Drożdżyca jamy ustnej – przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest grzybica jamy ustnej? Przyczyny grzybicy jamy ustnej

Grzybica jamy ustnej jest chorobą, za którą w większości przypadków odpowiadają grzyby z rodzaju Candida, najczęściej Candida albicans . Powszechnie występują one w otaczającym nas środowisku – są obecne na przedmiotach codziennego użytku, sierści naszych pupili, w niektórych przypadkach można je znaleźć także w pożywieniu.

Do innych rodzajów grzybów, będących przyczyną kandydozy jamy ustnej, zalicza się:

• Candida tropicalis;
• Candida stellatoidea;
• Candida parakruzei.

Grzybica jamy ustnej i drożdżyca jamy ustnej – czy to ta sama choroba?

Powszechnie zamiennie stosuje się określenia takie jak:

• grzybica jamy ustnej;
• drożdżyca jamy ustnej;
• kandydoza jamy ustnej.

Wszystkie te nazwy określają zmiany w obrębie jamy ustnej, wywołane obecnością grzybów z rodzaju Candida. Ich infekcja nie musi być ograniczona – może dotykać także skóry, błon śluzowych, a nawet narządów wewnętrznych.

Kto jest najbardziej narażony na grzybicę jamy ustnej?

Czynnikami predysponującymi w rozwoju drożdżycy jamy ustnej są:

• młody/podeszły wiek,
• obniżona odporność/zaburzenia odporności,
• zaburzenia hormonalne,
• niedobory witamin,
• niedobory mikroelementów – szczególnie żelaza i kwasu foliowego,
• zaburzenia metaboliczne,
• choroby nowotworowe,
• przyjmowanie sterydów,
• palenie papierosów,
• nadużywanie alkoholu.
• niewłaściwa higiena jamy ustnej.

Grzybica jamy ustnej u dorosłych i dzieci – rodzaje

Wyróżnia się 4 podstawowe rodzaje grzybicy jamy ustnej:

• ostra rzekomobłoniasta,
• ostra zanikowa,
• przewlekła zanikowa,
• przewlekła hiperplastyczna.

Postać ostra rzekomobłoniasta to potocznie zwane pleśniawki. Jest ona charakterystyczna dla najmłodszych pacjentów – bardzo często spotyka się ją u niemowląt i małych dzieci.

Kandydoza ostra zanikowa jest charakterystyczna dla pacjentów, których układ odpornościowy jest obciążony. Są to najczęściej chorzy zakażeni wirusem HIV/chorujący na AIDS, którzy na stale przyjmują leki immunosupresyjne. Postać tą obserwuje się także u osób podczas leczenia onkologicznego.

Kandydoza hiperplastyczna przewlekła to inaczej leukoplakia grzybicza. Występuje u pacjentów zmagających się z problemem nikotynowym. Manifestuje się jako białe, bolesne grudki lub płytki, lokalizujące się w okolicy zatrzonowcowej.

Postać przewlekła zanikowa jest charakterystyczna dla osób użytkujących protezy – zmiany określane są wówczas jako protetyczne zapalenie jamy ustnej. Obejmuje także romboidalne zapalenie języka oraz zapalenie kątów ust.

Protetyczne zapalenie jamy ustnej

Protetycznym zapaleniem jamy ustnej określamy stan, w których do zakażenia grzybicą doszło u osób użytkujących na co dzień uzupełnienia protetyczne. Towarzyszące im zmiany sporadycznie przyjmują postać charakterystycznych białych nalotów. W większości manifestują się jako zmiany żywoczerwone, o charakterze rumieniowatym. Z biegiem czasu mogą one przybierać formę zmian przerostowych, których leczenie może wymagać interwencji chirurgicznej. U większości osób leczenie polega na przyjmowaniu leków przeciwgrzybiczych. Konieczna może okazać się wymiana protez.

Romboidalne zapalenie języka

Romboidalne zapalenie języka to stan zapalny, podczas którego dochodzi do zaniku brodawek nitkowatych. Bardzo charakterystyczne dla zaburzenia jest pojawienie się na środkowej powierzchni płata, który swoim kształtem przypomina romb. Brak brodawek sprawia, że je on zupełnie gładki.

Objawy grzybicy jamy ustnej

Kandydoza jamy ustnej może manifestować się w różnorodnych postaciach. Najbardziej charakterystyczne objawy grzybicy jamy ustnej to przede wszystkim:

• biały nalot na języku;
• ból języka;
• nieprzyjemny zapach z ust;
• zaburzenia smaku;
• subiektywne uczucie suchości w jamie ustnej;
• tendencja do zmian zapalnych języka i błony śluzowej jamy ustnej.

W wielu przypadkach grzybica powoduje bolesne pęknięcia w kącikach ust . Wiążą się one ze znacznym dyskomfortem, który utrudnia podstawowe czynności, takie jak mowa czy przyjmowanie pokarmów.

Leczenie grzybicy jamy ustnej

Grzybica jamy ustnej wymaga wprowadzenia szybkiego i skutecznego leczenia, którego podstawę stanowią:

• odpowiednia higiena jamy ustnej;
• wyrównanie niedoborów witamin i odpowiednio dobrana suplementacja;
• wymiana starych uzupełnień protetycznych;
• eliminacja czynników drażniących.

Najczęściej stosowane jest leczenie miejscowe zmian, w niektórych jednak przypadkach koniecznie jest leczenie ogólne, wymagające zastosowania leków przeciwgrzybiczych. Należy je stosować zgodnie z zaleceniami lekarza, zwykle przez okres 7-14 dni.

Grzybicze zapalenie jamy ustnej najczęściej leczone jest z wykorzystaniem nystatyny . Ma ona formę roztworu do pędzlowania lub tabletek do ssania.

Objawy kandydozy można także leczyć za pomocą chlorheksydyny. Należy pamiętać, że preparaty na bazie chlorheksydyny można stosować maksymalnie 14 dni – dłuższe użycie może przyczyniać się do przebarwień tkanek twardych zębów.

Leczenie domowe drożdżycy jamy ustnej odbywa się z użyciem naturalnych antybiotyków, takich jak np. czosnek czy imbir. Pozytywne działanie zauważalne jest także przy stosowaniu olejków z drzewa herbacianego – stanowi on podstawę do stworzenia roztworu, przeznaczonego do płukania jamy ustnej i gardła.

Dieta w walce z grzybicą jamy ustnej

W leczeniu grzybicy jamy ustnej istotną rolę pełni wprowadzenie odpowiedniej diety.

Codzienne posiłki powinny być urozmaicone o kiszonki oraz jogurty , będące naturalnymi probiotykami. Jest to szczególnie istotne w przypadku osób w trakcie terapii antybiotykowej.

Istotne jest także ograniczenie ilości spożywanych cukrów – zarówno tych zawartych w pożywieniu, jak także w słodkich napojach.

Konieczne jest także wyeliminowanie wszelkich produktów, zawierających w swoim składzie grzyby. Są to przede wszystkim sery pleśniowe, takie jak brie czy camembert.

Dieta powinna być uzupełniona odpowiednią suplementacją (dobraną na podstawie wyników badań). Grzybica bardzo często jest objawem niedoborów żelaza, witaminy B12 czy kwasu foliowego – ich długotrwałe deficyty mogą mieć poważne skutki dla zdrowia.