Szalej jadowity (Cicuta virosa L.) to wieloletnia, silnie trująca roślina należąca do rodziny selerowatych. Zwana również cykutą, znana jest człowiekowi od tysięcy lat. Uznawana za ostatni napój Sokratesa, bywała używana m.in. jako trucizna stosowana do wykonywania wyroków śmierci. Spożycie nawet niewielkiej jej ilości powoduje silne, niebezpieczne dla zdrowia i życia zatrucia.
Szalej jadowity (cykuta) – co to jest i jakie są objawy zatrucia?
Co to jest cykuta?
Cykuta to silnie trująca bylina należąca do rodziny selerowatych. Naturalnie występuje na półkuli północnej, na terenach Azji, Ameryki Północnej i Europy. Można ją spotkać na glebach podmokłych, w okolicach torfowisk, na brzegach rzek, w rowach, szuwarach. Roślina ta wygląda stosunkowo niepozornie. Posiada długą, sięgającą ponad metra nagą łodygę, pustą w środku, która rozgałęzia się ku górze. Porastają ją pierzastosieczne liście o brzegach ostro piłkowanych.
Szalej jadowity, inaczej zwany również pietruszycą czy bzduchą wodną, kwitnie w okresie od czerwca do sierpnia. Jego drobne kwiaty mają barwę białą i zebrane są w wieloszypułkowe baldachy. Szalej jadowity zapach podczas kwitnienia ma bardzo charakterystyczny. Określa się go często jako „mysi”. Szalej jadowity korzeń, a w zasadzie kłącze ma podobne do części podziemnych tataraku. Posiada ono charakterystyczne komory powietrzne. Jego zapach jest zbliżony do woni korzenia pietruszki. Szalej jadowity owoce z kolei ma w postaci kulistej łupiny.
Roślina ta znana jest człowiekowi od tysięcy lat. Cykuta miała być przyczyną śmierci m.in. Sokratesa. Powszechnie używano jej jako trucizny. Warto podkreślić, że szalej jadowity działanie ma silnie toksyczne. Szczególnie dotyczy to jego łodygi, liści oraz kłącza.
Cykuta – substancje toksyczne
Roślina ta uznawana jest za silnie toksyczną. Zatrucie po spożyciu szaleju jadowitego następuje nie tylko u człowieka, ale też u wszystkich gatunków zwierząt. Szczególnie trujące jest kłącze oraz łodyga wraz z liśćmi cykuty. Zawierają one niebezpieczny związek zaliczany do grupy alkoholi wielonienasyconych – cykutoksynę. Atakuje ona rdzeń przedłużony, tj. część układu nerwowego odpowiedzialną za odruchy niezależne od człowieka, np. oddychanie czy pracę serca. Oddziałuje na układ parasympatyczny, którego włókna nerwowe wychodzą z pnia mózgu, a następnie przebiegają wspólnie z nerwem błędnym, dochodząc m.in. do serca, wątroby czy płuc. Cykutoksyna może prowadzić do paraliżu nerwu błędnego, co wiąże się z bezpośrednim zagrożeniem życia. Trucizna z szaleju jadowitego powoduje porażenie ośrodka oddechowego.
Jakie są objawy zatrucia wilczą jagodą?
Szalej jadowity – objawy zatrucia
Należy wiedzieć, że trujący szalej jadowity to roślina bardzo niebezpieczna dla człowieka. Już jej niewielka ilość prowadzi do powstania silnego zatrucia, które może stanowić zagrożenie dla życia. Jego objawy pojawiają się bardzo szybko, bo już nawet do 20 minut po przyjęciu cykuty. Spożyta przez człowieka trucizna z korzenia szaleju lub jego łodygi w pierwszej kolejności prowadzi do wystąpienia ślinotoku i pieczenia błony śluzowej jamy ustnej. Stopniowo towarzyszą jej kolejne objawy, takie jak:
- nudności,
- skurcze mięśni,
- wymioty,
- biegunka,
- utrata świadomości,
- drgawki,
- trudności w oddychaniu.
W zatruciu szalejem obserwuje się również poszerzenie źrenic. Warto podkreślić, że stężenie substancji toksycznych w tej roślinie uznajemy za bardzo wysokie. Dlatego też wystarczy niewielka jej ilość, by wywołać objawy zatrucia. Szalej jadowity zatrucie może powodować także w kontakcie ze skórą. Nie należy zrywać go gołymi dłońmi, niezbędne do tego zabiegu będą rękawiczki. Najczęściej do zatrucia szalejem dochodzi na skutek pomyłek. Roślina ta jest podobna do innych dziko rosnących gatunków selerowatych, takich jak dzika marchew czy pietruszka. W razie zatrucia należy natychmiast skontaktować się z pogotowiem ratunkowym. Toksyny zawarte w tej roślinie szybko przenikają do krwiobiegu, a następnie do układu nerwowego, stanowiąc śmiertelne zagrożenie dla życia człowieka.
Czytaj również: Japońskie zapalenie mózgu – przyczyny, objawy, leczenie, szczepionka
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Dąbkowska T., Charakterystyka wybranych gatunków ziół i chwastów użytków zielonych. Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Kraków 2013, s. 85–114.
- Gruszecka M., Szymańska R., Zabójcze rośliny. Wiedza i Życie, 2014, 3: 46–49.
- Radomski M., Sobisz Z., Rośliny trujące z terenu Pomorza w dziewiętnastowiecznych zbiorach pastora Georga Gotthilfa Homanna (1774–1851) z Budowa. Etnobiologia Polska, 2018, 8: 7–18.
- Bohne B., Dietze P., Rośliny trujące. Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2008.
Opublikowano: 17.10.2019;
Oceń:
3.4
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Marzena Rojek
Dietetyk
Dietetyk, specjalista ds. zdrowia publicznego. Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. Członek Polskiego Towarzystwa Dietetyki. Posiada ponad dziesięcioletnie doświadczenie w pracy z pacjentami indywidualnymi, także cierpiącymi na zaburzenia odżywiania. Prowadzi szkolenia oraz warsztaty kulinarne z zakresu prawidłowego odżywiania dla dorosłych, dzieci i młodzieży, zajmuje się przygotowywaniem i realizacją programów profilaktyki zdrowotnej. Pracuje jako nauczyciel i wykładowca. Autorka wydanej w 2018 roku książki „Polskie superfoods”. Prezentuje racjonalne podejście do prawidłowego odżywiania, oparte na aktualnej wiedzy z tego zakresu. Sprzeciwia się radykalnym dietom „cud” i stara się przekonywać, że zdrowy styl życia może być łatwy i przyjemny. Prywatnie szczęśliwa mama, pasjonatka długich spacerów i rowerowych wycieczek. Wolne chwile spędza w kuchni, gdzie doskonali i testuje przepisy dietetyczne.
3
Komentarze i opinie (0)