Wszelkie obrażenia jamy brzusznej mogą prowadzić do uszkodzenia śledziony i groźnych powikłań, np. pourazowe pęknięcie śledziony jest często przyczyną krwawienia wewnętrznego. Główną przyczyną urazu narządu są wypadki komunikacyjne oraz upadki z wysokości. Objawy pękniętej śledziony to: ból brzucha po lewej stronie pod żebrami lub objaw Kehra. Czy w przypadku pęknięcia narządu zawsze wykonuje się splenektomię (usunięcie narządu)?
Pęknięcie śledziony – przyczyny, objawy, usuwanie pękniętej śledziony
Spis treści
Śledziona – co to jest i jakie ma funkcje?
Śledziona wraz z węzłami limfatycznymi, wyrostkiem robaczkowym i migdałkami należy do obwodowych narządów limfatycznych. Jej zadaniem jest m.in. magazynowanie krwi.
Śledziona to niewielki narząd, który u zdrowej osoby nie wychodzi spod łuku żebrowego. Mimo to, w przypadku tępych urazów brzucha, bardzo często ulega uszkodzeniu lub pęknięciu.
Obrażenia w obrębie jamy brzusznej niosące ryzyko uszkodzenia narządu mogą prowadzić do poważnych dla zdrowia powikłań. Pourazowe pęknięcie śledziony nierzadko jest przyczyną wewnętrznego krwawienia, które może nawet skutkować śmiercią.
Przeczytaj również: Dlaczego bolą żebra?
Uszkodzenie śledziony – jakie są przyczyny urazu?
Uszkodzenia śledziony u dzieci powstają najczęściej w okresie ich największej aktywności ruchowej, czyli w wieku szkolnym i przedszkolnym. Przeważnie nie jest wówczas wymagane leczenie operacyjne, a jedynie leczenie zachowawcze.
Zarówno u dorosłych, jak i u dzieci jako najczęstszą przyczynę uszkodzenia śledziony podaje się wypadki komunikacyjne (np. potrącenie przez samochód) oraz upadek z wysokości. Izolowane uszkodzenie śledziony występuje w około 1/3 przypadków, częściej dochodzi do uszkodzenia również innych narządów, a najgroźniejsze są te dotyczące głowy.
Dodatkowo przy każdym złamaniu żeber od 8. do 11. po lewej stronie klatki piersiowej zawsze należy podejrzewać uraz śledziony.
Czytaj również: Ból z lewej strony pod zebrami – co to może być?
Pęknięta śledziona – stopnie urazu śledziony
W przypadku urazów jamy brzusznej śledziona jest narządem, który najczęściej ulega uszkodzeniom – ze względu na swoją kruchość.
Uszkodzenia tego narządu, w zależności od rozległości krwiaka i pęknięcia śledziony, dzieli się na pięć stopni:
- I stopień – krwiak podtorebkowy jest mniejszy niż 10 proc. powierzchni narządu lub pęknięcie śledziony jest mniejsze niż 1 cm;
- II stopień – podtorebkowy krwiak śledziony zajmuje 10–50 proc. powierzchni narządu lub pęknięcie ma 1–3 cm głębokości;
- III stopień – pęknięty krwiak podtorebkowy lub taki, który zajmuje ponad 50 proc. powierzchni oraz pęknięcie przekraczające 3 cm;
- IV stopień – pęknięcie, które powoduje odnaczynienie 25 proc. śledziony.
Uszkodzenie śledziony powodujące całkowite jej odnaczynienie to stopień V.
Pęknięta śledziona – objawy pękniętej śledziony
Opisywany narząd najczęściej ulega uszkodzeniu na skutek tępego urazu brzucha. Do głównych objawów pęknięcia należą: ból brzucha po lewej stronie pod żebrami (ból śledziony), objaw Kehra – ból promieniujący do lewego obojczyka i ramienia oraz objawy wstrząsu oligowolemicznego.
Pęknięcie śledziony może być natychmiastowe lub opóźnione, nazywane podtorebkowym. Podczas tego drugiego objawy są skąpe i nasilenie bólu jest niewielkie. Dochodzi wówczas do krwawienia w obrębie narządu z wytworzeniem krwiaka.
Może dojść do pęknięcia krwiaka śledziony i masywnego krwawienia do jamy otrzewnej na skutek gwałtownego podwyższenia ciśnienia w żyle wrotnej lub w jamie brzusznej przy nagłym kichnięciu, wysiłku fizycznym czy parciu na stolec – nawet po kilku tygodniach od urazu śledziony.
Pęknięcie śledziony – przyczyny samoistnego pęknięcia
Samoistne pęknięcie śledziony należy do rzadkości. Przeważnie związane jest z powikłaniami chorób zakaźnych i pasożytniczych, jak np. podczas mononukleozy (wywoływanej przez wirusa Ebsteina-Barr, EBV) czy malarii. U pacjentów z zaburzeniami hematologicznymi oraz aktywnym procesem nowotworowym (m.in. cierpiących na chłoniaka Hodgkina) może dochodzić do tego typu komplikacji.
Przy braku urazu w wywiadzie lekarze często nie biorą pod uwagę uszkodzenia czy choroby śledziony w diagnostyce różnicowej. Skupiają się wówczas na innych przyczynach bólu brzucha.
Niewłaściwe postępowanie w przypadku samoistnego pęknięcia śledziony może mieć przykre konsekwencje. Do tej pory nie poznano jednoznacznej jego przyczyny bez towarzyszącego procesu chorobowego.
Podaje się, że może powstawać z powodu zaburzeń w dopływie krwi do tego narządu lub nagłego wzrostu ciśnienia wewnątrz jamy brzusznej na skutek intensywnego kichania, kaszlu czy wysiłku fizycznego.
Usunięcie śledziony – kiedy wykonać splenektomię?
Wielu specjalistów w przypadku obrażeń śledziony zaleca postępowanie zachowawcze lub operacyjne z zachowaniem narządu. Zamiast usuwać proponują wiele innych zabiegów, takich jak proste zeszycie śledziony, stosowanie klejów tkankowych czy opatrunków hemostatycznych.
Obecnie wskazaniem do splenektomii stają się jedynie przypadki uszkodzenia śledziony V stopnia.
Wykonuje się ją również u pacjentów ze sferocytozą (chorobą charakteryzującą się nieprawidłową budową krwinek czerwonych, których czas przeżycia znacznie się skraca), autoimmunologiczną małopłytkowością, hipersplenizmem (powiększeniem śledziony z niedokrwistością, małą liczbą białych krwinek i małą liczbą płytek krwi), nadciśnieniem wrotnym, torbielami śledziony powyżej 10 cm.
Takie działanie nie zapewnia braku powikłań po usunięciu pękniętej śledziony. Należą do nich: zakażenia rany pooperacyjnej, wytworzenie ropnia, zakrzepica żył krezki czy żył głębokich, infekcje paciorkowcowe o dynamicznym przebiegu, możliwość rozwoju deficytów odporności układu immunologicznego oraz nadpłytkowość.
Opublikowano: 08.09.2017;
aktualizacja: 10.09.2017
Oceń:
4.5
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Mateusz Bednarczyk
Lekarz
Absolwent Wydziału Wojskowo-Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Przez dwa lata był przewodniczącym studenckiego koła naukowego gastroenterologii, alergologii i pediatrii oraz brał udział w prowadzeniu badań klinicznych. Podczas studiów uczestniczył w wielu warsztatach medycznych, prezentował prace naukowe na międzynarodowych konferencjach, m.in. zajmując 2. miejsce na Międzynarodowym Kongresie Młodych Naukowców w Poznaniu. Był trzykrotnym stypendystą programu ,,Erasmus+”, dzięki czemu mógł studiować i odbywać praktyki w Belgii, Czechach oraz Serbii.
470
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 29.06.2021
opublikowany 05.12.2022