Zatkany nos to objaw infekcji
Zatkany nos jest częstą przypadłością. Może być zwiastunem np. przeziębienia lub reakcji alergicznej. Niezależnie od etiologii jest to dokuczliwy problem, gdyż niedrożność nosa przeszkadza w codziennych czynnościach: jedzeniu, piciu, zabawie czy spaniu. Jest przyczyną gorszego odczuwania zapachów i spadku apetytu.
Zatkany nos u dziecka zazwyczaj łatwo leczy się prostymi, domowymi sposobami, nie można go jednak lekceważyć, ponieważ zalegająca w nosie wydzielina może spływać po tylnej ścianie gardła do drzewa oskrzelowego i być pożywką dla namnażających się bakterii, prowadząc do poważnych komplikacji, takich jak zapalenia gardła, oskrzeli czy płuc.
Przeczytaj: Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła
Ciągle zatkany nos i przewlekły katar u dziecka może być też zwiastunem różnych wad anatomicznych, dlatego powtarzające i przedłużające się epizody i te, którym towarzyszy gorączka powyżej 39°C, powinny być skonsultowane z internistą, laryngologiem lub lekarzem pediatrą.
Najczęstszymi przyczynami zatkanego nosa u dziecka są infekcje wirusowe górnych dróg oddechowych, czyli przeziębienie oraz alergia. Czynniki etiologiczne (wirus, alergeny, malformacje anatomiczne, ciała obce) wpływają na podrażnienie delikatnej błony śluzowej jamy nosowej. Powoduje to przekrwienie i wzrost przepuszczalności naczyń krwionośnych. Rozwija się stan zapalny, a z tkanek sączy się płyn, co powoduje większe wydzielanie śluzu.
W efekcie dochodzi do zatkania nosa i utrudnienia przepływu powietrza przez ten fragment dróg oddechowych. Zaburzenia oddychania będące następstwem niedrożności nosa, a pojawiające się już w okresie okołoporodowym lub niemowlęcym wymagają diagnostyki w kierunku wad wrodzonych twarzoczaszki. Przewlekłe, nawracające i narastające z biegiem czasu objawy nasuwają skojarzenie niedrożności powstałej w wyniku reakcji alergicznej.
Przeczytaj też: Zespół przewlekłego spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła
Czy zatkany nos u dziecka może oznaczać chorobę?
Oprócz najczęstszych przyczyn – infekcji, przeziębienia czy alergii – należy wymienić inne, które mogą skutkować uczuciem przeszkody w drogach oddechowych i gorszym oddychaniem. Przyczyny zatkanego nosa u dziecka możemy podzielić na wrodzone (nieprawidłowości, z którymi dziecko przyszło na świat) i nabyte – strukturalne oraz zapalne.
Przyczyny wrodzone to:
- zwężenie nozdrzy tylnych,
- torbiele jamy nosa,
- malformacje czaszkowo-gardłowe,
- guzy (nowotwory, przepuklina oponowo-mózgowa).
Przyczyny nabyte strukturalne to:
- przerost migdałka gardłowego, który charakteryzuje się nawrotowością przebiegu,
- skrzywienie przegrody nosa,
- polipy nosa,
- ciało obce,
- krwiak lub ropień (powstałe w wyniku urazu).
Przyczyny nabyte zapalne zatkanego nosa u dziecka to:
- zapalenie i obrzęk błony śluzowej nosa – zapalenie może być ostre lub przewlekłe; wirusowe, bakteryjne lub grzybicze,
- alergiczny nieżyt nosa,
- refluks żołądkowo-przełykowy.
Objawy zatkanego nosa
Niezależnie od etiologii, objawy zatkanego nosa u dziecka są takie same. Należą do nich:
- ból głowy,
- złe samopoczucie,
- drażliwość,
- problemy ze snem,
- senność w ciągu dnia,
- bezdechy nocne,
- chrapanie,
- oddychanie przez otwarte usta,
- duszność,
- przyspieszony oddech,
- sinica,
- problemy z przyjmowaniem posiłków (aż do niedożywienia),
- trudności w wymawianiu głosek nosowych, np. „m” zastępowane jest przez „b” („mama” brzmi jak „baba”),
- wydzielina w nosie.
Nasilenie objawów zatkanego nosa u dziecka jest inne w różnych grupach wiekowych i zależy od stopnia niedrożności. Noworodki i niemowlęta nie wykształciły umiejętności oddychania przez usta, więc objawy niedrożności będą u nich najbardziej dramatyczne.
Leczenie zatkanego nosa u dzieci
Postępowanie terapeutyczne w przypadku zatkanego nosa u dziecka zależne jest od stwierdzonej przyczyny i może być zachowawcze lub chirurgiczne. Walka z katarem u dziecka to szereg metod zachowawczych:
- używanie gruszki,
- rozrzedzanie wydzieliny,
- oklepywanie,
- stosowanie olejków eterycznych, także w postaci plastrów.
Używanie gruszki lub aspiratora
Przy pomocy gruszki lub aspiratora mechanicznie odsysamy wydzielinę i oczyszczamy nos. Czynność tę należy wykonywać kilka razy dziennie, zwracając szczególną uwagę na udrożnienie nosa przed snem i karmieniem. Podczas używania aspiratora trzeba uważać, aby nie pociągać zbyt mocno, nie podrażnić już i tak obolałej śluzówki oraz nie niszczyć znajdujących w jej obrębie naczyń krwionośnych (może to nasilić wysięk). Im starsze dziecko, tym mocniej możemy odsysać wydzielinę. Gruszkę lub aspirator można kupić w każdej aptece. Po każdym użyciu końcówkę wkładaną do nosa należy dokładnie oczyścić (można ją wygotować).
Oklepywanie
Dziecko należy ułożyć na brzuszku z głową poniżej poziomu reszty ciała, w celu zapewnienia drenażu grawitacyjnego. Dłoń należy złożyć w łódeczkę tak, aby utworzyć poduszeczkę powietrzną między dłonią a plecami. Oklepywać należy obustronnie w rejonie klatki piersiowej dziecka, nad polami płucnymi. Należy uważać, żeby nie stosować takiego masażu nad nerkami i kręgosłupem. Jest to mało bolesny zabieg, który pomaga przesuwać i usuwać wydzielinę z górnych i dolnych dróg oddechowych.
Krople z soli morskiej
Do rozluźniania gęstej wydzieliny można użyć roztworu soli morskiej. Krople z solą morską na zatkany nos u dziecka można kupić w aptece bez recepty. Płukanie nosa rozpuszcza gęstą wydzielinę i ułatwia jej ewakuację. Krople z solą morską zmniejszają obrzęk błony śluzowej. Hipertoniczny roztwór zmniejsza obrzęk śluzówki oraz ilość produkowanej wydzieliny, co ułatwia oddychanie. Krople można bezpiecznie stosować bez względu na wiek. Woda morska pomaga w usuwaniu bakterii i wirusów znajdujących się w wydzielinie, co ogranicza ryzyko rozprzestrzeniania się infekcji.
Dziecku siedzącemu bądź leżącemu na plecach należy zakraplać po jednej kropli roztworu do każdego otworu nosowego, odczekać kilka minut i używając gruszki lub aspiratora odessać rozluźnioną wydzielinę. Upłynnienie wydzieliny wspomagają też inhalacje pary roztworu soli kuchennej. Krople z solą morską są całkowicie bezpieczne dla kobiet w ciąży i matek karmiących.
Czytaj również: Plastry rozgrzewające – działanie, zastosowanie, środki ostrożności
Olejki eteryczne na katar i zatkany nos
Użycie olejków eterycznych, które działają antyseptycznie, udrażnia zatkany nos u dziecka i ułatwia swobodne oddychanie. Są to substancje pochodzenia roślinnego, dostępne w każdej aptece. Na przykład olejek eukaliptusowy działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo, wspomaga leczenie grypy oraz przeziębienia, ma działanie przeciwbólowe i rozgrzewające. Olejek z sosny ma działanie antyseptyczne oraz stymuluje pracę układu krążenia i zwiększa odporność organizmu. Olejki eteryczne mają bardzo silne działanie.
W aromaterapii nie stosuje się ich w czystej postaci, lecz miesza z wodą, olejami roślinnymi lub kosmetycznymi. Roztwór do inhalacji można przygotować, dodając kilka kropli preparatu do ciepłej wody. Ekstrakt obecny w postaci drobinek pary łatwo dociera przez błony śluzowe nosa i gardła do krwiobiegu, dzięki czemu jego działanie jest szybkie, skuteczne i przynosi natychmiastową ulgę.
Inną metodą jest nacieranie klatki piersiowej gotowym preparatem. Należy przy tym zachować ostrożność, ponieważ u dzieci wrażliwych może wystąpić skórna reakcja alergiczna (np. wysypka). W aptekach dostępne są też plasterki na zatkany nos z olejkami eterycznymi, których można używać zarówno w nocy, jak i w dzień. Przyklejone na ubranko nie podrażniają skóry małego pacjenta i nie przeszkadzają w zabawie.
Należy pamiętać, że do inhalacji i nacierania małych dzieci i niemowląt nie należy używać środków zawierających mentol lub kamforę, które mogą wywołać ostrą duszność lub bezdech. W razie wątpliwości należy zapytać farmaceutę, czy dany środek nie zawiera tych substancji. U noworodków i niemowląt poniżej szóstego miesiąca najlepiej w ogóle zrezygnować z olejków eterycznych z wyżej wymienionych powodów.
Nawadnianie
Nawadnianie dziecka w przypadku infekcji, gorączki i kataru jest jedną z ważniejszych czynności w okresie infekcji, przeziębień i wtedy, gdy dziecko cierpi z powodu kataru. Maluch, który częściej oddycha przez usta, traci parę wodną i może się odwodnić. Należy temu zapobiegać i podawać dziecku dużą ilość wody. Najlepszym i najskuteczniejszym sposobem na nawadnianie dziecka są doustne płyny nawadniające.
Dodatkowo zbyt suche powietrze wysusza śluzówki w nosie i gardle dziecka, co może nasilać dolegliwości. Zalecane jest przykręcić kaloryfery (temperatura w pokoju nie powinna przekraczać 22°C) i nawilżać powietrze, np. kładąc na grzejniku wilgotny ręcznik czy ustawiając tuż przy nim miskę z wodą. Można również użyć specjalnego nawilżacza powietrza.
W przypadkach zatkanego nosa u dziecka, gdy przyczyną jest krzywa przegroda nosowa lub inne zmiany anatomiczne, lekarz może rozważyć leczenie zabiegowe.
Płukanie nosa u dziecka – skuteczny sposób na niedrożność
[YOUTUBE=-P7qYp8wIH4]
