Ekstrawertyk — co to oznacza?
Pojęć ekstrawertyk i introwertyk po raz pierwszy użył Carl Gustav Jung w swojej pracy z 1921 r., dotyczącej typów osobowości. We współczesnej psychologii nacisk na takie rozróżnienie osobowościowe położył brytyjski badacz osobowości i temperamentu Hans Eysenck, który uznał te cechy za jedne z podwalin naszej osobowości, obok skłonności do neurotyzmu i psychotyzmu (rozumianego jednak w odmienny sposób niż obecnie, a związanego między innymi z nieufnością wobec innych osób i plastyczną wyobraźnią).
Następnie ekstrawersja i introwersja pojawiły się w Kwestionariuszu Osobowości NEO-PI-R, narzędziu psychometrycznym do pomiaru cech osobowości, stworzonym przez Roberta McCrae i Paula Costę w latach 80. Podział ten (ujęty na spektrum) został uznany za składową pięciu głównych filarów osobowości. Kwestionariusz jest dziś jednym z najpopularniejszych i najczęściej stosowanych testów diagnostycznych na całym świecie. Dzięki temu wiedza na temat tego, jakie są cechy ekstrawertyka, a jakie introwertyka, przeniknęła również do wiedzy powszechnej.
Cechy ekstrawertyka — jaki to typ osobowości?
To, jaki jest ekstrawertyk, można rozpatrywać zarówno z biologicznego, jak i psychologicznego punktu widzenia. Określając jednak główne cechy ekstrawertyka, należy wskazać: towarzyskość, serdeczność, asertywność, aktywność, poszukiwanie doznań oraz pozytywną emocjonalność.
Współczesne badania wykazały, że ekstrawertyk to osoba cechująca się niskim poziomem kortyzolu i niską reaktywnością ośrodkowego układu nerwowego. Stąd jej skłonność do stymulowania się z zewnątrz, poprzez szukanie rozmaitych bodźców. Istnieją również koncepcje szukające źródła zachowań ekstrawertyka w potrzebie regulowania poziomu dopaminy, a fizjologiczne ich podłoże ciągle jest badane.
O wiele więcej zainteresowania wzbudza jednak społeczny wymiar, czyli to, jak ekstrawertyk zachowuje się w społeczeństwie i czym różni się od introwertyka. Według Costy i McRae ekstrawersja to bardzo szerokie spektrum cech i zachowań, a cały typ osobowości można opisać na sześciu mniejszych podwymiarach. Są to, jak wspomniano wcześniej: towarzyskość, serdeczność, asertywność, aktywność, poszukiwanie doznań oraz pozytywna emocjonalność.
Ekstrawertyk – czym różni się od introwertyka?
Osoby ekstrawertyczne można opisać jako te, które w życiu osobistym mają tendencje do szukania pozytywnych emocji i otwarte są na nowe doświadczenia. Ekstrawertycy lubią towarzystwo ludzi i nie raz nazywani są duszami towarzystwa. Często są też pewni siebie (lub przynajmniej stwarzają takie wrażenie) i poszukują nowych wyzwań. Nie przeszkadza im bycie w centrum uwagi (pewne siebie osoby ekstrawertyczne wręcz bardzo to lubią).
Jeśli więc popatrzymy na typy osobowości, klasyczny ekstrawertyk jest dokładną przeciwnością introwertyka. Introwertyk, jako osoba o wysokiej reaktywności układu nerwowego i niskiej odporności na bodźce z zewnątrz, to typ osobowości, który raczej wycofuje się w życiu z poszukiwania doznań i zbyt wielu relacji towarzyskich. Często odczuwa zmęczenie i brak energii, podczas gdy ekstrawertyk swoją własną energię czerpie z przebywania w grupie. Ekstrawertycy bowiem potrafią odpocząć poprzez aktywność i wspólne działania, podczas gdy osobowość osób introwertycznych częściej zmusza ich do relaksowania się w samotności.
Ekstrawertyk – jakie zalety ma ten typ osobowości?
Ekstrawertycy są powszechnie lubiani przez otoczenie. Są bowiem postrzegani jako osoby towarzyskie, miłe i wesołe, potrafiące produktywnie wykorzystać swoją energię. W powszechnej opinii ekstrawertyk jest aktywny i pewny siebie, co bez wątpienia stanowi jego mocne strony w kontaktach zawodowych i pozwala na szerokie możliwości pracy w różnych zawodach.
Ludzie uważają także, że ekstrawertycy, dzięki wyższej odporności na stres, lepiej radzą sobie z wyzwaniami dzisiejszego życia niż introwertycy, dlatego wielu rodziców cieszy się, że ma w domu małego ekstrawertyka.
Jednak typy psychologiczne obarczone są w świadomości społeczeństwa wieloma stereotypami. Niekiedy ludzie myślą, że lubiący być w centrum uwagi ekstrawertycy zbytnio próbują zwrócić na siebie uwagę. Dla niektórych takie cechy ekstrawertyków, jak poszukanie doznań, to sygnał, że nie są oni w stanie kontrolować własnych zachowań.
Ekstrawertycy a introwertycy – bez wartościowania
W opinii niektórych lepiej jest być ekstrawertykiem niż introwertykiem. Uważają, że ekstrawertyków cechują taka pewność siebie i aktywne zachowanie, że potrafią bardzo przysłużyć się grupie i więcej wyciągnąć z życia.
Z kolei introwertyzm jest preferowany przez tych, którzy twierdzą, że introwertyk potrafi lepiej słuchać i jest w stanie bardziej poświęcić się drugiej osobie i bliskiej relacji, niż poszukiwaniu doznań. Dla nich introwertycy mocniej czują i wiedzą, co jest w życiu ważne – a to sprawia, że bycie introwertykiem jest bardziej wartościowe.
Jednak według badań, ekstrawertycy i introwertycy różnią się tylko sposobem realizowania zapotrzebowania na energię, co w dużym stopniu uwarunkowane jest genetycznie. Dodatkowo, nie ma zero-jedynkowego podziału na ekstra- i introwertyków, ponieważ ten wymiar osobowości rozpięty jest na spektrum (gdzie przykładowo 0 oznacza pełny introwertyzm, a 10 – pełny ekstrawertyzm).
Każdy z nas znajduje się w innym miejscu wspomnianego spektrum, ma zatem zarówno cechy intro-, jak i ekstrawertyka – różni się jedynie ich nasilenie. „Pełnych” introwertyków i ekstrawertyków jest niewielu, wiele osób znajduje się natomiast po środku skali i określane są one mianem ambiwertyków, czyli tych, którzy są w równym stopniu intro- i ekstrawertykami.
Choć stereotypy mają ogromny wpływ na postrzeganie różnych typów osobowości, ważne jest, by pamiętać, że opisywany wymiar ma wiele cech składowych, a każda jednostka jest inna. Istnieją zatem introwertycy, którzy świetnie czują się z innymi ludźmi, choć zwykle muszą po spotkaniach z nimi dłużej odpoczywać. Istnieją również ekstrawertycy, którzy czują zmęczenie po zbyt dużej ilości kontaktów towarzyskich. Wszystkie cechy osobowości są zaś równe sobie i mogą stanowić zarówno plusy, jak i minusy – w zależności od sytuacji, w jakiej znajduje się jednostka.
