Zmiany na ustach – białe plamki na ustach, krostki, grudki – co to znaczy?

Karolina Szurmiej lekarz 11 lutego 2022 (pierwsza publikacja: 28 września 2017)

Przyczyną zmian na ustach mogą być zaniedbania higieniczne, częściej jednak podrażnione, piekące usta to skutek ekspozycji na niskie lub bardzo wysokie temperatury. Uciążliwym problemem jest pękanie kącików, czyli zajady, a także powstawanie swędzących pęcherzyków w przebiegu opryszczki wargowej (tzw. zimno). Co oznaczają inne wykwity na ustach, takie jak rana na ustach, białe plamki na ustach, krostki na ustach, grudki, czy nadżerki?

Opryszczka na ustach kobiety. — Depositphotos

Spis treści

Zmiany na ustach – przyczyny
Co oznaczają białe kropki na ustach, krostki na ustach, rana na ustach, wyprysk na ustach, pęcherzyki, pęknięcia, białe plamki na ustach?
Rana na ustach, pękanie kącików ust, czyli zajady
Bąbel na ustach, czyli opryszczka i drożdżyca - choroby ust
Sine usta – co wywołuje zasinienie warg?
Pryszcz na ustach – co robić?

Zmiany na ustach – przyczyny

Usta, a dokładnie czerwień wargowa, jest pokryta bardzo delikatną błoną śluzową, którą łatwo podrażnić i przesuszyć. Suche, popękane, spierzchnięte usta to problem, który może wynikać choćby z długotrwałego przebywania na mrozie czy wietrze, zwłaszcza gdy mamy nawyk oblizywania warg.

Przyczyną tego typu zmian na skórze ust bywają jednak pewne stany chorobowe, dlatego utrzymujących się podrażnień i wykwitów skórnych na wargach, takich jak białe kropki na ustach, białe plamki na ustach, białe grudki na ustach, krostki na ustach, wyprysk na ustach nie należy ignorować.

Przeczytaj: Krostki na twarzy – co może je powodować?

Zmiany na ustach, np. białe kropki na ustach, białe plamki na ustach, białe grudki na ustach, krostki na ustach, wyprysk na ustach i inne pojawiają się w wyniku:

niedoboru witaminy B₂, która wraz z witaminą A uczestniczy w procesach prawidłowej budowy błon śluzowych i skóry, a jej niedobór skutkuje powstaniem zajadów (rana na ustach – w ich kąciku);
zakażenia drobnoustrojami – wirusem opryszczki HSV (bąbel na ustach, tzw. zimno na ustach), drożdżakami;
w chorobach ogólnoustrojowych – cukrzycy, alergii, nowotworach układu chłonnego – wyprysk na ustach może im towarzyszyć i być jednym z objawów;
w chorobach układu sercowo-naczyniowego i oddechowego, przebiegających ze zmniejszeniem utlenowania krwi.

To też Cię może zainteresować: Pęcherze, pęcherzyki i bąble na skórze – co mogą oznaczać?

Co oznaczają białe kropki na ustach, krostki na ustach, rana na ustach, wyprysk na ustach, pęcherzyki, pęknięcia, białe plamki na ustach?

Wykwity na ustach mogą przyjmować różnorodną postać. Zazwyczaj są to zmiany miejscowe, dobrze odgraniczone od zdrowych obszarów czerwieni wargowej.

Przeczytaj: Brązowe plamy na skórze – jakie mogą być przyczyny?

Najczęściej występujące patologie w obrębie warg:

popękane usta – rana na ustach, pojedyncze lub mnogie, poprzeczne „rysy” na wargach wynikające z przesuszenia błony śluzowej i uszkodzenia powierzchni ust, np. pokarmem lub zadraśnięciem przez ząb;
pękanie kącików ust – rana na ustach – niekiedy pęknięcia są głębokie, długie, dochodzące do skóry policzka, – zajady;
pęcherzyki na wargach – bąbel na ustach, krostki przy ustach, wyprysk na ustach - małe pęcherzyki zawierające treść surowiczą leżące blisko siebie, na zmienionym zapalnie podłożu, twardszym od otaczającej tkanki pojawiają się w zakażeniu wirusem opryszczki HSV (opryszczka wargowa, „zimno”);
białe plamki na ustach – tzw. prosaki, białe kropki na ustach, białe grudki na ustach powstające przypuszczalnie na skutek zaburzeń hormonalnych;
ognisko zniszczonej skóry, krosta na ustach otoczona zapalną obwódką, pękająca, z której powstaje rana na ustach z towarzyszącymi zmianami także wewnątrz jamy ustnej – w drożdżycy;
zmiany zabarwienia czerwieni wargowej – od bladoróżowej przez szaroróżową lub wręcz siną – takie zmiany obserwuje się w anemii, chorobach układu oddechowego, układu krążenia.

Wyprysk na ustach - zależnie od postaci (białe kropki na ustach, białe grudki na ustach, krostki na ustach, krostki przy ustach, rana na ustach, pęcherzyki itp.) oraz objawów towarzyszących (swędzenie, pieczenie ust, opuchlizna), możne wskazywać na etiologię – niedoborową, zakaźną lub związaną z chorobą ogólnoustrojową.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną pojawienia się krost na głowie?

Rana na ustach, pękanie kącików ust, czyli zajady

Pęknięcia kącików ust – przyczyny

Pęknięcia w kącikach ust , zwane potocznie zajadami, mogą występować zarówno jednostronnie, jak i obustronnie. Pierwotnie pojawia się stan zapalny i zaczerwienienie, następnie skóra w tym miejscu pęka, zdarza się że dość głęboko - powstaje rana na ustach. Usta krwawią, a po pewnym czasie pojawia się strup. Skóra wokół zajadów staje się tkliwa, a po pęknięciu w kąciku, pojawia się ból ust podczas jedzenia czy mówienia.

Przeczytaj też: Spuchnięte usta – jakie są przyczyny obrzęku warg?

Zazwyczaj przyczyną zajadów są niedobory witaminowe, zwłaszcza witaminy B₂, która odpowiada m.in. za prawidłowe funkcjonowanie i ochronę błon śluzowych. Zajady mogą być też konsekwencją nieprawidłowej higieny jamy ustnej – niedokładnego szczotkowania zębów, częstego oblizywania ust, przesuszenia czerwieni wargowej (unikania balsamów ochronnych do ust, gdy jest gorąco, spożywania zbyt małej ilości płynów). Rana na ustach może powstawać nawet podczas spożywania chrupkiego, twardego pieczywa lub słodkich bułek.

Czytaj również: Guzek pod pachą – jakie są przyczyny zgrubienia pod pachą?

Jak walczyć z zajadami?

Aby pozbyć się zajadów, należy starannie przestrzegać zasad higieny jamy ustnej, używać balsamów ochronnych i maści natłuszczających z witaminą A i E.

Bąbel na ustach, czyli opryszczka i drożdżyca - choroby ust

Opryszczka

Opryszczka , czyli zakażenie wirusem opryszczki ludzkiej HSV, rozwija się u osób wcześniej zakażonych, będących nosicielami, u których doszło do obniżenia odporności organizmu, np. w wyniku przechłodzenia się, dużego stresu. Wtedy ujawnia się pod postacią skupiska drobnych pęcherzyków na ustach, co poprzedza często uporczywe swędzenie ust w miejscu, w którym wystąpią zmiany. Bąbel na ustach pęka, z pęcherzyków wycieka treść surowicza i ostatecznie tworzy się krosta na ustach (strup), któremu towarzyszy bolesność lub świąd warg.

Przeczytaj też: Co oznaczają grudki i krosty na języku?

Drożdżyca

Również drożdżyca (kolejna choroba zakaźna) może objawiać się zmianami na ustach. W tym schorzeniu zaatakowane są kąciki ust. Początkowo skóra kącików ust łuszczy się, następnie pęka i tworzy się rana na ustach - stan zapalny otoczony obwódką, odgraniczony od zdrowej skóry policzka. Ponadto w drożdżycy warg dochodzi do krwawienia z tej okolicy, niekiedy tworzy się krostka na ustach, nadżerka w kąciku ust.

Sine usta – co wywołuje zasinienie warg?

Sine usta to objaw występujący dość rzadko. Przeważnie wiąże się ze zwolnieniem przepływu krwi w naczyniach włosowatych czerwieni wargowej w trakcie długotrwałego przebywania w niskiej temperaturze, barwa ust wraca do różowej po ogrzaniu się. Niekiedy zasinienie ust wynika z wykonania bardzo dużego wysiłku fizycznego, kiedy zapotrzebowanie na tlen znacznie przekracza możliwości wentylacji płuc.

Poważną przyczyną sinych ust są choroby układu oddechowego lub sercowo-naczyniowego i zmniejszenie dostarczania tlenu do tkanek. Może się pojawić w zapaleniu płuc lub zaostrzeniu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Jest też objawem pojawiającym się w niewydolności serca, nadciśnieniu płucnym, ale również w wadach serca związanych z nieprawidłową anatomią komór, przedsionków i przegród. W przypadku, kiedy pacjent jest obciążony tymi chorobami od dłuższego czasu i takie zasinienie ust wystąpi, należy pilnie zgłosić się do lekarza.

Bardzo rzadką przyczyną zasinienia ust jest zatrucie cyjankami, kiedy to powstaje nieprawidłowa forma hemoglobiny, o barwie niebieskiej lub zielonkawej, co nadaje właśnie taki kolor czerwieni wargowej.

Zobacz też: Globus histericus – co oznacza gula w gardle?

Pryszcz na ustach – co robić?

Zazwyczaj, pojawiająca się krostka na ustach, bąbel na ustach, rana na ustach, wyprysk na ustach czy białe kropki na ustach są łatwe do rozpoznania, a przyczyny ich powstania łatwe do wyeliminowania. Jednak w przypadku nawracających wykwitów, trudnych w leczeniu, czy po prostu wątpliwości dotyczących źródła problemu, należy skorzystać z porady dermatologa, stomatologa lub laryngologa, w zależności od obrazu dolegliwości.

Bibliografia

W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.

Renata Górska, „Diagnostyka i leczenie chorób błony śluzowej jamy ustnej”, Wydawnictwo MTP, Warszawa 2011;
Zbigniew Jańczuk, Jadwiga Banach, „Choroby błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013;
[online] Krystyna Knypl, „Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej u dorosłych” [dostęp: 2.12.2020] [[http://www.czytelniamedyczna.pl/728,zakazenie-wirusem-opryszczki-zwyklej-u-doroslych.html];
Monika Staniszewska, Małgorzata Bondaryk, Marzena Kowalska, Urszula Magda, Martyna Łuka, Zbigniew Ochal, Wiesław Kurzątkowski, „Patogeneza i leczenie zakażeń Candida spp”, Warszawa 2014.

Opublikowano: 28.09.2017; aktualizacja: 11.02.2022

Oceń:

3.6

Karolina Szurmiej

Lekarz

Lekarz w trakcie specjalizacji z kardiologii. Absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. W trakcie studiów uczestniczyła w zagranicznych praktykach zawodowych z zakresu chorób wewnętrznych we Francji. Aktualnie pracuje w USK im. WAM w Łodzi.