Przyczyną trudno gojących się ran na nogach jest najczęściej owrzodzenie żylne towarzyszące żylakom kończyn dolnych. Objawem owrzodzenia podudzi są głębokie, bolesne, ropiejące rany i opuchlizna nóg. Niegojące się rany występują również w przebiegu owrzodzenia tętniczego. Poranione stopy wywołują ból nóg podczas chodzenia i utykanie (chromanie przystankowe). Kiedy rany na nogach się nie goją, można podejrzewać także stopę cukrzycową, a nawet raka skóry.
Trudno gojące się rany na nogach – przyczyny wrzodziejących ran podudzi i stóp
Trudno gojące się rany na nogach – przyczyny
Istnieje wiele przyczyn niegojących się ran na nogach. Trudnościom w gojeniu ran sprzyja: cukrzyca, miażdżyca, hipoalbuminemia, niedokrwistość. W przypadku zmian chorobowych naczyń żylnych i tętniczych powstają przewlekłe owrzodzenia. Owrzodzenia na nogach to ubytki w skórze, którym towarzyszy uszkodzenie okolicznych tkanek.
Owrzodzenia podudzi, w przypadku których gojenie ran jest trudne, dzielimy na:
- owrzodzenia żylne,
- owrzodzenia tętnicze,
- owrzodzenia mieszane (współwystępowanie żylnych i tętniczych),
- owrzodzenia nowotworowe,
- owrzodzenia w przebiegu cukrzycy.
Przyczyną ran na nogach i stopach może być także uraz lub ucisk (wywołany np. niewygodnym obuwiem). Gojenie jest szczególnie problematyczne, kiedy dojdzie do zakażenia rany. Rozwój infekcji doprowadza do stanu zapalnego, któremu towarzyszy ból, ocieplenie skóry nad raną, wyciek ropnej treści, zaczerwienienie, obrzęk. Takie skaleczenie wymagają pobrania posiewu, a czasem antybiotykoterapii.
Zobacz też: Ból kostki – przyczyny bólu w kostce, sposoby leczenia i rehabilitacji
Owrzodzenie podudzi – owrzodzenie żylne – ropiejące rany nóg
Trudno gojące się wrzodzenia na nogach to najczęściej owrzodzenie żylne (żylakowe) będące wynikiem niewydolności żylnej. Nieprawidłowo funkcjonujący aparat zastawkowy lub niedrożność żył powodują poszerzenie ich światła. W efekcie powstają żylaki na nogach. Pierwsze objawy choroby są niepozorne. Początkowo pacjenci czują uczucie ciężkości nóg, zmęczenie, mrowienie w nogach. Objawom mogą towarzyszyć lekka opuchlizna kostek i swędzenie goleni. Wraz z rozwojem choroby, obrzęk stawu skokowego narasta. Spuchnięte kostki można zaobserwować pod koniec dnia. Obrzęk ustępuje po dłuższym odpoczynku i uniesieniu nóg. Ponadto skóra w okolicy kostek zmienia barwę na lekko brązową, co jest efektem zalegania produktów rozpadu erytrocytów.
Przeczytaj: Brązowe plamy na skórze – jakie mogą być przyczyny?
Pacjenci skarżą się na pojawiające się punkcikowate stwardnienia, białe plamki, z czerwonym przebarwieniem w środku. Zmiany są niezwykle bolesne. Ponadto może pojawić się wyprysk podudzi (wyprysk żylakowy), czyli silnie swędzące, różowe złuszczające się zmiany na nogach. Często skóra wokół kostek jest dodatkowo twarda i włóknista. Pojawiają się również, widoczne gołym okiem, żylaki kończyn dolnych.
To też może Cię zainteresować: Ból pod stopą – jakie mogą być przyczyny?
Choroba dotyczy głównie kobiet. Wśród czynników ryzyka rozwoju tego schorzenia wymienia się starszy wiek, siedzący tryb życia, otyłość, występowanie choroby w rodzinie, zakrzepicę żylną w wywiadzie. Żylaki nóg mogą sprzyjać powstawaniu niegojących się ran. Głęboką ranę na nodze otacza tkliwa, zaczerwieniona, bolesna skóra. Brzegi rany są grube, a z owrzodzenia sączy się ropa lub żółto-różowy wysięk. Owrzodzeniu towarzyszy obrzęk kończyny, który doprowadza do jej zniekształcenia. Ból nogi ustępuje po jej uniesieniu do góry.
Typowo zmiany zlokalizowane są w okolicy kostki przyśrodkowej, rzadziej bocznej. Owrzodzenia żylne podudzi trudno się goją i mają tendencję do nawrotów. Bolesne zmiany, po wygojeniu pozostawiają blizny. Podstawą leczenia tego typu owrzodzenia nóg jest leczenie kompresyjne (uciskowe). Kiedy rany się nie goją chorzy powinni stosować elastyczne opaski uciskowe lub specjalne pończochy. Konieczna jest również regularna zmiana opatrunków i zapobieganie zakażeniu rany.
Przeczytaj też: Pękająca skóra na palcach – jak temu zaradzić?
Owrzodzenia tętnicze – niegojące się rany na stopach
Trudno gojące się rany nóg, to niekiedy efekt miażdżycy tętnic. Choroba dotyczy zwykle starszych osób, które palą papierosy. Wśród czynników ryzyka wymienia się tu również nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemię, cukrzycę. Miażdżyca naczyń doprowadza do zwężenia ich światła, drastycznie obniżając przepływ krwi. Efektem tego jest niewystarczający dopływ składników odżywczych i tlenu do tkanek, który doprowadza do ich obumarcia. Rozwijająca się martwica objawia się jako niegojące się wrzody na nogach. Trudno gojące się rany są zwykle suche, bolesne. Typowo lokalizują się na grzbiecie stopy, piętach, palcach stopy.
Głębokie rany na nogach bolą szczególnie nocą, kiedy chorzy pacjenci unoszą kończyny dolne do góry. Objawy łagodnieją po opuszczeniu ich na dół. Ponadto na dnie rany często widać odsłonięte ścięgna, a nawet kości. Rejon wokół rany na stopie i sama stopa jest zwykle chłodna. Podczas badania nie wyczuwa się tętna na tętnicach stopy. Charakterystyczny jest również wygląd okolicy rany. Skóra wokół owrzodzenia jest cienka, delikatna, pozbawiona włosków, napięta i błyszcząca.
Częstym objawem zgłaszanym przez pacjentów jest występowanie bólu nóg podczas chodzenia. Nieznośne dolegliwości zmuszają chorego do robienia przystanków. Objaw ten nosi nazwę chromania przystankowego. W przypadku owrzodzeń tętniczych zakażenie rany jest szczególnie niebezpieczne i może skończyć się nawet posocznicą. Dlatego konieczna jest regularna zmiana opatrunków. Wskazane jest również rzucenie nałogu palenia papierosów. W zaawansowanych zmianach konieczna będzie amputacja.
Dlaczego rana na nodze się nie goi?
Niegojące się rany nóg to jedno z powikłań cukrzycy. Zmiany związane z tą chorobą zlokalizowane są zwykle poniżej kostki, na stopie. Często powstają w wyniku gojenia się odcisków i modzeli. Charakterystyczne jest to, że mimo głębokiej rany, zmiany nie są bardzo bolesne. Jest to konsekwencja towarzyszącemu cukrzycy uszkodzenia nerwów czuciowych. Leczenie stopy cukrzycowej jest niezwykle trudne i niekiedy kończy się amputacją.
Innymi, rzadszymi przyczynami owrzodzeń podudzi i stóp są zmiany nowotworowe. Przewlekle gojące się rany o nietypowej lokalizacji mogą być jednym z objawów raka skóry (rak kolczystokomórkowy, podstawnokomórkowy, czerniak). Trudno gojące się rany powstają także w wyniku urazów mechanicznych, nadmiernego ucisku, urazów termicznych (odmrożenia, oparzenia).
Inne przyczyny przewlekłych ran na nogach to: ukąszenie owadów, ugryzienia zwierząt, owrzodzenia w przebiegu zapalenia naczyń krwionośnych, piodermia zgorzelinowa (występująca zwłaszcza u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów, wrzodziejące zapalenie jelit, białaczkę).
Anna Owczarczyk
Lekarz
Absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Podczas studiów aktywna działaczka studenckiego gastroenterologicznego koła naukowego. Ponadto członek Zarządu Międzynarodowej Organizacji Studenckiej (IFMSA) i Zarządu Akademickiego Związku Sportowego - AZS. Obecnie lekarz stażysta w Miejskim Szpitalu w Łodzi. Zawodowo interesuje się endokrynologią i reumatologią. Swoją wiedzę pogłębia na konferencjach naukowych, kursach i szkoleniach medycznych.
Komentarze i opinie (8)
opublikowany 29.12.2019
opublikowany 16.03.2020
opublikowany 17.02.2024
opublikowany 05.10.2020
opublikowany 05.03.2022
opublikowany 14.07.2024
opublikowany 17.07.2024
opublikowany 27.07.2024