Domowe sposoby na łupież – szampony, maseczki, płukanki

Czym jest łupież i dlaczego powstaje?

Łupież jest dość częstym schorzeniem dermatologicznym, pojawiającym się u wielu osób z różnym nasileniem. Objawia się w postaci nieestetycznych, osypujących, drobnych łusek zrogowaciałego naskórka. W ostrym przebiegu towarzyszy mu świąd oraz zaczerwienienie skóry, co jednocześnie może sugerować łojotokowe zapalenie skóry, które najczęściej bywa jednym z powikłań nieleczonego łupieżu. Zignorowany łupież może się rozprzestrzenić na inne miejsca – brwi, powieki, uszy, nos, a także klatkę piersiową i plecy.

Do przyczyn powstawania łupieżu można zaliczyć:

• grzyby (drożdżaki) Pityrosporum ovale i Malassezia globosa – sągłówną przyczyną łupieżu, to bytujące w naturalnych warunkach na ludzkiej skórze mikroorganizmy jako część jej naturalnej flory. Ich liczebność w normalnych warunkach jest niewielka, wówczas nie powodują one żadnych dolegliwości. Zbyt duża liczba prowadzi do podrażnień skóry, których objawem są zbyt gwałtowne procesy rogowacenia;
• nieodpowiedni dobór kosmetyków lub niewłaściwe ich stosowanie – używanie zbyt dużej ilości preparatów do higieny skóry głowy i włosów (np. odżywki) oraz produktów stylizacyjnych; niektóre z substancji zawartych w kosmetykach powodują alergie, mówi się wówczas o kontaktowym zapaleniu skóry głowy, powodującym nadmierne jej łuszczenie;
• stres i obniżenie odporności.

W kuracji pomagającej zwalczyć łupież należy także ograniczyć spożywanie cukru, który sprzyja namnażaniu drożdżaków.

Wyczerpując temat przyczyn i objawów łupieżu, warto wspomnieć o dwóch podstawowych formach, w których występuje. Rozróżniamy łupież suchy, który dotyka osób o wrażliwej skórze skłonnej do alergii oraz łupież tłusty, charakterystyczny dla ludzi zmagających się z nadmiernym łojotokiem.

Przeczytaj również:

Łupież rumieniowy (erythrasma) – objawy, przyczyny, leczenie

Sposób na łupież – szampon z ketokonazolem

Co na łupież jest najlepszym rozwiązaniem? Podstawą leczenia objawów łupieżu jest właściwie dobrany i stosowany szampon przeciwłupieżowy. Prym w skuteczności wiodą preparaty zawierające substancję zwaną ketokonazolem. Skuteczność ketokonazolu wynika z szerokiego spektrum właściwości grzybobójczych oraz niewielkiej odporności drożdżaków na jego działanie, co w dużym uproszczeniu polega na zniszczeniu błony komórkowej mikroorganizmu. W efekcie stosowanie szamponu z ketokonazolem nie tylko minimalizuje widoczność łupieżu, ale także zmniejsza wypadanie włosów – które jest jednym z następstw nieleczonego łupieżu. Jednym z takich preparatów jest np. szampon przeciwłupieżowy Zoxin-med. Produkt dostępny jest w aptece bez recepty.

Większość preparatów dostępnych na rynku, które nie zawierają w swoim składzie ketokonazolu, zwalczają jedynie objawy dolegliwości, w związku z tym łupież bardzo szybko powraca. W przypadku stosowania szamponu przeciwłupieżowego ważna jest także sama technika mycia głowy, która polega na zastosowaniu delikatnego masażu, za pomocą opuszków palców. By pozbyć się łupieżu, należy unikać drapania i intensywnego pocierania skóry, co może nasilić niepożądane objawy, a ponadto wiąże się z ryzykiem powstawania infekcji i stanów zapalnych skóry. Zaleca się, aby na kilka minut pozostawić szampon, a dodatkowo, w celu zintensyfikowania działania jego aktywnych składników, nałożyć na głowę czepek.

Przeczytaj również:

Dieta na łupież – co jeść, aby pozbyć się łupieżu?

Nowoczesne metody leczenia łupieżu (medyczne i naturalne)

Aby tekst dobrze się pozycjonował, warto wprowadzić sekcję dotyczącą aktualnych badań i nowych trendów terapeutycznych, obok klasycznych metod.

Terapie farmakologiczne — co nowego?

• Ketokonazol — nadal złoty standard: działa jako przeciwgrzybiczy (niszczy błonę komórkową Malassezia).

• Związki siarki / selen (selen disulfid) — stosowane jako składniki szamponów (np. 1–2,5 %) w leczeniu łupieżu.

• Pirokton olaminy, climbazol, cynk pirytioń (zinc pyrithione) — często stosowane w kosmetycznych i terapeutycznych szamponach.

• Nowe rozwiązania estrowe i nośniki mikrobiomu — np. estry średniołańcuchowe (medium-chain esters) z możliwością modulacji mikrobiomu skóry głowy.

• Probiotyki (lokalne i ogólne) — prace sugerują, że zmiana mikrobiomu jelitowego oraz miejscowego może wspierać leczenie łupieżu. Systematyczne przeglądy wskazują potencjał modulacji układu odpornościowego i osi jelito-skóra.

Domowe, naturalne metody wspomagające (z naukowym uzasadnieniem)

Poniżej zaktualizowane domowe metody z uwzględnieniem najnowszych badań i ograniczeń:

Przeczytaj również:

Łupież u dziecka – przyczyny, objawy, leczenie

Domowe sposoby na łupież

• Jednym ze sposobów naturalnych wspomagających kurację przeciwłupieżową jest ekspozycja na światło słoneczne. Promieniowanie UV cechuje działanie przeciwzapalne. Wskazane jest przebywanie w obszarze umiarkowanego nasłonecznienia, przy czym w celu zminimalizowania niekorzystnego oddziaływania promieni na skórę należy ograniczyć sesje do 30 minut dziennie, pamiętając o kremie ochronnym.
• W leczeniu łupieżu bardzo ważna jest odpowiednia higiena skóry głowy, którą należy myć regularnie, z częstotliwością dostosowaną do indywidualnych potrzeb. Istotne znaczenie ma także częste szczotkowanie włosów. Powoduje to usunięcie z nichresztek łupieżu, a ponadto, podobnie jak masaż głowy, wzmaga mikrokrążenie skóry, czyniąc ją bardziej odporną i zdrową.
• Wśród domowych metod łagodzących objawy łupieżu popularne są maski i płukanki, zawierające naturalne substancje. Warto jednak przed zastosowaniem którejkolwiek z nich skonsultować się ze specjalistą – dermatologiem, kosmetologiem lub odpowiednio wykwalifikowanym fryzjerem.
• Do popularnych i skutecznych substancji zalicza się przede wszystkim błoto pochodzące z Morza Martwego, ze względu na bogactwo minerałów i witamin. Inną substancją jest olejek arganowy, stosowany raz w tygodniu w formie masażu skóry głowy.

Domowe płukanki i olejki eteryczne na łupież

Do najpowszechniejszych i skutecznych domowych płukanek na łupież zalicza się:

• płukankę z tymianku lub melisy – kilka garści ziół należy przegotować w około 400 ml wody, ostudzić i rozprowadzić na umytych, wilgotnych włosach, masując skórę głowy (płukanki na łupież nie należy spłukiwać);
• płukankę miętową – trzy łyżki świeżej mięty lub suszu miętowego należy zmieszać z litrem octu winnego, a następnie odstawić płukankę na okres dwóch tygodni. Dokładnie odsączyć, przefiltrować i stosować po każdorazowym umyciu głowy;
• płukankę z pokrzywy – należy zaparzyć susz pokrzywowy w proporcjach 1 łyżka na szklankę wody ostudzić i zastosować po umyciu włosów;
• płukankę z lipy – przygotować wywar z 4 łyżek stołowych lipy i dwóch szklanek wrzątku, ostudzić, stosować do płukania skóry głowy i włosów;
• płukankę na łupież z rumianku, skrzypu polnego i nagietka – po jednej łyżce z każdego rodzaju należy gotować 5 minut w litrze wody. Po ostudzeniu i przecedzeniu należy spłukać umyte, lekko osuszone włosy. Zaleca się stosowanie 2–3 razy w tygodniu.

Jednym z domowych sposobów na łupież jest stosowanie olejków eterycznych. Stosowane są z reguły w formie mieszaniny z olejem lnianym lub kokosowym, pełniącym w tym wypadku funkcję rozpuszczalnika. Stosując je, należy delikatnie masować skórę głowy, a następnie umyć ją jak zwykle. Olejki zalecane w problemach z łupieżem to np.: olejek rozmarynowy, olejek z drzewa herbacianego, olejek cedrowy, olejek cytrynowy i lawendowy.

Przeczytaj również:

Łupież suchy – czyli jaki? Od czego powstaje, jak się go pozbyć, jak odróżnić o łupieżu tłustego

Maseczki wspomagające kurację przeciwłupieżową

Kurację przeciwłupieżową można również wspomóc maseczkami, które wykonuje się w warunkach domowych:

• maseczka jajeczna – wykorzystujemy sztywną pianę, ubitą z białek, którą należy dokładnie wetrzeć masując skórę głowy, następnie założyć czepek, owinąć głowę ręcznikiem, pozostawić na około 30 minut, a następnie umyć włosy szamponem;
• maseczka jogurtowa – wykorzystujemy jogurt naturalny, wmasowując go w skórę głowy, następnie zaleca się założenie czepka kosmetycznego i ręcznika na około 60 minut;
• maseczka z oliwy, cytryny i żółtka jaja – wykorzystujemy 1/4 szklanki oliwy, 1 żółtko oraz sok z jednej cytryny; należy rozetrzeć wymienione składniki, nałożyć na umyte włosy i pozostawić przez około 20 minut, a następnie zmyć maskę szamponem;
• maska z zielonej glinki – należy zmieszać dwie łyżki sproszkowanej zielonej glinki z odrobiną wody, a następnie nałożyć maskę na skórę głowy na czas 15 minut.

Ciekawostki i nowe trendy na temat leczenia łupieżu

• W niedawnej pracy z Holandii opisano, że stosowanie probiotyków doustnych może wpływać na poprawę stanu skóry głowy poprzez regulację osi jelito-skóra i immunologii lokalnej.

• W artykule „Scalp Microbiome and Dandruff” autorzy proponują przyszłe kosmetyki zawierające estry średniołańcuchowe jako „inteligentne modulatatory mikrobiomu”.

• Przegląd naturalnych terapii (2024) podkreśla, że chociaż wiele domowych metod ma logiczne uzasadnienie, mocne dowody kliniczne są wciąż ograniczone.

• W badaniach nad olejkiem konopnym wykazano działanie przeciwgrzybicze in vitro – jednak jeszcze nie ma dużych prób klinicznych skupionych na łupieżu.

• Na rynku kosmetycznym pojawiają się nowe preparaty, w których ekstrakty z ziół łączone są z nośnikami mikrobiomu (pre-/probiotyki) – tworząc tzw. „skalp-mikrobiom friendly formulas”.

Przeczytaj również:

Łupież pstry – leczenie, objawy, zaraźliwość, nawroty

Sposoby leczenia łupieżu – najczęściej zadawane pytania 

1. Co to jest łupież i dlaczego się pojawia?

Łupież to choroba skóry głowy objawiająca się nadmiernym złuszczaniem naskórka. Najczęściej spowodowana jest nadmiernym rozmnażaniem drożdżaków Malassezia globosa lub Malassezia furfur. Przyczyną może być także stres, nieodpowiednia pielęgnacja, zaburzenia hormonalne lub dieta bogata w cukry proste.

2. Czy łupież jest zaraźliwy?

Nie. Łupież nie jest chorobą zakaźną — nie można się nim zarazić przez kontakt z inną osobą. To reakcja indywidualna skóry głowy na zaburzenia mikrobiomu i nadmiar łoju.

3. Jakie są rodzaje łupieżu?

Wyróżniamy dwa główne typy:

• łupież suchy – drobne, sypkie płatki, często towarzyszy mu swędzenie skóry.

• łupież tłusty – większe, żółtawe łuski, przylegające do skóry głowy, często w połączeniu z łojotokiem.

4. Jakie są najnowsze, potwierdzone naukowo metody leczenia łupieżu?

Oprócz klasycznego leczenia ketokonazolem, nowe badania wskazują na:

• Zastosowanie probiotyków wspierających mikrobiom skóry głowy,

• Estry średniołańcuchowe (MCE) – nowa generacja składników regulujących wzrost Malassezia,

• Zrównoważenie pH skóry poprzez naturalne środki, takie jak ocet jabłkowy,

• Olejek z drzewa herbacianego i olejek rozmarynowy, które wykazują działanie przeciwgrzybicze.

5. Jakie domowe sposoby są najskuteczniejsze na łupież?

Najczęściej stosowane naturalne metody to:

• Płukanki z tymianku, pokrzywy, melisy lub rumianku,

• Olejki eteryczne: z drzewa herbacianego, rozmarynu, cedru i lawendy,

• Maseczki z jogurtu, oliwy i cytryny,

• Olej kokosowy lub arganowy jako naturalne środki łagodzące.

Warto je stosować 2–3 razy w tygodniu jako uzupełnienie kuracji dermatologicznej.

6. Jak długo trwa leczenie łupieżu?

Pierwsze efekty mogą być widoczne już po 1–2 tygodniach regularnego stosowania preparatów przeciwgrzybiczych lub naturalnych metod. Pełna poprawa następuje zwykle po 4–6 tygodniach.

7. Czy dieta ma wpływ na łupież?

Tak. Nadmiar cukru i produktów wysoko przetworzonych sprzyja namnażaniu drożdżaków. Warto ograniczyć słodycze, fast-foody i włączyć do diety:

• produkty bogate w cynk (pestki dyni, orzechy),

• witaminy z grupy B,

• kwasy omega-3 (ryby, siemię lniane).

8. Czy łupież może powodować wypadanie włosów?

Tak, przewlekły łupież może osłabiać mieszki włosowe i prowadzić do nadmiernego wypadania włosów. Dzieje się tak na skutek stanu zapalnego skóry głowy i zatkania ujść mieszków łojem oraz łuskami naskórka.

9. Czy można zapobiec nawrotom łupieżu?

Tak. Profilaktyka obejmuje:

• regularne mycie skóry głowy łagodnym szamponem,

• ograniczenie kosmetyków obciążających włosy,

• stosowanie raz w tygodniu szamponu przeciwłupieżowego,

• dbanie o dietę i redukcję stresu.

10. Kiedy należy udać się do dermatologa?

Jeśli mimo stosowania domowych sposobów łupież nie ustępuje po 4–6 tygodniach, towarzyszy mu silny świąd, zaczerwienienie, pieczenie lub łuszczenie się skóry poza głową (np. brwi, nos, uszy) — należy skonsultować się z dermatologiem.

11. Jak często można stosować naturalne płukanki i olejki?

Płukanki ziołowe: 2–3 razy w tygodniu.
Olejki eteryczne (po rozcieńczeniu): raz w tygodniu.
Zbyt częste stosowanie może podrażnić skórę – zawsze rób test uczuleniowy.

12. Jakie nowinki pojawiły się w leczeniu łupieżu w 2025 roku?

• Badania nad estrami średniołańcuchowymi (MCE) i naturalnymi prebiotykami dla skóry głowy,

• Kosmetyki oparte na mikrobiomie skalpu,

• Szampony z kombinacją ketokonazolu i piroktonu olaminy,

• Rośnie popularność dermokosmetyków probiotycznych i terapii światłem LED w dermatologii estetycznej.

współpraca: redakcja Wylecz.to