Nawłoć – rodzaje, właściwości lecznicze i zastosowanie

Nawłoć – co to jest?

Nawłoć pospolita (Solidago virgaurea) znana także jako mimoza polska to wieloletnia roślina zielna z rodziny astrowatych (Asteraceae). Jej wysokość dochodzi do 1 m. Powszechnie występuje na trenach Polski, szczególnie na polanach, przydrożach i w zaroślach. Kwiatostan składa się z żółtych, drobnych, rurkowatych i języczkowych kwiatków zebranych w koszyczek.

Surowcem o właściwościach leczniczych jest ziele nawłoci (Herba Solidaginis virgaureae). Roślina dostarcza pszczołom surowca do produkcji miodu z nawłoci (nawłoć jest więc rośliną miododajną). Stanowi także element ozdobny w ogrodach.

Nawłoć pospolita jest głównie surowcem flawonowym. Zawiera średnio 1,5 proc. flawonoidów (przede wszystkim kwercetynę – rutozyd, kemferol). Dodatkowo zawiera saponiny triterpenowe – ok. 0,3 proc., garbniki katechinowe – ok. 10 proc., związki fenolowe oraz olejek eteryczny do 0,3 proc.

Nawłoć – rodzaje

Nawłoć pospolita to nie jedyna odmiana tej rośliny. W Polsce występują też: nawłoć olbrzymia (nawłoć późna), nawłoć kanadyjska i nawłoć ogrodowa.

Pierwsze dwie pochodzą z Ameryki Północnej i są wyższe (do 2 m) niż nawłoć pospolita. Powoli zaczynają wypierać rodzimy gatunek. Natomiast roślina ozdobna nawłoć ogrodowa jest odmianą powstałą z połączenia różnych jej rodzajów.

Poszczególne rodzaje tej rośliny różnią się między sobą przede wszystkim kwiatostanem. Nawłoć pospolita w porównaniu do innych odmian ma największe kwiaty i są one zgromadzone blisko łodygi, która nie ma owłosienia. Z daleka może przypominać dziurawiec. Nawłoć kanadyjską najłatwiej odróżnić od nawłoci olbrzymiej zwracając uwagę na łodygę, na której znajduje się owłosienie. Natomiast nawłoć mimoza jest najczęściej badaną rośliną. Skład ilościowy poszczególnych składników aktywnych w tej roślinie może się różnić. Jednak każda z nich podobnie działa na organizm.

Nawłoć – szerokie właściwości lecznicze

Nawłoć pospolita wykazuje właściwości moczopędne dzięki obecności saponin triterpenowych, które drażnią nerki zwiększając przesącz kłębuszkowy. Zwiększa się ilość wydalanych płynów oraz elektrolitów, takich jak sód i potas. Saponiny, flawonoidy i lejokarpozyd działają przeciwzapalnie oraz przeciwbólowo.

Jakie jeszcze są wskazania do stosowania ziela nawłoci? Innymi właściwościami leczniczymi nawłoci jest jej działanie hipotensyjne (obniżające ciśnienie krwi) oraz przeciwgrzybicze. Ziele nawłoci pospolitej zawiera kwercetynę, która ma działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne – wpływa na zmniejszenie wydzielania cytokin prozapalnych oraz wolnych rodników. Ochrania wątrobę i działa hipoglikemicznie. Natomiast rutozyd, który jest glikozydem kwercetyny, działa uszczelniająco na naczynia krwionośne. Nawłoć ma działanie żółciopędne, spowodowane obecnością kwasów fenolowych, takich jak kwas chlorogenowy. Przy użytku zewnętrznym na także działanie antyseptyczne i ścigające.

Zastosowanie nawłoci pospolitej

Nawłoć pospolita ma zastosowanie w schorzeniach układu moczowego, zarówno w infekcjach (np. stanach zapalnych dróg moczowych), jak i kamicy nerkowej. Dzięki działaniu moczopędnemu ziela nawłoci, wspomaga ona usuwanie zbędnych metabolitów z organizmów oraz kwasu moczowego, amoniaku i chlorku sodu. Działa w ten sposób oczyszczająco.

Zwiększone wydalanie moczu jest przydatne przy występowaniu obrzęków.

Działanie hipotensyjne jest sprzyja normalizacji ciśnienia krwi, wpływa także uspokajająco. Właściwości lecznicze nawłoci pospolitej, takie jak działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne i uszczelniające naczynia krwionośne, mają zastosowanie w chorobach naczyń, m.in. żylakach czy miażdżycy. Wodne wyciągi mimozy polskiej mogą być pomocne przy problemach żołądkowo–jelitowych.

Nawłoć pospolitą można stosować w postaci pojedynczego zioła lub w postaci złożonej w połączeniu z innymi roślinami – w postaci naparów, wyciągów alkoholowych i nalewek. Dostępny jest także miód z nawłoci o zastosowaniu podobnym jak ziele nawłoci. Jego cena wynosi ok. 20 zł za 400 g.

Nalewka z nawłoci – przepis

Składniki:

• 100 g ziela nawłoci,
• 400 ml 40 proc. alkoholu.

Sposób przygotowania: nawłoć rozdrobnić i zalać gorącym alkoholem. Pozostawić na 14 dni. Następnie przefiltrować. Wypijać jeden mały kieliszek dziennie.

Nawłoć to jedna z wielu roślin wykazujących korzystne działanie na organizm. Roślinę można spożywać w postaci naparów, ale także miodu i nalewki z nawłoci. Pomaga w schorzeniach układu moczowego poprzez działanie moczopędne i oczyszczające. Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych i układu pokarmowego.