wątroby i/lub śledziony. Przypadki te należą jednak do rzadkości.

Czytaj również: Neoerlichioza – choroba odkleszczowa. Przyczyny, objawy, leczenie

Jak uniknąć jersiniozy?

Profilaktyka jersioniozy obejmuje przede wszystkim przestrzeganie podstawowych zasad higieny poprzez mycie rąk oraz właściwe przygotowywanie posiłków (np. używanie osobnych desek do krojenia mięsa i dokładne mycie wszystkich sprzętów kuchennych).

Istotne jest także unikanie spożywania pokarmów i wody z niepewnego źródła, a także niedogotowanych i/lub surowych mięs (szczególnie wieprzowiny) i surowego mleka.