Czym jest gastroskopia?
Gastroskopia to metoda diagnostyczno-terapeutyczna opierająca się o wziernikowanie za pomocą endoskopu górnego odcinka przewodu pokarmowego, która pozwala dokonać oceny jego wyglądu, zweryfikować obecność ciał obcych czy np. guzów. Często gastroskopia wykorzystywana jest do oceny skuteczności zastosowanego leczenia w obrębie górnego odcinka przewodu pokarmowego.
Dzięki zastosowaniu endoskopu wyposażonego w specjalne dodatkowe narzędzia, gastroskopia daje ponadto możliwość wykonania jednocześnie zabiegu usunięcia niewielkich zmian, takich jak np. polipy, a także pobrania materiałów do badań histopatologicznych. Klasyczna gastroskopia wykonywana jest przez jamę ustną, w znieczuleniu miejscowym, po ułożeniu pacjenta w odpowiedniej pozycji. W trakcie badania, ze względu na konieczność umieszczenia pomiędzy szczękami specjalnego ustnika, nie jest możliwy kontakt lekarza z pacjentem, a jednym z częstych skutków ubocznych jest podrażnienie i ból gardła. Co więcej, tradycyjna gastroskopia często jest trudna do przeprowadzenia u osób z silnym odruchem wymiotnym i może wymagać pełnego znieczulenia .
Gastroskopia – wskazania do wykonania
Jak już zostało wspomniane, gastroskopia to metoda szeroko wykorzystywana w diagnostyce i leczeniu schorzeń górnego odcinka przewodu pokarmowego. Głównymi wskazaniami do jej wykonania są:
- utrudnione przełykanie pokarmów i napojów,
- nudności i wymioty o charakterze przewlekłym lub nawracającym;
- uporczywe odbijanie i uczucie pełności w żołądku;
- refluks żołądkowo-przełykowy;
- zgaga;
- podejrzenie obecności w przewodzie pokarmowym ciał obcych;
- krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego;
- ból w nadbrzuszu;
- anemia lub niedobór żelaza;
- nagła utrata masy ciała;
- brak apetytu.
Dzięki gastroskopii możliwe jest rozpoznanie między innymi takich schorzeń jak:
- żylaki przełyku;
- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy;
- przepuklina przełykowo-przeponowa;
- polipy gardła;
- rak przełyku lub rak żołądka;
- zakażenie Helicobacter pylori .
Czytaj również: Kwaśny smak w ustach – przyczyny kwaśnego posmaku w jamie ustnej
Gastroskopia przez nos – innowacyjna i bezbolesna alternatywa
Alternatywą dla tradycyjnej gastroskopii, która dla wielu pacjentów jest badaniem stresującym i wywołującym duży dyskomfort, jest gastroskopia przez nos, możliwa dzięki zastosowaniu aparatów o bardzo małej średnicy. Ominięcie jamy ustnej pozwala na skuteczną eliminację nieprzyjemnych odczuć związanych z przechodzeniem endoskopu przez gardło, nie prowokuje odruchu wymiotnego czy ślinotoku, związanego z zablokowanymi w trakcie badania w pozycji otwartej szczękami. Jest zdecydowanie lepiej tolerowana niż klasyczne badania, a brak nieprzyjemnych skutków ubocznych i możliwość stałego kontaktu werbalnego, umożliwiajacego informowanie lekarza o wszelkich niedogodnościach pojawiających się w trakcie zabiegu, zwiększa bezpieczeństwo pacjenta w razie komplikacji, np. przy pobieraniu wycinków. Wszystko to sprawia, że często to badanie endoskopowe jest określane mianem gastroskopii bezstresowej.
U kogo zalecane jest przeprowadzenie gastroskopii metodą przez nos? Przede wszystkim u tych, którzy mają wyjątkowo silne odruchy wymiotne, a także pacjentom, u których nie można przeprowadzić badania tradycyjnymi metodami, np. ze względu na reakcje alergiczne na znieczulenie lub zaburzenia pracy serca. Co ważne, pomimo niewielkiej średnicy gastrofiberoskopu (ok. 5 mm), w czasie wprowadzania endoskopu możliwe jest jednoczesne pobranie wycinków do badań diagnostycznych, w tym badania histopatologicznego. Gastroskopia bezstresowa nie jest jednak metodą uniwersalną. Nie można jej bowiem przeprowadzić u osób ze stwierdzonym zwężonym przewodem nosowym lub ze skrzywioną przegrodą .
Gastroskopia bez znieczulenia? To możliwe!
Gastroskopia przez nos to rozwiązanie znacznie lepiej tolerowane i zmniejszające ryzyko wystąpienia powikłań, takich jak hipotensja, zaburzenia rytmu serca, zawał mięśnia sercowego czy udar mózgu, które mogą wystąpić gdy przeprowadzamy badanie ze znieczuleniem ogólnym. Co więcej, w trakcie badania pacjent może liczyć na natychmiastową reakcję badającego w nieprzewidzianych sytuacjach. W większości przypadków w trakcie wykonywania gastroskopii przeznosowej nie jest konieczne nawet stosowanie znieczulenia miejscowego.
Gastroskopia przeznosowa – przygotowanie i przebieg badania
Jak każdy inny zabieg, również gastroskopia przez nos wymaga odpowiedniego przygotowania. Przed badaniem należy pamiętać o:
- lekkostrawnej diecie na kilka dni przez zabiegiem;
- stawieniu się na badanie na czczo, po co najmniej 8-godzinnej przerwie od ostatniego posiłku;
- zrezygnowaniu z picia czy żucia gumy co najmniej na 4 godziny przed zabiegiem;
- konsultacji lekarskiej jeżeli pacjent przyjmuje na stałe jakieś leki;
- usunięciu z jamy ustnej wszelkich ruchomych elementów, takich jak np. kolczyki czy protezy.
Jak wygląda gastroskopia metodą przez nos? Pacjent układany jest na lewym boku, a następnie przez jeden z otworów w nosie gastrofiberoskop wprowadzany jest do wnętrza ciała. Choć nie ma takiej potrzeby, w czasie wprowadzania endoskopu u niektórych pacjentów możliwe jest zastosowanie miejscowo roztworu lidokainy. Dzięki wprowadzeniu giętkiego przewodu z układem światłowodów i mikrokamer możliwa jest obserwacja wnętrza układu pokarmowego na monitorze. Co ważne, w trakcie badania do żołądka wtłaczany jest specjalny gaz, który ułatwia dostęp do niższych partii, takich jak żołądek czy dwunastnica. W trakcie badania w razie konieczności w pierwszej kolejności ma miejsce pobieranie wycinków do badania histopatologicznego, a dopiero następnie usunięcie zmian chorobowych. W zależności od tego czy wykonywana jest wyłącznie procedura diagnostyki czy też czynności lecznicze, gastroskopia przeznosowa może trwać od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu minut. Po zakończeniu czynności i procedur diagnostycznych endoskop zostaje tą samą drogą usunięty z organizmu pacjenta.
Czytaj również: Częsta zgaga – jakie są przyczyny zgagi? Co pomaga na nawracające pieczenie w przełyku?
