Arytmie nadkomorowe to szereg schorzeń, których kluczowym objawem jest kołatanie serca. Wyróżnia się wiele przyczyn tych zaburzeń rytmu – od błahych, jak wypicie mocnej filiżanki kawy, po niewydolność mięśnia sercowego. Wśród objawów zaburzeń rytmu serca wymienia się: zawroty głowy, duszności czy omdlenia. Leczenie arytmii nadkomorowych, np. migotania przedsionków, polega na przywróceniu prawidłowego rytmu serca.
Arytmia nadkomorowa – przyczyny, objawy, leczenie
Spis treści
Rodzaje arytmii nadkomorowych
Serce składa się z dwóch przedsionków i dwóch komór. Przedsionki i komory oddzielone są od siebie przegrodą przedsionkowo-komorową, a prawe oraz lewe jamy serca są przedzielone odpowiednio przegrodą międzyprzedsionkową i międzykomorową. W obrębie tych struktur znajduje się tzw. układ bodźco-przewodzący serca, komórki odpowiedzialne za wytwarzanie impulsów elektrycznych potrzebnych do prawidłowego skurczu serca. W jego skład wchodzą: węzeł zatokowo-przedsionkowy, szlaki między węzłowe (przedni, środkowy i tylny), węzeł przedsionkowo-komorowy, pęczek Hisa i włókna Purkiniego.
Zaburzenia rytmu serca powstające powyżej przegrody przedsionkowo-komorowej, a konkretniej – powyżej rozwidlenia pęczka Hisa, nazywają się arytmiami nadkomorowymi.
W prawidłowych warunkach impulsy powstają w komórkach węzła zatokowo-przedsionkowego. Jeśli powstają w nim zbyt szybko, mówi się o tachyarytmiach zatokowych, które mogą być fizjologiczne (np. podczas wysiłku fizycznego, gorączki, anemii), nieadekwatne (trwałe, bez związku z dodatkowym obciążeniem, najczęściej u kobiet w wieku okołomenopauzalnym), ortostatyczne (w wyniku zaburzeń regulacji układu autonomicznego).
Odmianą tachyarytmii zatokowych jest również częstoskurcz zatokowy nawrotny, często spowodowany chorobą serca.
Wśród arytmii nadkomorowych wyróżnia się:
- dodatkowe pobudzenia nadkomorowe,
- częstoskurcz nadkomorowy, który może przybrać jedną z trzech postaci: częstoskurcz nawrotny w węźle przedsionkowo-komorowym; częstoskurcz nawrotny przedsionkowo-komorowy, częstoskurcz przedsionkowy),
- trzepotanie przedsionków,
- migotanie przedsionków.
Wymienione powyżej arytmie to tzw. tachyarytmie – oznacza to, że mamy do czynienia z szybszą (przyspieszoną) akcją serca.
To też może Cię zainteresować: Co oznacza przyspieszone bicie serca?
Komorowe zaburzenia rytmu
Dodatkowe pobudzenia nadkomorowe mogą być pojedyncze lub gromadne. Powstają w tkankach przedsionków serca, poza węzłem zatokowo-przedsionkowym. Mają charakter przedwczesny lub zastępczy. Występują często u osób zdrowych (w tym wypadku pobudzeń jest mniej niż 100–200 na dobę), ale mogą również towarzyszyć wielu czynnikom przemijającym (np. spożycie nadmiernej ilości alkoholu, kofeiny, narkotyków; emocje; zaburzenia elektrolitowe, np. w przebiegu odwodnienia; infekcje; nadczynność tarczycy) oraz chorobom serca. Dodatkowe pobudzenia nadkomorowe zazwyczaj przebiegają bezobjawowo, w niektórych przypadkach można doświadczyć uczucia nierównego bicia serca lub przerwy w pracy narządu.
W niektórych przypadkach dodatkowe pobudzenia nadkomorowe mogą świadczyć o zbliżającym się migotaniu przedsionków. Zazwyczaj nie wymagają leczenia, w przypadku nasilenia dolegliwości lekarz może zalecić leki antyarytmiczne – B-blokery lub werapamil/diltiazem.
Przeczytaj również: Ablacja serca – na czym polega, wskazania, bezpieczeństwo
Częstoskurcz nadkomorowy (tachykardia)
Mianem częstoskurczu nadkomorowego (tachykardia) określa się każdy rytm serca o częstotliwości powyżej 100/minutę, który powstaje powyżej pęczka Hisa. Objawy mogące wystąpić w przebiegu częstoskurczu nadkomorowego to: od kołatania serca, zawrotów głowy, dyskomfortu w klatce piersiowej, poprzez duszność aż do omdlenia. Nasilenie objawów częstoskurczu nadkomorowego zależy od przyczyny wywołującej arytmię serca, indywidualnej wrażliwości pacjenta, czasu jej trwania oraz szybkości rytmu komór (nie zawsze wszystkie pobudzenia generowane w przedsionku są przekazywane do komór).
Częstoskurcz nadkomorowy może być napadowy (w tych wypadkach częstym objawem jest wielomocz) lub ustawiczny (w sumie > 12 godzin w ciągu doby). Długotrwały częstoskurcz może prowadzić do uszkodzenia serca – tzw. kardiomiopatii tachyarytmicznej.
W leczeniu częstoskurczu zastosowanie mają: manewry zwiększające napięcie nerwu błędnego (X nerwu czaszkowego) – np. próba Valsalvy , masaż zatoki szyjnej, zanurzenie twarzy w zimnej wodzie; leki przeciwarytmiczne; elektroterapia oraz ablacja serca (przezskórna, chirurgiczna; zniszczenie dodatkowej "drogi”, poprzez którą rozprzestrzeniają się impulsy).
Sprawdź również: Lekarz od tarczycy – jak się nazywa i kiedy udać się do niego na wizytę?
Migotanie przedsionków – przyczyny
Szereg schorzeń może wywołać migotanie przedsionków. Przyczyny można podzielić na sercowe i pozasercowe. Do przyczyn sercowych zalicza się:
- wrodzone i nabyte wady serca oraz zabiegi kardiochirurgiczne,
- nadciśnienie tętnicze,
- chorobę niedokrwienną serca,
- kardiomiopatie,
- zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia,
- zespół tachykardia-bradykardia,
- choroby zajmujące tkankę mięśnia sercowego, np. hemochromatoza, amyloidoza,
- zespół preekscytacji,
- każdą postać niewydolności serca.
Wśród pozasercowych przyczyn migotania przedsionków należy wymienić: choroby płuc, przewlekłą niewydolność nerek, cukrzycę, używki, leki, znieczulenie ogólne i substancje toksyczne, nadczynność tarczycy. guza chromochłonnego nadnerczy, ostre infekcje.
Objawy tachyarytmii nadkomorowej
Migotanie przedsionków to najczęstsza tachyarytmia nadkomorowa związana z bardzo szybką, nieskoordynowaną aktywacją przedsionków (350–700/minutę) i następowym niemiarowym rytmem komór, który może być również przyspieszony, prawidłowy lub zwolniony, w zależności od szeregu czynników.
Objawy migotania przedsionków są związane z rytmem komór. Może dojść do wystąpienia: kołatania serca, zlewnych zimnych potów, osłabienia, duszności, zmęczenia, nietolerancji wysiłku, omdlenia. Migotanie przedsionków klasyfikuje się jako: napadowe ( < 48 godzin), przetrwałe ( > tygodnia lub jeśli wymaga kardiowersji), przetrwałe długotrwające ( > roku) oraz utrwalone.
Trzepotanie przedsionków jest arytmią podobną do migotania przedsionków, o częstotliwości 250–350/minutę, z charakterystycznym obrazem zębów piły w EKG i podobnym ryzykiem powikłań zakrzepowo-zatorowych w postaci udaru mózgu.
Leczenie arytmii nadkomorowej
Leczenie migotania przedsionków różni się w zależności od jego rodzaju (doraźne lub przewlekłe) oraz czy dąży się do przywrócenia prawidłowego rytmu przedsionków (kardiowersja farmakologiczna/elektryczna) lub traktuje się je jako utrwalone.
Najpoważniejszym powikłaniem tej arytmii nadkomorowej jest niedokrwienny udar mózgu. W zależności od zastosowanej strategii leczenia pacjenta oraz szeregu stosowanych w migotaniu przedsionków skal, lekarz podejmuje decyzję o włączeniu terapii przeciwzakrzepowej.
Opublikowano: 07.08.2017;
Oceń:
4.5
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Hanna Cholewa
Lekarz
Absolwentka Wydziału Lekarskiego w Katowicach (Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach), obecnie w trakcie odbywania stażu podyplomowego. Uczestniczka zagranicznych praktyk zawodowych z zakresu chirurgii oraz ginekologii i położnictwa, m.in. w Meksyku, Hiszpanii i Niemczech. Zainteresowana nauką języków, podróżami oraz kinem.
470
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 09.12.2021
opublikowany 03.11.2022