Ropień płuca, czyli ropne ograniczone zapalenie tkanki płucnej, jest chorobą występującą w dzisiejszych czasach rzadko. Najczęstszą przyczyną u dzieci jest aspiracja ciała obcego, u dorosłych zaś – rak płuca. Nie leczony prowadzi do poważnych powikłań, nawet śmiertelnych, jak więc rozpoznać podstawowe objawy ropnia płuca? Jeśli efektów nie przyniesie leczenie zachowawcze (przez 6 tygodni), zwykle konieczne jest chirurgiczne usunięcie ropnia.
Ropień płuca – przyczyny, objawy, leczenie, skutki
Spis treści
Co to jest ropień?
O ropniu możemy mówić wtedy, gdy w obrębie tkanek miękkich (np. płuca, wątroby, języka, przestrzeni podprzeponowej czy mózgu) dojdzie do wytworzenia zbiornika ropy, który jest otorbiony (posiada torebkę włóknistą).
Istnieje zależność pomiędzy położeniem ropnia a nasileniem objawów – jeśli zbiornik ropy zlokalizowany jest powierzchownie, dominują objawy miejscowe choroby:
- zaczerwienienie skóry,
- ocieplenie,
- tkliwość,
- stan podgorączkowy.
Im głębiej zlokalizowany jest ropień, tym przebieg choroby jest bardziej dynamiczny.
Konieczne jest różnicowanie ropnia z ropniakiem, w którym treść ropna gromadzi się w naturalnych jamach ciała (jamie opłucnej, jamie otrzewnej, ropniak pęcherzyka żółciowego).
Skąd się biorą ropnie płuca?
Częstszą przyczyną powstawania ropnia płuca, zwłaszcza u dzieci, jest aspiracja ciała obcego w jednym z oskrzeli. Prowadzi to do gromadzenia wydzieliny oskrzelowej w obwodowym fragmencie dróg oddechowych, sprzyja infekcji bakteryjnej, co skutkuje wytworzeniem zbiornika ropy.
U dorosłych ropień płuca może być objawem raka płuca. Powstawanie ropni płuca może mieć związek z przebytym zapaleniem płuc, jest to tzw. popneumoniowy ropień płuca. Jego bezpośrednią przyczyną jest infekcja spowodowana przez bakterie beztlenowe, gronkowce, Klebsiella pneumoniae oraz Pseudomonas aeruginosa. Dzięki skutecznej antybiotykoterapii rzadko zdarza się, aby inne patogeny, znacznie częściej wywołujące zapalenie płuc, prowadziły do powstawania ropni płuca.
Do utworzenia się ropnia płuca może także dojść na skutek przedostania się treści żołądkowej do światła oskrzeli. Sytuacja ta dotyczy zwykle osób reanimowanych, po płukaniu żołądka lub cierpiących z powodu masywnych wymiotów, pozbawionych odruchu kaszlowego. Rozwój choroby jest bardzo dynamiczny – sok żołądkowy uszkadza tkankę płucną, rozpoczyna się proces gnilny resztek pokarmowych. W efekcie dochodzi do rozwoju bakteryjnego zapalenia płuc, powstania ropni, które trudno poddają się leczeniu.
Ekstremalnie rzadką sytuacją jest wytworzenie ropnia na skutek zawału płuca.
Jakie są objawy ropnia płuca?
Objawy ropnia płuc przypominają zapalenie płuc – występuje:
Kiedy dojdzie do przebicia torebki ropnia do oskrzela, obserwuje się odkrztuszanie dużej ilości ropnej wydzieliny. Jeśli zbiornik ropy położony jest obwodowo, "bliżej ściany klatki piersiowej" – objawy mogą być jedynie miejscowe. W badaniu przedmiotowym lekarz obserwuje zmianę szmeru oddechowego – zwykle są to rzężenia drobnobańkowe, szmer oskrzelowy, zmiana odgłosu opukowego z jawnego na bębenkowy.
Czytaj również: Szpitalne zapalenie płuc (SZP) – przyczyny, leczenie, rokowanie
Diagnoza ropnia płuca
Pierwszym krokiem w diagnozowaniu ropnia płuca jest szczegółowo zebrany wywiad lekarski oraz badanie przedmiotowe. W postawieniu diagnozy pomocne są badania laboratoryjne, podwyższony poziom leukocytów (białych krwinek) oraz CRP, które wskazują na obecność stanu zapalnego.
W badaniu radiologicznym klatki piersiowej obecny jest charakterystyczny obraz – widać jamę położoną wśród miąższu płuca, z poziomem treści płynnej w środku.
Zalecane jest wykonanie bronchoskopii w celu pobrania materiału do badania histopatologicznego oraz wykonanie posiewu, pozwalającego rozpoznać patogen odpowiedzialny za rozwój ropnia. Kolejnym krokiem jest ocena lekowrażliwości wyhodowanego patogenu.
Jak leczyć ropień płuca?
Podstawową metodą leczenia ropnia płuca jest stosowanie jednocześnie antybiotykoterapii i drenażu ułożeniowego. Lekami pierwszego rzutu, stosowanymi ogólnoustrojowo, jest penicylina benzylowa w skojarzeniu z metronidazolem lub klindamycyną. Najlepsze efekty obserwuje się prowadząc antybiotykoterapię celowaną – ustaloną na podstawie posiewu treści ropnej, a następnie antybiogramu. Mimo odpowiednio dobranych antybiotyków, leczenie jest długie, czasem nawet kilkutygodniowe.
Drenaż ułożeniowy jest to metoda pozwalająca na opróżnienie torebki ropnia z treści ropnej za pomocą ułożenia ciała, w sposób zgodny z przebiegiem oskrzeli. Przykładowo, jeśli ropień zlokalizowany jest lewostronnie, drenaż ułożeniowy polega na delikatnym skręceniu ciała w prawo, tak by treść ropna odpływała w kierunku oskrzeli głównych. Zabieg ten stosuje się zwykle 4–5 razy dziennie, a każda z sesji trwa 30 minut.
Jeśli przyczyną powstania ropnia płuca jest aspiracja ciała obcego, konieczne jest jego usunięcie podczas bronchoskopii.
Leczenie zachowawcze ropnia płuca stosuje się przez 6 tygodni. Jeśli w tym czasie nie obserwuje się cofania zmian, oznacza to, że ropnie mają charakter przewlekły – ich gruba torebka uniemożliwia przenikanie do wnętrza antybiotyków. Wówczas konieczne jest chirurgiczne usunięcie fragmentu tkanki płucnej wraz z ropniami. Innymi wskazaniami do zabiegu chirurgicznego jest:
- ropień o dużych rozmiarach,
- krwotok,
- podejrzenie raka płuca,
- przebicie ropnia do jamy opłucnej.
Opublikowano: 04.11.2014;
aktualizacja: 16.03.2015
Oceń:
4.1
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Małgorzata Haras-Gil
Lekarz
Absolwentka Wydziału Lekarskiego Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach. W trakcie studiów należała do koła naukowego endokrynologicznego i neonatologicznego, brała udział w akcjach wolontariatu na oddziałach pediatrycznych. Obecnie podjęła pracę w Szpitalu Miejskim w Zabrzu. Do jej głównych zainteresowań należą: położnictwo i ginekologia oraz choroby wewnętrzne.
118
Komentarze i opinie (0)