Fizjologia snu człowieka nieco różni się od tego, jak funkcjonujemy w ciągu dnia. Różnice te dotyczy między innymi naszego rytmu oddychania. Prawidłowe mechanizmy wymiany gazowej w nocy są dla naszego organizmu bardzo istotne, ponieważ pozwalają mu między innymi poprawnie działać w ciągu dnia. Poważnym problemem jest bezdech senny, kiedy oddechy stają się nadmiernie spłycone lub ustają na okres powyżej 10 sekund.
Utrudnione oddychanie w czasie snu
Spis treści
Sen a oddychanie
Sen to naturalna, fizjologiczna potrzeba każdego człowieka. Ma niebagatelne znaczenie nie tylko dla odpoczynku mięśni po całym dniu, ale także jest konieczny dla prawidłowego działania ośrodkowego układu nerwowego. Zapewnia odpowiedni poziom czujności podczas dnia, umożliwia funkcjonowanie pamięci i koncentracji, wpływa na dobowe wydzielanie hormonów.
Kiedy śpimy, nasz organizm „zwalnia obroty”, co wiąże się również z naturalną zmianą rytmu oddychania. Zdarza się jednak, że pewne mechanizmy odpowiedzialne za wymianę gazową podczas snu zawodzą – pojawiają się wtedy problemy z oddychaniem w nocy, może dojść do zaburzeń snu i wszystkich jego funkcji, ale także niebezpiecznego spadku ilości tlenu we krwi i wielu następstw, które za sobą niesie.
Fizjologiczne zwolnienie i lekkie spłycenie oddechu ma miejsce głównie podczas stadium snu głębokiego i podczas fazy REM. Wtedy nasze oddechy stają się rzadsze, nieregularne, czasem ledwie zauważalne, poprzedzielane pojedynczymi głębszymi wdechami. Prowadzi to do nieznacznego obniżenia poziomu tlenu we krwi i podwyższenia poziomu dwutlenku węgla, co jednak w zupełności wystarcza do prawidłowego zaopatrzenia komórek organizmu (kiedy śpimy mają one niewielkie zapotrzebowanie na energię).
Przeczytaj też: Budzenie się w nocy – przyczyny, jak leczyć?
Sen a oddychanie – bezdech senny
Problem z utrudnionym oddychaniem w czasie snu pojawia się wtedy, gdy z różnych przyczyn oddechy stają się nadmiernie spłycone lub też kiedy zupełnie przestajemy oddychać na okres powyżej 10 sekund. Taką sytuację nazywamy bezdechem sennym.
Ponieważ ośrodek oddychania w rdzeniu przedłużonym jest niezwykle czuły na zbyt wysoki poziom CO2 we krwi, daje on nam sygnał do „wybudzenia” – sen się spłyca, bierzemy większy oddech i wyrównujemy poziom gazów we krwi. I mimo że tych chwilowych wybudzeń możemy nie pamiętać, zaburzają one strukturę naszego snu. Może to skutkować nadmierną sennością w ciągu dnia, obniżeniem koncentracji i nastroju oraz uczuciem niewyspania, choć wydaje nam się, iż przespaliśmy całą noc.
Sen a oddychanie – przyczyny bezdechu
Powodów pojawienia się spłycenia oddechu lub bezdechu sennego może być wiele. Najczęstszym z nich jest obturacja dróg oddechowych, czyli mechaniczne zmniejszenie lub zablokowanie przepływu powietrza. Dotyczy ono najczęściej osób otyłych, głównie mężczyzn, u których podczas snu dochodzi do zapadnięcia się ścian gardła i ich zbliżenia do siebie, co powoduje na tym odcinku rodzaj oporu do pokonania przez powietrze. Aby wziąć odpowiedni wdech, musimy mocniej uruchomić mięśnie oddechowe lub zmienić pozycję ciała i wtedy mamy do czynienia z wybudzeniem, chrapaniem, czasem uczuciem dławienia czy lękiem z powodu braku powietrza.
Innym powodem chwilowego zaprzestania czynności oddechowej może być bezdech centralny, czyli wynikający z nieprawidłowego pobudzenia mięśni oddechowych. Może to mieć miejsce m.in. w ciężkiej niewydolności serca lub gdy doszło do uszkodzenia układu nerwowego. W tym przypadku w ogóle nie powstaje sygnał do wzięcia wdechu lub zablokowana jest droga przepływu impulsu. Czasem też zawodzą zbyt słabe mięśnie oddechowe, przez co oddychanie jest nieefektywne.
Do bezdechu sennego może dojść także wtedy, kiedy u danej osoby występuje zwiększony opór w górnych drogach oddechowych, co dodatkowo angażuje mięśnie wdechowe, a czego konsekwencją jest wybudzenie. Często zaburzenia oddychania stwierdza się u osób z otyłością olbrzymią, czemu towarzyszy niewydolność prawej komory serca i przewlekłe zaburzenia wymiany gazowej.
Przeczytaj też: Mówienie przez sen – przyczyny
Sen a oddychanie – warto się leczyć
U trudnione oddychanie w czasie snu jest sprawą, której nie należy bagatelizować. Przewlekła niewystarczająca podaż tlenu w godzinach nocnych może skutkować rozwojem nadciśnienia tętniczego czy zaburzeniami pracy serca, a u osób z chorobą niedokrwienną serca sprzyja powstawaniu bólu wieńcowego.
Nawet jeżeli do takich poważnych skutków nie dochodzi, to zawsze miejmy na uwadze, że nieregularny i przerywany sen nie spełnia swojej roli i może powodować uczucie przewlekłego zmęczenia, osłabienia oraz przyczyniać się do depresji. Nie mówiąc już o tym, jak bardzo można przerazić osobę, z którą dzieli się łóżko, gdy ta zauważy, że jej partner przestał oddychać. A ponieważ leczenie daje zazwyczaj bardzo dobre efekty, warto z podejrzeniem bezdechów sennych udać się do lekarza i poddać się badaniu polisomnograficznemu.
Opublikowano: 19.07.2013;
aktualizacja: 24.03.2017
Oceń:
4.6
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Agnieszka Wasilewska
Lekarz
Absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, obecnie lekarz w trakcie stażu podyplomowego oraz członek STN przy Klinice Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
118
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 04.05.2020