Sok z brzozy – właściwości
Bzowina jest transparentnym płynem, który w smaku bardzo przypomina lekko osłodzoną wodę. Sok z brzozy zawiera wiele bioaktywnych komponentów (garbniki, polifenole, naturalne kwasy roślinne i enzymy), a oprócz nich:
- aminokwasy – glutamina, walina, izoleucyna, kwas asparaginowy,
- cukry – glukozę i fruktozę (maksymalnie do 2,5 proc.),
- witaminy i minerały – najwięcej wapnia, potasu oraz cynku i miedzi.
Dzięki takim składnikom sok oczyszcza i wspomaga działanie wątroby. Natomiast pozostałe właściwości lecznicze soku z pnia brzozy to:
- wsparcie procesu gojenia się ran,
- zmniejszenie stanu zapalnego w przypadku zapalenia stawów czy dny moczanowej,
- właściwości diuretyczne.
Odparowany syrop z brzozy, lekko utrwalony alkoholem (nalewka z brzozy) będzie naturalnym lekarstwem na kaszel, pierwsze objawy spadku odporności i przeziębienia.
Sok z brzozy – na co pomaga?
W średniowiecznej Europie zastosowanie soku z brzozy było wyjątkowo szerokie: od problemów skórnych, przez przeziębienie, anemię, choroby nerek, po reumatyzm i kamienie żółciowe. Wyjątkowość działania soku z brzozy jest wykorzystywana zarówno w lecznictwie, jak i w kosmetyce. Sok z brzozy może pomagać na:
- choroby nerek, w tym piasek i kamienie,
- dolegliwości trawienne, zarówno niestrawność, jak i pobudzenie apetytu,
- w okresie rekonwalescencji.
Wykorzystanie soku z brzozy w kosmetyce opiera się głównie na jego wysokiej zawartości aminokwasów, które stanowią niezbędne minimum do odnowy tkanek włosów i skóry. Sok z brzozy na włosy stosuje się jako odżywkę wzmacniającą przeciw wypadaniu włosów. Skórę twarzy można przemywać nim jako tonikiem, by zapobiegać powstawaniu zmarszczek, jednocześnie zapobiegając przebarwieniom.
Pozyskiwanie soku z brzozy – kiedy zbierać i jak przechowywać?
Jak pozyskać sok z brzozy i kiedy? Najlepszy czas na zbieranie syropu zależy od położenia geograficznego, klimatu oraz pogody. W środkowej Europie jego okres pobierania przypada na marzec lub przełom marca i kwietnia, a trwa krótko, bo zaledwie do trzech tygodni. Bez szkody dla drzewa sok najlepiej pozyskać z dorodnego okazu, z dala od miejskich zanieczyszczeń.
W korze należy wywiercić kilkucentymetrowy otwór, w którym umieszcza się plastikowy wężyk lub rurkę, aby sok mógł spływać. Aby nie uszkodzić drzewa i nie narazić go na chorobę, można pozyskać z niego maksymalnie litr wody brzozowej na dobę, a po skończonym zbiorze otwór trzeba zabezpieczyć drewnianym klinem. Sok można również pozyskać z liści brzozy, lecz jest to proces trudny, przeznaczony dla wyjątkowo cierpliwych.
Przechowywanie soku z brzozy jest utrudnione z uwagi na jego niską trwałość. Świeżo pozyskany sok brzozowy najlepiej wypić od razu, lecz można przechowywać go w lodówce maksymalnie do 3 dni. Sok przechowywany w temperaturze pokojowej ulega szybkiemu rozkładowi mikrobiologicznemu, przez to mętnieje i zmienia się jego zapach. Producenci szukają sposobów na wydłużenie trwałości tego naturalnego napoju, jednak unika się pasteryzacji i sterylizacji, które wpływają na zmniejszenie wartości zdrowotnej naturalnego soku z brzozy. Najczęściej stosuje się wyjaławianie promieniowaniem ultrafioletowym lub ultrafiltrację. W warunkach domowych można stosować utrwalanie soku z brzozy miodem lub kwasem cytrynowym, uzyskując trwałość do około 10 dni w warunkach chłodniczych.
Sok z brzozy – dawkowanie i przeciwwskazania – jak pić?
Picie wody brzozowej, o ile jest regularne, przynosi wymierne efekty. Dawkowanie soku z brzozy określa się na 150 ml na dobę, rozłożone w 2–3 dawkach. Dzięki takiej koncentracji naturalny sok drzewny wspomaga pracę nerek i układu moczowego, oczyszcza organizm oraz wspiera procesy odpornościowe. Jest też świetnym napojem nawadniającym, więc w ciepłe dni można przygotować z niego domową lemoniadę.
Bezwzględnym przeciwwskazaniem do korzystania z soku z brzozy jest alergia na pyłki brzozy oraz każda nadwrażliwość, która występuje po jego spożyciu (reakcje skórne jak wysypka, swędzenie). Należy też być wyjątkowo ostrożnym przy stosowaniu leków diuretycznych, w przewlekłej chorobie nerek oraz niewydolności krążeniowej. Nie opisano żadnych skutków ubocznych picia soku z brzozy, zatem jest to produkt stosunkowo bezpieczny dla osób dorosłych. Sok z brzozy dla dziecka należy podawać w małych ilościach i obserwować jego reakcję. W przypadku kobiet w ciąży czy karmiących należy go unikać, z uwagi na brak jednoznacznych danych na temat wpływu soku z brzozy.
Sok z brzozy można kupić w sklepach ze zdrową żywnością oraz aptekach, gdzie cena za litr wynosi około 9–10 zł.
