Polisomnografia (badanie snu) – co to jest i na czym polega? Wskazania, przebieg, wyniki, cena

Czym jest polisomnografia?

Polisomnografia to badanie dające możliwość jednoczesnego rejestrowania najistotniejszych procesów zachodzących w naszym organizmie w trakcie snu. Wykonywana jest ona w laboratorium badań snu lub w warunkach szpitalnych. W skład badania polisomnograficznego wchodzą:

• elektroencefalogram (EEG) – badanie czynności bioelektrycznej mózgu,
• elektrookulogram (EOG) – badający ruchy gałek ocznych,
• elektrokardiogram (EKG) – ocena czynności serca,
• elektromiogram (EMG) – ocena aktywności nerwów i mięśni.

Dodatkowo w trakcie badania ocenie poddawane są również:

• wysycenie krwi tętniczej tlenem (saturacja),
• ruchy oddechowe klatki piersiowej i brzucha (tzw. wysiłek oddechowy),
• wzorzec oddychania,
• pozycja ciała w trakcie snu,
• inne reakcje fizjologiczne organizmu, w tym dźwięki wydawane w czasie snu.

Ze względu na złożoność badania polisomnografia jest uznawana za badanie specjalistyczne pomocne w diagnozowaniu zaburzeń snu. Jest ono wykonywane jedynie w przypadku wyraźnych wskazań lekarskich.

Polisomnografia – wskazania

U kogo powinno być wykonane badanie snu? Badanie polisomnograficzne najczęściej przeprowadzane jest, kiedy występują:

• nadmierna senność dzienna,
• problemy z koncentracją,
• chrapanie,
• przerwy w oddychaniu w trakcie snu,
• poranne bóle głowy,
• częste wybudzanie się w ciągu nocy,
• problemy z zasypianiem,
• bezsenność,
• trudności z porannym wybudzeniem się.

Głównym wskazaniem do wykonania polisomnografii jest podejrzenie występowania u pacjenta obturacyjnego bezdechu sennego lub innych zaburzeń oddychania podczas snu. To właśnie zaburzenia oddychania podczas snu często prowadzą do wystąpienia wyżej wymienionych dolegliwości.

Czym jest obturacyjny bezdech senny? To schorzenie w przebiegu którego dochodzi do obniżenia napięcia mięśniowego w obrębie: podniebienia miękkiego, języczka, języka oraz tylnej ściany gardła i ich zapadania się w trakcie snu. W zależności od stopnia zaawansowania, dochodzi do hipowentylacji i okresowego bezdechu w obrębie górnych dróg oddechowych – pomimo prawidłowej pracy mięśni klatki piersiowej.

W określonych przypadkach może ono zostać wykonane także u osób z przerostem migdałków oraz chorych na padaczkę.

Polisomnografia – jak się przygotować do badania snu?

Wbrew pozorom polisomnografia wymaga odpowiedniego przygotowania, ale nie jest ono zbyt angażujące. Należy jednak pamiętać o kilku ważnych aspektach:

1. Na badanie pacjent musi przyjść zmęczony, czyli nie spać ani szczególnie nie wypoczywać w ciągu dnia poprzedzającego badanie.
2. Wieczorem, przed rozpoczęciem badania pacjent nie powinien stosować żadnych leków, w tym: środków uspokajających, zmniejszających napięcie mięśniowe i nasennych bez porozumienia się z lekarzem zlecającym badanie. Mogą one bowiem wpływać na wynik badania.
3. Należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych na stałe lekach, w tym zwłaszcza o antydepresantach i lekach psychotropowych.
4. W dniu badania należy zrezygnować ze spożywania: kawy, herbaty, naparów ziołowych, napojów energetycznych oraz alkoholu.
5. Bezpośrednio przed badaniem wskazana jest lekkostrawna dieta i unikanie obfitych posiłków.
6. Na badanie należy zgłosić się z wygodnym ubiorem do spania – najlepiej z rozpinaną piżamą, co ułatwi montaż aparatury pomiarowej. Ważne jest to, by ubrania nie krępowały ruchów osoby badanej.
7. Na paznokciach na czas badania nie powinny znajdować się żadne lakiery ani odżywki do paznokci.
8. U mężczyzn podczas badania wskazane jest pozbycie się zarostu na twarzy.
9. Bezpośrednio przed badaniem należy zrezygnować ze stosowania: balsamów do ciała, żelu do włosów czy kosmetyków kolorowych.

Czy na badanie snu można przynieść własną poduszkę? Tak, by ułatwić sobie zaśnięcie w warunkach szpitalnych pacjent może zgłosić się na badanie z własną poduszką i kołdrą.

Jak przebiega badanie snu?

W większości przypadków laboratoria badań snu znajdują się w szpitalach, bądź tzw. klinikach jednego dnia.

W pierwszej kolejności przeprowadzany jest wywiad lekarski, następnie pacjent przebiera się w piżamę i montowane są w różnych miejscach jego ciała poszczególne czujniki, które przez całą noc pozostają podłączone do aparatury pomiarowej.

Elektrody umieszczane są:

• na głowie – elektrody do EEG,
• w okolicach oczu – elektrody do EOG,
• na mięśniu podbródkowym – elektrody do EMG,
• w okolicy ust – czujnik temperatury i przepływu powietrza oraz mikrofon,
• na klatce piersiowej – elektrody do EKG,
• na klatce piersiowej i brzuchu – pasy mierzące ruch,
• na palcu ręki – pulsoksymetr,
• na kostce – czujnik ruchu.

Pacjent powinien położyć się spać o normalnej dla siebie porze, a po przespanej nocy może od razu wrócić do domu. Jeżeli jest taka potrzeba, w nocy może się udać do toalety, choć zwykle wiąże się to z koniecznością odpięcia części aparatury.

Czy podczas badania pacjent jest obserwowany? Tak, w rogu pomieszczenia w którym odbywa się badanie, znajduje się kamera, dzięki której personel czuwa nad przebiegiem badania. W trakcie snu można przyjąć dowolną pozycję, czyli spać zarówno na wznak, jak i na boku.

Polisomnografia – wyniki

Monitorowane w trakcie badania parametry pozwalają m.in. na: ocenę fazy snu, utlenowania krwi czy wykrycie mikroprzebudzeń. Następnie wyliczany jest tzw. wskaźnik AHI – liczba bezdechów przypadająca na godzinę efektywnego snu. To właśnie na jego podstawie określa się stopień ciężkości obturacyjnego bezdechu sennego. Analizy pomiarów robionych w trakcie badania dokonuje lekarz specjalista. Wynik dostępny jest zwykle w ciągu kilku godzin. Wynik badania pozwala rozpocząć leczenie zaburzeń snu.

Przeciwwskazania do polisomnografii

Jedynym przeciwwskazaniem do wykonania badania polisomnografii jest brak współpracy pacjenta. Badanie jest całkowicie bezpieczne i nieinwazyjne.

Ile kosztuje polisomnografia?

Skierowanie na polisomnografię można uzyskać przede wszystkim od lekarza specjalisty, m.in.: chorób płuc, neurologii czy laryngologii – zarówno w ramach porady ambulatoryjnej, jak i leczenia szpitalnego. Wtedy też badanie może zostać wykonane w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.

W zależności od miejsca wykonywania badania cena waha się od 400 do nawet 1500 złotych. Tańszą alternatywą jest badanie snu w warunkach domowych. W jego przypadku jednak ocenie poddawane jest znacznie mniej parametrów.