Praca to ważny element naszego życia. Wielu z nas spędza w niej jedną trzecią doby. Nic więc dziwnego, że stres związany z pracą wpływa na nasze funkcjonowanie również poza nią samą. Jednak stres w pracy niekiedy przekracza granicę normy. Jakie są przyczyny stresu w pracy? Jakie skutki przynosi długotrwały stres w pracy? Kiedy poziom stresu jest za wysoki i jak radzić sobie ze stresem w karierze zawodowej?
Stres w pracy – przyczyny, objawy, jak sobie z nim radzić
Spis treści
Stres w miejscu pracy wpływa na nas niekorzystnie
Nadmierny stres w pracy to częsty problem w naszym społeczeństwie. Według Northwestern National Life, aż 40% pracowników uważa, że ich praca jest ekstremalnie stresująca. Z kolei wyniki badań przeprowadzonych na Uniwersytecie Yale pokazują, że 29% pracowników odczuwa stres związany z pracą. Dla wielu samo przebywanie w pracy staje się ogromnym problemem.
Aby zrozumieć, jak dewastujący potrafi być stres w pracy, należy zwrócić uwagę na składowe stresu.
Składowe stresu to:
- sytuacja zewnętrzna – czyli bodziec stresogenny, warunki, które sprawiają dyskomfort u danej jednostki,
- reakcje – fizjologiczne, psychologiczne oraz behawioralne jednostki na dany bodziec,
- relacja niedopasowania rzeczywistości do oczekiwań i potrzeb danego człowieka.
W ten sposób pojawia się reakcja stresowa.
Możemy wyróżnić stres incydentalny, który – mimo niekiedy silnych objawów somatycznych, nie ma zazwyczaj dużego wpływu na zdrowie człowieka – oraz stres przewlekły, który ma o wiele poważniejsze konsekwencje. Ten ostatni często występuje w pracy.
Biorąc pod uwagę, jak często stres pojawia się w środowisku pracy, można założyć, że wielu z nas trwale doświadcza jego wpływu. Niestety, reakcja stresowa nie pozostaje bez konsekwencji na funkcjonowanie organizmu, a osoby zestresowane cierpią i stają się coraz mniej wydajne, przez co stres sam w sobie ma negatywny wpływ na postawione cele w pracy.
Przyczyny stresu w pracy
Przewlekły stres w pracy ma swoje powody. Źródła stresu to między innym: przepracowanie, ambicje pracownika oraz brak równowagi między życiem zawodowym i prywatnym.
Za dużo zadań w zbyt krótkim czasie bardzo obciąża nasz układ nerwowy. Presja czasu nieraz nakładana na pracowników może również przyczynić się do błędów, które z kolei powodują jeszcze więcej stresu i poczucie winy. Dodatkowo, błędy w pracy często mają konsekwencje w postaci upomnienia lub utraty premii.
Często za stres w pracy odpowiadają również ambicje człowieka. Wiele osób marzy o awansie lub obawia się, że utraci zatrudnienie i stałe źródło dochodu, co postawi ich w wyjątkowo niekomfortowej sytuacji. Efektem jest nadmierne poświęcanie czasu na obowiązki zawodowe, wynoszenie pracy do domu, brak równowagi między życiem zawodowym i prywatnym, a finalnie – ogromny stres napędzany kolejnymi myślami o pracy. Wymagania wobec pracowników i kuszące możliwości rozwoju mogą skłaniać niektóre osoby do pracoholizmu.
Objawy stresu w pracy – co je wywołuje?
Nierzadko to przeładowanie zadaniami w pracy stoi w sprzeczności z realnymi możliwościami jednostki. Jest to trudne szczególnie dla tych, dla których jedynym wyjściem, by osiągnąć zawodową stabilizację w danym miejscu pracy, jest wykonywanie obowiązków ponad siły. Cierpi na tym zdrowie fizyczne i psychiczne pracownika, który dla pracy zaczyna poświęcać inne aspekty życia.
Jednak również brak motywacji i stagnacja, wywołane na przykład przez brak możliwości awansu, również u niektórych mogą wiązać się ze stresem w pracy. To problem szczególnie osób aktywnych, które lubią wyzwania, a muszą mierzyć się z monotonnymi, nudnymi zadaniami. To poczucie beznadziei też może źle wpływać na stan zdrowia i radzenia sobie ze stresem przez pracownika w miejscu pracy.
Objawy stresu a otoczenie
Niestety za stres pracownika często odpowiadają również pracodawcy. Brak odpowiedniej wiedzy ze strony przełożonego na temat zarządzania personelem i umiejętności rozdzielania pracy między podwładnych nieraz skutkuje stresem w pracy i problemami w całej organizacji. Nie zawsze objawy braku radzenia sobie z obowiązkami przez pracownika w pracy są widoczne dla jego szefa. To niszczy zdrowie personelu i wpływa negatywnie na wyniki całego przedsiębiorstwa.
Niekiedy stres w pracy jest spowodowany także presją, krytyką lub prześladowaniem ze strony współpracowników. Warto pamiętać, że relacje również tworzą środowisko pracy. Osoby, na które nie można liczyć w kryzysowych sytuacjach, nieracjonalne wymagania przy zadaniach grupowych i zbyt wysoka poprzeczka ustawiona przez zespół, mogą odegrać istotną rolę wśród czynników wywołujących stres w pracy.
Stres w miejscu pracy – objawy i skutki stresu
Brak równowagi między życiem zawodowym i prywatnym, niechęć ze strony współpracowników czy nierealistyczne wymagania pracodawcy względem wykonywanej pracy, mogą doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia nawet u wyjątkowo odpornego pracownika, będącego ogólnie w dobrej kondycji. Przepracowanie i stres mogą wywołać zarówno choroby fizyczne, jak i psychiczne.
Jak wyglądają skutki stresu w miejscu pracy w takiej sytuacji?
- Zazwyczaj osoby cierpiące z powodu stresu w pracy czują się wyczerpane fizycznie i psychicznie.
- Towarzyszy im napięcie, trudności związane z koncentracją i skupieniem uwagi, częste oddawanie moczu, ból głowy, kłopoty w życiu seksualnym, pogorszenie jakości snu, zmęczenie.
- Nieraz pracownikowi w każdej chwili towarzyszy myślenie o pracy – nawet wtedy, kiedy próbuje zrobić sobie przerwę. Nie jest w stanie zarządzać koncentracją tak, by myśleć o czymś innym.
- Często odczuwa wyjątkowe napięcie – szczególnie kiedy znajduje się w pracy. Wymagania wydają się nierealne dla pracownika. Ze względu na chroniczne zmęczenie i szwankujące zdrowie traci możliwość radzenia sobie z trudnymi zadaniami. To wywołuje kolejny stres – obawę przed konsekwencjami.
W tej sytuacji niebagatelne znaczenie mają również pojawiające się z wycieńczenia i jako skutek przeżywanego stresu, choroby somatyczne pracownika. Sprawiają, że jeszcze trudniej radzić mu sobie z wyzwaniami oraz spełniać wymagania pracodawców i organizacji. Nieraz nie jest w stanie im podołać. Skrajne przemęczenie powoduje wzrost wypadków w pracy przez kłopoty z koncentracją, a osoby, którym towarzyszy stale stres, mogą zmagać się z takimi problemami, jak nadciśnienie czy nawet zawał serca.
Skutki stresu – jak radzić sobie ze stresem w pracy?
Stres w pracy nie tylko powoduje problemy u pracowników, ale i przynosi negatywne konsekwencje dla całego przedsiębiorstwa. W tej sytuacji warto sprawdzić, co można zrobić, aby zniwelować skutki stresu. Jeśli zadania lub warunki panujące w pracy są niezgodne z Kodeksem pracy i wywołują aż taki poziom stresu, rozsądnym wyjściem wydaje się powzięcie stosownych działań. Pomóc może, przynajmniej w niektórych przypadkach, Państwowa Inspekcja Pracy.
Jak już wspomniano, stres pojawiający się w pracy jest w stanie wywołać u człowieka choroby. Szczególnie nieumiejętność radzenia sobie ze stresem niszczy zdrowie człowieka. Dlatego nie warto zwlekać z wizytą u specjalisty – psychiatry lub psychologa. Jeśli wskutek kontaktu organizmu ze stresem w pracy pojawiły się już choroby, być może potrzebna będzie farmakoterapia. Ważnym punktem walki ze stresem w pracy jest również psychoterapia.
Czasami specjaliści zalecają przerwę od pracy, żeby organizm człowieka doszedł do równowagi i nauczył się dobowego odpoczynku, poprawił jakość snu i wyzwolił się ze stresu. Nie wszyscy decydują się na przerwy w pracy, jednak z całą pewnością niekiedy jest to bardzo potrzebne dla regeneracji organizmu.
Aby pokonać stres, warto również pamiętać o tym, że istnieją domowe sposoby, które mogą wspomóc nas w walce ze napięciem w pracy. Jednym ze sposobów radzenia sobie z trudnościami w pracy może być poświęcenie czasu na to, by wziąć długą kąpiel, która rozluźnia i dobrze wpływa na obniżenie poziomu stresu. Również ćwiczenia relaksacyjne to dobry pomysł, aby zniwelować stres w pracy. Od stresu zawodowego z całą pewnością można i należy się uwolnić – trzeba jedynie dać sobie na to szansę.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Chirkowska-Smolak, T., Grobelny, J. (2016). Konstrukcja i wstępna analiza psychometryczna Kwestionariusza Postrzeganego Stresu w Pracy (PSwP). Czasopismo Psychologiczne, 22(1), 131-139.
- Łuczak, A., Żołnierczyk-Zreda, D. (2002). Praca a stres. Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka, 10, 2-5.
Opublikowano: 01.02.2024;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Monika Mazurek
Psycholog
ukończyła psychologię o specjalności klinicznej i neuropsychologicznej USWPS w Warszawie, doktorantka Instytutu Psychologii UJ w Krakowie. Autorka prac naukowych poświęconych psychologii klinicznej i kilkuset artykułów popularnonaukowych o tematyce z zakresu neuropsychologii, seksuologii klinicznej i psychologii osobowości. Na co dzień zajmuje się popularyzacją zagadnień dotyczących powiązań pomiędzy biologią, psychologią i medycyną.
5
Komentarze i opinie (0)