Guzek pod pachą – jakie są przyczyny zgrubienia pod pachą?

Powiększenie węzłów chłonnych pachowych

Z każdym podejrzeniem niebolesnego powiększenia pachowych węzłów chłonnych, które utrzymuje się przez dłuższy czas, należy zgłosić się do lekarza (pierwszego kontaktu, chirurga lub onkologa) – takie zmiany mogą, ale nie muszą być świadectwem choroby nowotworowej (najczęściej raka piersi). Zwykle nowotworowo zmienione węzły chłonne są twarde, niebolesne i zbijają się w pakiety, ale nie ma jednej reguły – każdy guzek pod pachą nieustępujący z czasem, powinien skłonić każdego pacjenta do wizyty. Bolesne węzły chłonne zwykle mają podłoże infekcyjne (bakteryjne lub wirusowe).

Lekarz, chcący poznać przyczynę powiększenia węzłów chłonnych pod pachą, będzie starał się w pierwszej kolejności zebrać dokładny wywiad dotyczący między innymi:

• przebytych infekcji,
• urazów i wypadków,
• przypadków chorób nowotworowych w rodzinie,
• zachowań higienicznych,
• depilacji i stosowanych kosmetyków,
• wyjazdów do egzotycznych krajów,
• inne objawy (zmęczenie, poty nocne, wahania temperatury, samopoczucie, świąd).

Wyczuwalny guzek pod pachą – jakie mogą być przyczyny?

• Zapalenie mieszków włosowych

Niewłaściwa higiena dołów pachowych połączona z częstymi depilacjami sprzyja infekcjom mieszków włosowych, które mogą zostać zajęte przez gronkowce. Dochodzi wtedy do wytworzenia się krost lub bolesnych guzków pod pachą otaczających włos. Zapalenie mieszków włosowych ma tendencje do rozprzestrzeniania się na okoliczne mieszki włosowe. Gdy infekcja jest nieleczona lub występują zaburzenia odporności, guzek może przekształcić się w większy guz (nawet kilka centymetrów średnicy) z obszarem martwicy, zwany czyrakiem. Najważniejszym sposobem profilaktyki jest właściwa higiena oraz częste odkażanie zakażonych miejsc. W zapaleniu mieszków włosowych stosuje się miejscowo maści z mupirocyną, a gdy brak jest poprawy, lekarz może zalecić stosowanie antybiotyków doustnych. W przypadku czyraków istotne jest częste dezynfekowanie skóry. Zasadnicze leczenie polega na nacięciu zmiany (wyłącznie przez chirurga) w jałowych warunkach po utworzeniu czopa martwiczego. W niektórych przypadkach (gorączka) wdraża się antybiotykoterapię.

• Tłuszczak

Rzadko kiedy wyczuwalny pod pachą guzek jest łagodnym nowotworem zbudowanym z tkanki tłuszczowej (tłuszczakiem). Tłuszczak to zwykle niewielki guz lub zgrubienie pod pachą wyczuwalne pod skórą, miękki w dotyku, bezbolesny. Gdy zmiana pod pachą jest mała, to nie wymaga usunięcia. W zaburzania funkcji kończyny (np. ograniczenia ruchów ręki) należy tłuszczaka usunąć.

• Kaszak

Jest to rodzaj torbieli, która tworzy się w obrębie gruczołów łojowych i mieszków włosowych. Pacha nie jest najczęstszą lokalizacją kaszaków, niemniej jednak mogą tam wystąpić. Kaszak wygląda jak guzek koloru zdrowej skóry lub jasnoróżowego z żółtawym odcieniem. Wielkość guzka po pachą, który jest kaszakiem, jest zróżnicowana – od malutkich (kilka milimetrów) do olbrzymich (kilka centymetrów). Zwykle można go przesunąć w obrębie podłoża. Zawiera cuchnącą żółtą treść, którą można wycisnąć lub wydostaje się ona po pęknięciu. Z kaszakiem należy udać się do chirurga, by usunął zmianę – nie zaleca się samodzielnego wyciskania, bo pozostałości mogą ulec zakażeniu bakteryjnemu.

• Zapalenie gruczołu potowego

Zbyt częste drażnienie skóry pach (np. depilacja), stosowanie niewłaściwych kosmetyków lub nieodpowiednia higiena tamtych okolic mogą prowadzić do infekcji bakteryjnej gruczołów potowych. W dole pachowym pojawia się guzek o czerwonym zabarwieniu. Jest zwykle guzek bardzo bolesny w dotyku i otacza go obwódka z nacieku zapalnego. Na podłożu tych zmian może dojść do wytworzenia się ropnia. Często zakażeniu ulegają również sąsiednie gruczoły potowe. Przy podejrzeniu zapalenia gruczołu potowego należy udać się do lekarza. Nieleczone guzy mogą się powiększać i tworzyć połączenia ze skórą (przetoki), a później na ich miejscu blizny. Terapia opiera się na nacinaniu zmian w celu odprowadzenia ropy i stosowaniu antybiotyków. Czasami pomocne są doustnie podawane retinoidy.

Jakie choroby mogą powodować zgrubienie pod pachą?

• Choroba kociego pazura

Jeżeli doszło do kontaktu z pazurami kota w okolicach ramienia lub pachy, to obecność guzka pod pachą może być spowodowana powiększeniem węzłów chłonnych lub wystąpieniem grudki zapalnej w przebiegu choroby kociego pazura. Jest to zakażenie bakteryjne, które u części ludzi objawia się także gorączką, złym samopoczuciem i obecnością ropnej wydzieliny w okolicach zadrapania.

• Dymienica

W obecnych czasach zachorowania na choroby infekcyjne będące przyczyną dymienicy (bolesnego, ogromnego obrzęku pachowych węzłów chłonnych) są bardzo rzadkie, jednak w przypadku podróży do egzotycznych krajów warto je mieć na uwadze, gdy pojawia się guzek pod pachą. Potencjalnymi przyczynami są: dżuma, tularemia, rzeżączka, kiła, gruźlica. Dymienica może również sporadycznie towarzyszyć mononukleozie zakaźnej.

• Mięsaki tkanek miękkich dołu pachowego

Są bardzo rzadkimi nowotworami złośliwymi wywodzącymi się z nienabłonkowych tkanek (np. tkanki nerwowej lub mięśniowej). Powodują powiększenie węzłów chłonnych pod pachą. Przebieg choroby jest uzależniony od rodzaju mięsaka i jego agresywności. Zwykle w celu usunięcia zgrubienia pod pachą stosuje się leczenie chirurgiczne, w niektórych przypadkach uzupełniane chemioterapią i radioterapią.

Wyczuwalny guzek pod pachą – badania

Oprócz badania fizykalnego pachy, lekarz prawdopodobnie przeprowadzi:

• badanie porównawcze drugiej pachy,
• badanie węzłów chłonnych szyi, karku, obojczyka i pachwin,
• badanie piersi.

W przypadku wątpliwości, diagnostykę można poszerzyć o dodatkowe badania:

• badania krwi – morfologia może ujawnić nieprawidłowości wskazujące na nowotwory układu chłonnego (chłoniaki nieziarnicze i ziarnica złośliwa);
• CRP i OB zasugerują toczący się proces zapalny;
• USG węzłów chłonnych dołu pachowego;
• biopsję węzła chłonnego (punkcję) w celu pobrania materiału do analizy;
• w przypadku podejrzenia nowotworu bez źródła pierwotnego – biopsję otwartą, czyli operacyjne pobranie całego węzła chłonnego do badania.