Mizoginia – przyczyny, objawy i leczenie niechęci do kobiet

Mizoginia – co to jest?

Słowo mizoginia pochodzi od starogreckich słów misos oznaczającego nienawiść oraz gyne – kobieta. W uproszczeniu więc, mizogini to mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet. Mizoginia jest bardzo silnym uprzedzeniem w stosunku do kobiet. Powszechnie uważa się, że mizoginem może być tylko mężczyzna, w rzeczywistości także kobiety mogą odczuwać wstręt do innych kobiet.

Mizoginię należy odróżnić od lęku, jakim jest gynofobia – polega ona na panicznym strachu przed kobietami, ale nie wiąże się z odczuwaniem pogardy w stosunku do nich.

Mizoginistyczne podejście do kobiet nie wystąpiło po raz pierwszy w naszych czasach. Początków „odrazy do kobiet” można doszukiwać się już w czasach starożytnych, gdy to mężczyźni decydowali o najważniejszych dla państwa sprawach, a zdanie kobiet nikogo nie obchodziło. Do marginalizacji ich roli przyczyniał się także brak edukacji. Także wiele dużych religii często stawiało rolę mężczyzny nad kobietą.

Dzisiaj w krajach rozwiniętych sytuacja kobiet jest znacznie lepsza, jednak wciąż zdarzają się przestarzałe poglądy na temat kobiet i przypadki mężczyzn (ale także kobiet), przejawiających mizoginistyczne podejście do świata.

Nienawiść do kobiet – u kogo występuje?

Trudno jednoznacznie stwierdzić, jakie cechy czy przeżycia wpływają na wykształcenie mizoginii. Powszechnie uważa się, że mizoginia może dotyczyć jedynie mężczyzn, jednak nawet 5 proc. osób odczuwających niechęć do płci żeńskiej to właśnie kobiety.

Wydaje się, że tego typu nieżyczliwość do drugiej osoby, uwarunkowana jej płcią, nie jest związana z poziomem zdobytego wykształcenia czy wykonywanym zawodem, częściej jednak może występować u osób pracujących na typowo męskich stanowiskach.

Mizoginia – przyczyny

Wśród najczęstszych teorii tłumaczących to, w jaki sposób rozwija się mizoginia, podaje się poniższe czynniki:

• wychowywanie się w domu, w którym ojciec nie okazywał matce szacunku, faworyzował synów i nie interesował się losem córek;
• dominująca rola matki, która wykazywała zachowania despotyczne;
• zazdrość mężczyzny (nie zawsze uświadomiona) o zdolność do rodzenia dzieci, duży udział w ich wychowaniu, a także przyjmowanie przez kobiety pewnych ról społecznych;
• strach (inny niż w przypadku gynofobii), w którym uczucie lęku wiąże się z zachowaniami agresywnymi bądź pogardą. Może być on związany z obawą dotyczącą ojcostwa lub utratą stanowiska czy pozycji społecznej na rzecz kobiety;
• przeżycie przykrych doświadczeń z kobietami w roli głównej – mizoginami często zostają mężczyźni prześladowani w latach młodzieńczych przez rówieśniczki;
• negatywne przeżycia, skutkujące późniejszą niechęcią do kobiet, związane z niepowodzeniami seksualnymi w przypadku mężczyzn, którzy zostali wyśmiani lub odrzuceni;
• niektóre choroby psychiczne przebiegające ze zwiększonym poczuciem lęku i agresji.

Mizoginizm – objawy

Jak rozpoznać mizogina? Może przejawiać on różne wzorce zachowań, w zależności od tego, w jakim środowisku się znajduje, bądź jaką rolę społeczną aktualnie pełni.

Najczęściej mizoginizm objawia się przez:

• dużą kontrolę swojej partnerki, skupianie się na własnych pragnieniach i bagatelizowanie potrzeb kobiety oraz jej umiejętności podejmowania decyzji. W skrajnych przypadkach może dochodzić do sprowadzania partnerki do roli rodzicielki, a nawet do przejawów przemocy domowej;
• radość z publicznego ośmieszania partnerki;
• przekonanie o prawie do zdrady – mizogin kobietę traktuje jak swoją własność;
• skupienie uwagi na wychowaniu i rozwoju synów, przez co córki mogą czuć się odrzucone przez ojca i rzadko mogą liczyć na jego pomoc czy wsparcie;
• lekceważenie kobiet i poniżanie kobiet – niepoświęcanie im pełnej uwagi, przerywanie, krytykowanie ich wypowiedzi, podczas rozmowy zwracanie się jedynie do męskiej części współrozmówców;
• unikanie towarzystwa kobiet lub traktowanie ich jak nieobecnych;
• głoszenie tez o wyższości mężczyzn nad kobietami i ich marginalnej roli w życiu politycznym, społecznym czy naukowym;
• obwinianie kobiety o wszelkie zło na świecie i usprawiedliwianie mężczyzn z najgorszych postępków;
• zlecanie w pracy trudniejszych, nudniejszych i powtarzalnych zadań kobietom, natomiast faworyzowanie mężczyzn i docenianie tylko ich osiągnięć;
• bardzo złe samopoczucie w przypadku przegrania rywalizacji z kobietą.

Czy można leczyć mizoginię?

Czy leczenie mizoginii jest w ogóle możliwe? Należy zdać sobie sprawę, że mizoginia nie jest chorobą, rzadko może wynikać z niektórych schorzeń neuropsychiatrycznych, zwykle jednak jest problemem psychologicznym.

Leczenie mizoginii nie jest prostym zadaniem, gdyż każda terapia wymaga współudziału pacjenta. Mizogin rzadko kiedy będzie zdawał sobie sprawę z własnego problemu, a wyższość mężczyzny nad kobietą będzie wydawała mu się faktem usprawiedliwionym biologicznie, społecznie i kulturowo. Jeśli jednak z pomocą bliskich uda mu się dostrzec swój problem, powinien udać się do psychoterapeuty, który pomoże mu się wyzbyć irracjonalnej nienawiści poprzez stosowanie odpowiednich technik relaksacyjnych czy psychoterapii poznawczo-behawioralnej. Jeśli mizoginia jest objawem schorzeń psychiatrycznych, niezbędne może okazać się włączenie farmakoterapii.

Czym jest mizoandria?

Mizoandria, czyli wstręt do mężczyzn, jest swego rodzaju kobiecą wersją mizoginii, objawiającą się poprzez silną niechęć do mężczyzn. Mizoandria, tak jak i mizoginia, nie jest zarezerwowana tylko dla jednej płci, choć znacznie częściej skłonności do mizoandrii przejawiają kobiety, które czują zagrożenie ze strony mężczyzn lub zostały przez nich w przeszłości skrzywdzone.

Mizoginia i mizoandria pod wieloma względami są do siebie podobne i choć nienawiść do drugiego człowieka nigdy nie jest w pełni usprawiedliwiona, należy pamiętać, że mogą mieć one przyczynę w trudnych życiowych doświadczeniach czy zaburzeniach psychiatrycznych. Dlatego zawsze powinno się podjąć próbę pomocy takim osobom.