Kasztanowiec zwyczajny – właściwości, zastosowanie, preparaty

Kasztanowiec zwyczajny – właściwości i działanie

Kasztanowiec zwyczajny (inaczej kasztanowiec pospolity czy kasztanowiec gorzki) to drzewo powszechnie występujące w Europie należące do rodziny mydleńcowatych. Choć jest dość często spotykane, to warto wiedzieć, że drzewo to preferuje gleby żyzne.

Liście kasztanowca są dłoniastozłożone z 5–7 jajowatych listków nasadzonych na jednym ogonku. Wiosną białe kwiaty (choć ich odcień może być też różowy) tworzą gęste, wiechowate kwiatostany. Jesienią kasztanowiec ma zielone, kolczaste torebki (to one noszą miano owoców kasztanowca) zawierające w środku nasiona, tzw. kasztany. Młode pędy kasztanowca są gęsto owłosione rdzawymi włoskami.

Roślina należy do surowców saponinowych (3–13 proc.). Co to oznacza? Otóż saponiny to substancje roślinne o właściwościach... piorących! Jednak to niejedyne ich działanie. Duże znaczenie mają również, jeśli chodzi o ich właściwości prozdrowotne.

Kasztanowiec zwyczajny działanie lecznicze zawdzięcza głównie escynie. Wykazuje ona silne właściwości uszczelniające naczynia włosowate (wąskie naczynia krwionośne). Podobne działanie mają zawarte w kasztanowcu zwyczajnym glikozydy flawonowe (około 0,15 proc.) – kwercetyna. Wykazuje ona działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne i zmniejsza agregację płytek krwi, czyli niebezpieczne i prowadzące do powstania skrzepów ich zlepianie się.

Kasztanowiec zwyczajny największe ilości eskuliny ma w korze.

Kasztanowiec zwyczajny – na żylaki, hemoroidy, pajączki

Kasztanowiec zwyczajny zastosowanie znalazł w leczeniu chorób związanych z naczyniami krwionośnymi. Przede wszystkim w żylakach nóg oraz odbytu (powiększone guzki hemoroidowe).

Kasztanowiec zwyczajny na żylaki wpływa poprzez uszczelnienie naczyń krwionośnych i działanie przeciwzapalne. Powoduje to zmniejszenie bólu i obrzęku. W przypadku hemoroidów nasiadówki, kremy i czopki z wyciągiem z kasztanowca działają antyseptycznie, przeciwobrzękowo i przeciwzapalnie. Zmniejsza to uczucie dyskomfortu przy siadaniu oraz przy wypróżnianiu się. Zawarte w kasztanowcu związki przeciwdziałają infekcjom i pęknięciom guzków krwawniczych.

Roślina pomaga zwalczać hemoroidy, ale również niechciane pajączki, czyli popękane naczynka – na nogach i na twarzy. Z tego powodu kasztanowiec zwyczajny w kosmetyce ma zastosowanie przy cerze naczyniowej. Zmniejsza widoczność naczynek, a przede wszystkim ryzyko pojawienia się nowych.

Na co jeszcze pomaga kasztanowiec zwyczajny?

Przeciwzapalne, rozkurczające i przeciwbakteryjne właściwości kasztanowca zwyczajnego wykorzystywane są na szerszą skalę. Wyciągi wodne i alkoholowe znalazły zastosowanie lecznicze przy: miażdżycy, zapaleniu wątroby, stanach zapalnych ścięgien, skurczach, krwiakach, a także objawach okołomenopauzalnych. Okłady kasztanowcowe wspomagają gojenie oparzeń oraz regenerację tkanek po odmrożeniu.

Zastosowanie kasztanowca w kosmetyce wykracza poza pielęgnację cery naczynkowej. Ekstrakt z rośliny można znaleźć w:

• maseczkach kosmetycznych,
• kremach,
• płynach do kąpieli,
• szamponach oraz odżywkach do włosów,
• preparatach na cellulit.

Kasztanowiec zwyczajny – interakcje i działania niepożądane

Powyższe – niepożądane – działanie można uzyskać zarówno przy stosowaniu wewnętrznym, jak i zewnętrznym.

Kasztanowiec zwyczajny będzie nasilać bądź osłabiać ich działanie lub działać toksycznie w połączeniu z nimi.

Przy stosowaniu tabletek z kasztanowcem zwyczajnym mogą pojawić się działania niepożądane w postaci zaburzeń żołądkowo-jelitowych, a także reakcji uczuleniowej. W przypadku kobiet w ciąży preparaty z kasztanowcem zwyczajnym mogą być stosowane tylko do użytku zewnętrznego. Przed użyciem wewnętrznym należy skonsultować się z lekarzem.

Wyciąg z kasztanowca zwyczajnego – preparaty: maść, napar, nalewka

W aptekach i sklepach zielarskich dostępny jest wysuszony surowiec (kwiatostan i kora). Można spotkać także kapsułki lub tabletki z kasztanowca. Zazwyczaj zawierają one również inne substancje wspomagające działanie naczyń krwionośnych. Dostępne są również preparaty do użytku zewnętrznego. Preparat ten jest często wieloskładnikowy.

Wyciąg z kasztanowca można przygotować samodzielnie, używając wysuszonego surowca z apteki lub własnoręcznie zebranego.

Z liści wykonuje się napar:

Jedną łyżkę liści zalewamy 1 szklanką wrzącej wody, parzymy pod przykryciem 20 min, a następnie przecedzamy.

W przypadku kory przygotowuje się odwar:

Takie same proporcje składników gotujemy około 5 min, odstawiamy, a po 20 min przecedzamy.

Kwiaty kasztanowca zalane spirytusem pozwolą uzyskać nalewkę:

Składniki łączymy w proporcjach 100 g surowca na 500 g alkoholu, odstawiamy na 7–10 dni w zacienionym miejscu, a następnie filtrujemy.

Nalewkę z kasztanowca można stosować wewnętrznie i zewnętrznie. O ile bez problemu można stosować zewnętrznie preparaty zawierające kasztanowiec zwyczajny, o tyle trudno określić bezpieczeństwo – a tym samym dawkowanie – przy stosowaniu doustnym samodzielnie przygotowanych preparatów. Związane jest to ze zmienną zawartością stężenia związków czynnych w roślinie.

W przypadku przyjmowania doustnego należy korzystać z gotowych preparatów dostępnych w aptekach lub sklepach zielarskich.