Morszczyn pęcherzykowaty, znany również jako kelp, to morski glon z klasy brunatnic. Występuje naturalnie w północnym Atlantyku, Oceanie Arktycznym, Morzu Bałtyckim czy Morzu Białym. Stanowi bogate źródło m.in. jodu oraz działających prozdrowotnie polisacharydów. Kiedy go stosować? Jakie ma przeciwwskazania? Czy jest bezpieczny?
Kelp (morszczyn pęcherzykowaty) – właściwości, działanie i przeciwwskazania
Spis treści
Kelp – właściwości
Kelp, czyli morszczyn pęcherzykowaty to alga zaliczana do klasy brunatnic. Spotkać go można w wodach północnego Atlantyku, Morza Białego, Bałtyckiego, Śródziemnego oraz w Oceanie Arktycznym. W Polsce jest gatunkiem w pełni chronionym. Plecha morszczynu ma charakter taśmowaty z obecnymi pęcherzami pławnymi. Składa się z ryzoidu, czyli odpowiednika korzeni, fylloidu, czyli odpowiednika liści oraz kauloidu, który stanowi odpowiednik łodygi. Brunatnice te są źródłem wielu substancji o działaniu prozdrowotnym. Plecha morszczynu zawiera m.in.:
- organicznie związany jod,
- polisacharydy takie jak kwas alginowy, laminaryna, fukoidyna,
- fukoksantynę,
- mannitol,
- witaminy z grupy B,
- sole mineralne, np. cynku, miedzi, magnezu, selenu czy potasu.
Związki te wykazują plejotropowe, czyli wielokierunkowe właściwości. Działają przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie, przeciwwirusowo, antynowotworowo, moczopędnie, przeciwzakrzepowo. Mogą pobudzać procesy przemian metabolicznych, modulują pracę układu odpornościowego. Wpływają na regulację rytmu wypróżnień, a stosowane także zewnętrznie wygładzają i regenerują skórę.
Kelp – działanie i zastosowanie
Kelp nie bez przyczyny często określany jest jako jod w tabletkach. Suplementy diety oraz kosmetyki, które z niego powstają, są bogatym źródłem tego mikroelementu. Należy wiedzieć, że jest to bardzo silny antyoksydant, który wykazuje właściwości przeciwzapalne i antynowotworowe.
Jest również niezbędnym budulcem hormonów tarczycy – tyroksyny i trójjodotyroniny. Mają one wpływ na wiele ważnych funkcji organizmu. Regulują m.in. prawidłowy rozwój i pracę mózgu i całego układu nerwowego, płodność, procesy wzrostu i dojrzewania komórek, metabolizm składników odżywczych czy temperaturę ciała.
Długotrwałe niedobory jodu prowadzą do niedoczynności tarczycy. W przypadku dzieci skutkują opóźnieniem rozwoju fizycznego i psychicznego. Są także groźne dla kobiet w ciąży – ze względu na zwiększanie ryzyka poronienia, przedwczesnego porodu oraz uszkodzeń mózgu płodu. Wpływają również na obniżenie odporności i prawdopodobnie sprzyjają występowaniu nowotworów żołądka.
Wodorosty kelp są źródłem wielu składników o działaniu przeciwutleniającym, dzięki czemu łagodzą stres oksydacyjny, zmniejszając ryzyko wielu chorób oraz opóźniając starzenie się organizmu. Laminaryna, czyli polisacharyd obecny w morszczynie wykazuje także działanie antykoagulacyjne. Wpływa na mikrokrążenie skórne i elastyczność naczyń krwionośnych. Jest popularnym składnikiem preparatów antycellulitowych.
Działa również na procesy powstawania komórek tłuszczowych oraz spalania lipidów. Obecny w kelpie fukoidan wykazuje właściwości przeciwnowotworowe, a także immunostymulujące. Stanowi silny antyoksydant. Działa również przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Hamuje tworzenie się skrzepów i blokuje namnażanie się drobnoustrojów oraz wirusów.
Związki zawarte w morszczynie (takie jak kwas alginowy) wykorzystuje się do tworzenia opatrunków. Polisacharydy obecne w tych algach przyspieszają gojenie się ran. Wobec licznych właściwości morszczyn znalazł zastosowanie nie tylko w przemyśle farmaceutycznym, ale również kosmetycznym i spożywczym. Kelp w proszku, tabletkach czy jako suszone glony dostępny jest w aptekach, sklepach zielarskich oraz ze zdrową żywnością.
Czy wiesz, czym jest kombucha?
Kelp a odchudzanie
O morszczynie pęcherzykowatym wspomina się często w kontekście redukcji masy ciała. Wynika to z obecnych w nim związków jodu oraz polisacharydów. Pierwszy z wymienionych pierwiastków – jako składnik hormonów tarczycy – wpływa na tempo przemian metabolicznych. Skuteczna praca tego gruczołu jest kluczowa dla zachowania prawidłowej masy ciała. Niedoczynność tarczycy wiąże się bowiem ze zwolnionym tempem przemiany materii, a co z tym związane, często daje objawy w postaci wzrostu masy ciała oraz zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie.
Fukoidyna wpływa na aktywację lipaz wydzielanych przez adipocyty, czyli komórki tłuszczowe. Stymuluje to proces rozkładu lipidów. Dodatkowo laminaryna obecna w kelpie hamuje przekształcanie się preadipocytów w dojrzałe komórki tłuszczowe.
Warto jednak pamiętać, że przyjmowanie preparatów z morszczynu pęcherzykowatego nie spowoduje samoistnego spadku masy ciała. Aby taki nastąpił, konieczne jest wytworzenie deficytu energetycznego za pomocą odpowiednio skomponowanej diety oraz prawidłowo dobranej aktywności fizycznej.
Kelp a tarczyca
Związek morszczynu pęcherzykowatego z gruczołem tarczycowym wynika z obecnych w nim dużych ilości jodu. Pierwiastek ten jest niezbędny do syntezy hormonów tarczycy – tyroksyny i trójjodotyroniny. Warunkuje on w związku z tym prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka. Hormony tarczycy wpływają na rozwój i pracę układu nerwowego, w tym mózgu, mięśni, serca, nerek oraz wzrost i dojrzewania komórek. Uczestniczą także w procesach oddychania komórkowego, termogenezy, wytwarzania energii i regulacji tempa podstawowej przemiany materii.
Warto wiedzieć, że głównym pokarmowym źródłem jodu są ryby oraz organizmy morskie. Zawartość jodu w produktach spożywczych jest zależna od jego stężenia w środowisku. Szacuje się, że w Europie na deficyt tego pierwiastka narażone jest ok. 50 proc. populacji. Profilaktyka niedoborów jodu w Polsce oparta jest głównie o jodowaną sól. Wobec zaleceń zmniejszania spożycia sodu można założyć, że istnieje ryzyko niedostatecznej ilości jodu w diecie. Przy braku spożycia podstawowych źródeł tego pierwiastka można rozważyć dostarczanie go przy pomocy alg. Należy jednak zaznaczyć, że w niektórych przypadkach może być to szkodliwe dla zdrowia.
Kelp – przeciwwskazania i skutki uboczne
W przypadku samego morszczynu pęcherzykowatego problemem może być niestandaryzowana zawartość jodu. Mimo iż jest on cennym składnikiem, jego nadmierne spożycie prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym nadczynności tarczycy. Dlatego, jeśli faktycznie cierpimy na niedobór jodu, warto uzupełniać go w standaryzowanych preparatach, aby móc dokładnie określić jego dawkę.
Szczególnie u osób z chorobami tarczycy i innymi przewlekłymi schorzeniami zaleca się przed zastosowaniem kelpu konsultację z lekarzem prowadzącym. Do skutków ubocznych przyjmowania tego preparatu można zaliczyć nudności i wymioty. Przekroczenie zalecanych dawek kelpu może także powodować zatrucia arsenem.
Ostrożność w zastosowaniu alg powinny również zachować osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe – ze względu na obecną w nich witaminę K. Stosowanie kelpu u mam karmiących i spodziewających się dziecka jest kontrowersyjne. Mimo że jod jest pierwiastkiem niezbędnym w tym czasie, zaleca się raczej sięganie po preparaty o standaryzowanej jego zawartości. Wobec braku informacji na temat całkowitego bezpieczeństwa zastosowania kelp w ciąży nie będzie powszechnie polecany.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Jękot B., Rzewińska A., Hałaszuk P., Rojowski J., Muszyńska B., Preparaty zawierające algi źródłem substancji prozdrowotnych. Medicina Internacia Revuo, 2016, 106, 27: 4–10.
- Jękot B., Muszyńska B., Mastalerz T., Piórecka B., Fukoidan-polisacharyd o wielokierunkowej aktywności biologicznej. Postępy Fitoterapii, 2015, 16, 4: 250–257.
- Muszyńska B., Jękot B., Topolska-Pasek M., Rzewińska A., Właściwości prozdrowotne węglowodanów występujących w algach. Farm. Pol., 2016, 72, 7: 2–13.
- Wykurz P., Muszyńska B., Fitoterapia jako alternatywna metoda wspomagające leczenie nadciśnienia. Medicina Internacia Revuo, 2017, 108, 3: 202–215.
- Gietka-Czernel M., Profilaktyka niedoboru jodu, Postępy Nauk Medycznych, 2015, 28, 12: 839–845.
- Kim S. K., Bhatnagar I., Physical, chemical, and biological properties of wonder kelp – Laminaria. Adv. Food Nutr. Res., 2011, 64: 85–96.
- Mathew L., Burney M., Gaikwad A., Nyshadham P., Nugent E. K., Gonzalez A., Smith J. A., Preclinical evaluation of safety of fucoidan extracts from Undaria pinnatifida and Fucus vesiculosus for use in cancer treatment. Integr. Cancer Ther., 2017, 16, 4: 572–584.
- McGuffin M., Dentali S., Safe use of herbal kelp supplements. Environ. Health Perspect., 2007, 115, 12: A575–A576.
- Lange E., Kozłowska M., Włodarek D., Głębska D., Dietoterapia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Molski M., Nowoczesne substancje aktywne [w]: Molski M., Nowoczesne składniki kosmetyków. Kosmoprof, Poznań 2013, s. 65–162.
Opublikowano: 18.03.2019;
Oceń:
4.2
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Marzena Rojek
Dietetyk
Dietetyk, specjalista ds. zdrowia publicznego. Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Członek Polskiego Towarzystwa Dietetyki. Posiada ponad dziesięcioletnie doświadczenie w pracy z pacjentami indywidualnymi, także cierpiącymi na zaburzenia odżywiania. Prowadzi szkolenia oraz warsztaty kulinarne z zakresu prawidłowego odżywiania dla dorosłych, dzieci i młodzieży, zajmuje się przygotowywaniem i realizacją programów profilaktyki zdrowotnej. Pracuje jako nauczyciel i wykładowca. Autorka wydanej w 2018 roku książki „Polskie superfoods”. Prezentuje racjonalne podejście do prawidłowego odżywiania, oparte na aktualnej wiedzy z tego zakresu. Sprzeciwia się radykalnym dietom „cud” i stara się przekonywać, że zdrowy styl życia może być łatwy i przyjemny. Prywatnie szczęśliwa mama, pasjonatka długich spacerów i rowerowych wycieczek. Wolne chwile spędza w kuchni, gdzie doskonali i testuje przepisy dietetyczne.
78
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 25.07.2023