Wysoki puls przy niskim ciśnieniu nie zawsze musi stanowić poważne zagrożenie zdrowotne. Często przyczyną wysokiego tętna przy obniżonym ciśnieniu jest odwodnienie. Zdarza się jednak, że spadek ciśnienia tętniczego krwi przy jednoczesnym podwyższeniu tętna spoczynkowego wiąże się z problemami z tarczycą czy z sercem. Co robić? Jak obniżyć puls i przywrócić prawidłowe ciśnienie?
Niskie ciśnienie i wysoki puls – jakie są przyczyny i co robić?
Prawidłowe ciśnienie i puls – jakie powinno być?
Tętno, puls to wyczuwalna na tętnicach częstość akcji serca. Jakie powinno być tętno? Prawidłowy puls człowieka dorosłego jest miarowy (serce bije w równych odstępach czasu) i waha się w granicach 60–80 uderzeń na minutę (tętno spoczynkowe). Prawidłowe tętno jest dobrze wyczuwalne, np. na tętnicy promieniowej, czyli na wewnętrznej stronie nadgarstka po stronie kciuka, na szyi, w pachwinach, pod kolanami, na wierzchu stopy.
Ciśnienie krwi jest wypadkową pracy naszego serca i wypełnienia naczyń krwionośnych. Jeśli naczynia są dobrze wypełnione – jesteśmy prawidłowo nawodnieni, nie ma krwotoku i serce pracuje z odpowiednią siłą, czyli dobrze pompuje krew w kolejnych uderzeniach – mamy prawidłowe ciśnienie krwi. Warunkuje to odpowiedni przepływ krwi przez nasze tkanki i narządy – mózg, serce, narządy jamy brzusznej. Zbyt niskie ciśnienie krwi może spowodować niedokrwienie mózgu, serca i wszystkich tkanek naszego organizmu.
To też może Cię zainteresować: Uderzenia gorąca w młodym wieku – przyczyny
Przy pomiarze ciśnienia zawsze są wyrażone dwie wartości np. 120/80. Pierwsza wartość to ciśnienie skurczowe, a druga to ciśnienie rozkurczowe. Często pacjenci określają je jako „górne” i „dolne” lub „pierwsze” i „drugie”. Prawidłowe ciśnienie skurczowe mieści się w przedziale 100–139, a rozkurczowe 60–89. Sytuacja, w której mamy wysoki puls przy niskim ciśnieniu jest zatem patologiczna.
Prawidłowe ciśnienie i puls są utrzymane dzięki zdrowemu sercu, nerkom, odpowiedniemu nawodnieniu i odżywieniu, prawidłowemu składowi krwi. Prawidłowe tętno i ciśnienie są też pod wpływem takich gruczołów jak tarczyca i nadnercza oraz wytwarzanym przez nie hormonom.
Zobacz też: Niskie ciśnienie krwi – przyczyny, objawy, leczenie
Niskie ciśnienie i wysoki puls – jakie są przyczyny?
Ciśnienie i prawidłowy puls człowieka również warunkują siebie nawzajem – gdy mamy za niskie ciśnienie krwi, zwykle puls jest wysoki – serce szybkimi uderzeniami stara się „nadrobić” i zwiększyć przepływ krwi w naszym ciele. Jednak czym grozi wysoki puls? Może wywołać za niskie ciśnienie krwi – serce pracuje zbyt szybko i przez to nieefektywnie.
Bardzo często niskie ciśnienie i wysoki puls to po prostu objaw odwodnienia. Sytuacje prowadzące do odwodnienia organizmu to picie małej ilości płynów, wymioty, biegunka, wysoka gorączka ze zlewnymi potami, oddawanie nieprawidłowo dużych ilości moczu.
Picie niewystarczającej ilości płynów jest częste u ludzi w podeszłym wieku – mają oni zaburzone odczuwanie pragnienia, dlatego niskie ciśnienie i wysoki puls u osób starszych nie należy do rzadkości. Również dotyczy ludzi chorych, leżących. Przy wymiotach, biegunce, wysokiej gorączce bardzo ważne jest wyrównanie utraconych płynów, niekoniecznie czystą wodą, ale napojami izotonicznymi, aby nie zaburzyć stężeń elektrolitów we krwi takich jak sód, potas, magnez.
To też może Cię zainteresować: Co oznacza przyspieszone bicie serca?
Poza wysokim tętnem przy obniżonym ciśnieniu, obserwuje się takie objawy odwodnienia, jak:
- skóra sucha i nieelastyczna,
- po chwyceniu skóry w fałd dłuższą chwilę się on utrzymuje zanim się wygładzi,
- suche są błony śluzowe i język,
- pragnienie wzmożone, skąpomocz,
- osłabienie i zawroty głowy.
Skąpomocz nie występuje jeśli odwodnienie jest spowodowane nadmiernym oddawaniem moczu. Może pojawić się ból głowy lub ból brzucha, a tętno może być słabo wyczuwalne.
To też może Cię zainteresować: Drżenie ciała – jakie mogą być przyczyny drżenia mięśni ciała?
Za wysokie tętno i za niskie ciśnienie – tarczyca, serce, leki?
Kiedy puls jest za wysoki przy niskim ciśnieniu można podejrzewać niewydolność serca, zawał serca, arytmie, wady zastawek serca, zapalenie serca, płyn w osierdziu, kardiomiopatie, zator w płucach, silne reakcje alergiczne, działanie niepożądane leków.
W chorobach serca i arytmiach występują także inne objawy, takie jak ból w klatce piersiowej, duszności, zła tolerancja wysiłku, omdlenia, zawroty głowy.
Zator w płucach to coraz częściej choroba młodych kobiet przyjmujących tabletki antykoncepcyjne, które zwiększają krzepliwość krwi i mogą doprowadzić do powstania zakrzepów krwi i zatorów. Zatorowości płucnej towarzyszy duszność, ból w klatce piersiowej, suchy kaszel.
Zdarza się także obniżenie ciśnienia i podwyższenie pulsu po lekach. Najczęściej stan ten obserwuje się, paradoksalnie, przy lekach na nadciśnienie, lekach odwadniających, a także przeciwbólowych i rozkurczowych (np. pyralgina czy drotaweryna).
Zaburzenia prawidłowego pulsu i ciśnienia mogą też wystąpić przy chorobach tarczycy. Niedoczynność tarczycy zwykle powoduje wysoki puls i niskie ciśnienie, a nadczynność – wysoki puls i wysokie ciśnienie krwi.
Przeczytaj również: Ablacja serca – na czym polega, wskazania, bezpieczeństwo
Kiedy występuje dobre ciśnienie i wysoki puls?
Prawidłowe ciśnienie i wysokie tętno może być reakcją fizjologiczną, np. na gorączkę, stres, wysiłek fizyczny, niedokrwistość (anemię).
Podwyższony puls i dobre ciśnienie może też wystąpić we wszystkich sytuacjach, które prowadzą do wysokiego pulsu, ale serce jeszcze radzi sobie z utrzymaniem odpowiedniego ciśnienia krwi, np. w arytmii, niewydolności serca. Zwłaszcza w arytmii pacjent zwykle sam ją odczuwa – mówi, że serce tłucze mu się w piersiach lub bije nierówno, a pomiar ciśnienia dokonany w domu może być prawidłowy.
Taką sytuację może też spowodować nerwica, uczucie lęku, niepokoju. Towarzyszy temu uczucie stałego napięcia i obaw, drżenie rąk, poty.
Zobacz też: Wysokie ciśnienie i niski puls – przyczyny
Wysoki puls przy niskim ciśnieniu – co robić? Jak obniżyć puls?
Wielu pacjentów ma wieloletnie problemy z arytmią czy zaburzeniami ciśnienia i są odpowiednio wyedukowani, co w tej sytuacji robić i jakie leki zastosować. Powinni je mieć zawsze przy sobie.
W sytuacji silnego odwodnienia konieczne jest zgłoszenie się do szpitala i dożylna podaż płynów. Żeby temu zapobiec, w sytuacjach biegunki czy wymiotów należy dbać o odpowiednie nawodnienie płynami izotonicznymi. Można kupić je w sklepach, a także w aptekach w formie saszetek do rozpuszczania. Domowy izotonik można też przygotować przy użyciu wody, miodu, soli i cukru. W wysokiej gorączce najczęściej wystarczy zbicie temperatury lekami lub domowymi sposobami, żeby puls i ciśnienie wróciły do normy.
W sytuacji kiedy uczucie nierównego bicia serca wystąpiło pierwszy raz lub pojawiają się inne niepokojące objawy, takie jak ból w klatce piersiowej, omdlenie, zawroty głowy, duszność, poty, należy zgłosić się do lekarza lub na pogotowie, ponieważ niezbędne jest wtedy wykonanie EKG i badań krwi.
Niektórzy chcą poradzić sobie z niskim ciśnieniem poprzez picie kawy. Należy jednak pamiętać, że kawa działa moczopędnie i przez to może jeszcze bardziej obniżyć ciśnienie krwi.
Maja Wędrocha
Lekarz
Lekarz w trakcie stażu podyplomowego w Szpitalu Miejskim w Siemianowicach Śląskich. Absolwentka Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Przyszłość zawodową wiąże z chorobami wewnętrznymi i pediatrią.
Komentarze i opinie (10)
opublikowany 31.01.2019
opublikowany 02.02.2019
opublikowany 07.09.2020
opublikowany 29.12.2019
opublikowany 24.07.2020
opublikowany 20.05.2021
opublikowany 25.05.2022
opublikowany 18.07.2022
opublikowany 21.08.2022
opublikowany 08.04.2023