Język geograficzny u dzieci i dorosłych – jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie

Język geograficzny – czym jest?

Język geograficzny jest to zmiana znana również jako łagodne wędrujące zapalenie języka (tzw. rumień wędrujący języka). Pojawia się zwykle na górnej powierzchni i bocznych krawędziach języka. Zmiana ta jest nazywana językiem geograficznym, ponieważ plamy sprawiają, że język swoim wyglądem przypomina mapę świata.

U osób dotkniętych tym schorzeniem na grzbietowej powierzchni języka pojawiają się gładkie plamy pozbawione brodawek nitkowatych. Brodawki okolone i grzybowate, które w głównej mierze odpowiadają za odczuwanie smaków, nie ulegają zmianom.

Język geograficzny może mieć podłoże genetyczne i nie być związany z żadną chorobą, ale gdy pojawia się nagle, wówczas podejrzewa się różne choroby języka oraz inne schorzenia.

Przyczyny języka geograficznego

Istnieje wiele hipotez leżących u podstaw występowania schorzenia, jakim jest język geograficzny. Jest to rzadko spotykana przypadłość dotykająca tylko około 2 proc. populacji. Najważniejszą rolę odgrywa dziedziczenie. W przypadku, gdy pojawia się on nagle, może świadczyć o obecności różnych schorzeń.

Dokładna przyczyna tworzenia się języka geograficznego nie jest znana, więc zapobieganie mu jest bardzo utrudnione. Możliwe, że istnieje powiązanie pomiędzy występowaniem języka geograficznego, a chorobami takimi jak np. łuszczyca. Do powstawania języka geograficznego mogą również przyczyniać się niedobory pokarmowe.

Ponieważ dokłada przyczyna powstawania języka geograficznego nie jest znana, wyodrębniono kilka czynników ryzyka, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia takich zmian na języku.

Jakie są czynniki ryzyka tworzenia się języka geograficznego?

Czynniki ryzyka języka geograficznego to między innymi:

• egzema lub łuszczyca,
• alergie,
• cukrzyca (w szczególności typu 1),
• reaktywne zapalenie stawów (zespół Reitera),
• niedobory witamin (w szczególności B6, B12 i kwasu foliowego),
• niedobory żelaza i cynku,
• stres emocjonalny,
• pęknięcia języka.

Jakie grupy wiekowe są w szczególności narażone na język geograficzny?

Język geograficzny pojawia się we wszystkich grupach wiekowych – zarówno u niemowląt, u dzieci, dorosłych i osób starszych. Występuje u około 1% całej populacji. Wśród wszystkich grup wiekowych u młodych dorosłych i dzieci język geograficzny pojawia się nieco częściej.

Objawy języka geograficznego

Język geograficzny objawia się występowaniem gładkich plam o nieregularnym kształcie na bocznej lub grzbietowej powierzchni języka, a w niektórych przypadkach również na wewnętrznej powierzchni policzków. Plamy te są pozbawione brodawek nitkowatych. Otoczone są jasną lub czerwonawą obwódką. Mogą przypominać owrzodzenie.

Plamy mogą pojawiać się i znikać, a także zmieniać swoją lokalizację. Swoim kształtem i ułożeniem przypominają kontynenty położone na mapie – stąd pochodzi nazwa tego schorzenia.

Wiele osób z językiem geograficznym nie odczuwa żadnych dodatkowych objawów języka geograficznego. W niektórych przypadkach język geograficzny powoduje dodatkowe dolegliwości. Plamy mogą powodować dyskomfort, ból języka oraz pieczenie w niektórych sytuacjach, np. podczas spożywania kwaśnych pokarmów lub pikantnych potraw.

Język geograficzny może powodować także powiększenie węzłów chłonnych podżuchwowych.

Jak długo utrzymują się objawy języka geograficznego?

Plamy na powierzchni języka mogą utrzymywać się przez różny okres – od kilku dni do nawet kilku lat. Zwykle znikają samoistnie, bez konieczności leczenia, jednak mogą nawracać.

Do jakich powikłań może doprowadzić język geograficzny?

Język geograficzny zazwyczaj jest nieszkodliwy jednak może powodować dyskomfort. Ze względu na swój nietypowy wygląd, stan ten może wywoływać niepokój. Warto podkreślić jednak, że nie stanowi zagrożenia dla zdrowia oraz nie powoduje długotrwałych powikłań.

Czy język geograficzny stać się nowotworem?

Język geograficzny jest zmianą o charakterze łagodnym. Nie ma potencjału do nowotworzenia, co oznacza, że nie przekształca się w raka języka i jamy ustnej.

Należy jednak podkreślić, że w przypadku pojawienia się plam na języku warto skonsultować je ze specjalistą w celu postawienia trafnej diagnozy i zaplanowania odpowiednich dla danego schorzenia dalszych działań.

Czy język geograficzny jest zaraźliwy?

Język geograficzny jest to łagodny stan zapalny w obrębie jamy ustnej. Nie jest zaraźliwy – oznacza to, że nie można się nim zarazić od innych osób, a inni nie zarażą się od nas.

Język geograficzny – leczenie

Język geograficzny najczęściej nie wymaga leczenia – zwykle ustępuje samoistnie nawet bez podejmowania przez pacjenta żadnych działań.

Jednak w niektórych sytuacjach, szczególnie gdy zmiany na powierzchni języka powodują dyskomfort, zastosowanie mają:

• środki przeciwbólowe dostępne bez recepty,
• antyhistaminowe i przeciwbólowe płyny do płukania jamy ustnej,
• miejscowe kortykosteroidy,
• takrolimus stosowany miejscowo.

Ważne jest również, aby w miarę możliwości zrezygnować bądź ograniczyć czynniki, które mogą powodować nasilenie się dolegliwości, takie jak:

• spożywanie alkoholu,
• palenie papierosów i innych wyrobów tytoniowych,
• spożywanie pikantnych oraz kwaśnych potraw.