Czym jest bulimia?
Żarłoczność psychiczna (z łac. bulimia nervosa) to zaburzenie psychiczne należące – zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób ICD-11 – do grupy zaburzeń związanych z zaburzeniami odżywiania się lub jedzenia. Odsetek osób nią dotkniętych jest wyższy (1,0–1,5%) niż tych z podobnym zaburzeniem należącym do tej samej grupy, czyli jadłowstrętem psychicznym potocznie zwanym anoreksją (anorexia nervosa; 0,5–1,0%).
Charakterystyczną cechą tego schorzenia jest to, że osoby nim dotknięte doświadczają niekontrolowanych epizodów objadania się, po których zachodzą działania kompensacyjne mające na celu pozbycia się uczucia sytości wynikającego ze zjedzonego pokarmu.
Powodem takiego działania jest niemal natychmiastowe odczuwanie przez osobę z bulimią poczucia winy i wstydu oraz obawy przed przybraniem dodatkowych kilogramów masy ciała.
Bulimia dotyka najczęściej dziewczęta w wieku dojrzewania i młode kobiety mające przeciętnie od 16 do 22 lat, które są niezadowolone ze swojego wyglądu. Bulimia nervosa może się pojawić także u starszych kobiet i u mężczyzn, chociaż akurat u płci męskiej występuje ona 10 razy rzadziej.
Przeczytaj również:
Bulimia u dziecka – przyczyny, objawy, leczenie. Jak pomóc dziecku chorującemu na bulimię?
Bulimia – przyczyny
Dokładna etiologia żarłoczności psychicznej – tak jak większości zaburzeń psychicznych – nie została poznana, ale najprawdopodobniej jest wieloczynnikowa. Do jej ujawnienia się przyczyniają się nieprawidłowości w budowie istoty białej mózgowia, a dokładnie jego części zwanej wyspą, odpowiedzialnej za szlaki nerwowe regulujące apetyt oraz postrzeganie dobrego smaku jedzenia jako nagrody.
Wpływ na ujawnienie się tego zaburzenia mają czynniki:
Biologiczne – częściej ujawnia się ono u bliźniąt niżeli w populacji ogólnej oraz u osób, u których współwystępują inne choroby psychiczne np. depresja.
Osobowościowe – ryzyko zwiększa się, gdy występuje zaburzenie osobowości typu borderline, czyli osobowości chwiejnej emocjonalnie, a także bycie ofiarą wszelakiej przemocy, np.: fizycznej, psychicznej lub seksualnej. Czynnikiem wyzwalającym może też być niskie poczucie własnej wartości.
Kulturowo-społeczne – media społecznościowe i wszechobecny wpływ popkultury napędzają młode osoby będące podatne na jej wpływy do utrzymania sylwetki zgodnej z tym, co jest im na co dzień proponowane. Często takie osoby nie próbują poprawić wyglądu swojego ciała dietą i aktywnością fizyczną, a próbują metod bulimików.
Rodzinne – to może być krytykowanie wyglądu, czy występowanie innych zaburzeń odżywiania, afektywnych lub uzależnienia od alkoholu oraz problemy z rozwiązywaniem problemów wśród najbliższych członków rodziny.
Przeczytaj również:
Jedzenie kompulsywne – jak sobie radzić podczas napadu obżarstwa?
Objawy bulimii
By móc rozpoznać żarłoczność psychiczną, spełnione muszą być poniższe 3 warunki (choć pierwsze objawy tej choroby mogą umknąć uwadze najbliższych chorej osoby):
Osoba zgłasza cyklicznie pojawiające się napady żarłocznego objadania się, które nie mogą zostać pohamowane w żaden sposób. W trakcie takiego epizodu zjadane zostają posiłki liczące nawet po kilka tysięcy kalorii – niekoniecznie takie, które dana osoba lubi jeść na co dzień. Dochodzi do nich zwykle w tajemnicy, w okresie pogorszonego nastroju lub zwyczajnie z nudów.
Po obfitym posiłku osoba szybko podejmuje tzw. działania kompensacyjne, ponieważ boi się, że przytyje. Działania te w konsekwencji pogarszają samoocenę oraz przynoszą poczucie winy. W zależności od tego, jakie zachowania mające na celu kompensacje objadania się podejmuje dana osoba, wyróżnia się 2 typy bulimii. Pierwszy z nich to typ przeczyszczający – do kompensacji dochodzi najczęściej w postaci wywoływania wymiotów oraz stosowanych w dużych ilościach leków przeczyszczających, moczopędnych lub w wyniku robionych lewatyw. Drugi to typ nieprzeczyszczający, ponieważ w przebiegu zaburzenia nadmiar kalorii spalany z organizmu jest poprzez długie okresy głodzenia się lub nadmierny wysiłek fizyczny.
Osoby dotknięte zaburzeniem nadmiernie skoncentrowane są na wyglądzie własnego ciała, jego masy oraz na tematyce kulinarnej. Mogą one często kontrolować to, jak wyglądają w lustrze oraz dokonywać pomiarów miarką krawiecką w obawie przed powiększeniem obwodów ciała.
Z drugiej strony pojawić się mogą także zachowania unikowe polegające na noszeniu zbyt dużych ubrań, unikaniu przeglądania się w lustrze i lękiem przed odsłanianiem ciała w miejscach publicznych lub u lekarza.- Choć osoby z bulimią trudno jest rozpoznać po samym wyglądzie, bez spytania ich o wyżej wymienione kwestie – gdyż najczęściej mają one prawidłową masę ciała lub niewielką nadwagę – to bulimików wymuszających wymioty zdradzić mogą zauważone symptomy. Należą do nich: nasilona próchnica zębów, erozja szkliwa, nierówna powierzchnia zębów czy powiększone ślinianki przyuszne (wynikające z nasilonej produkcji śliny). Do takich symptomów należą także: zmiany na grzbietowych powierzchniach dłoni takie jak otarcia i zadrapania wynikające z pocierania tej części ręki o zęby przy częstych próbach wywołania wymiotów.
Ponadto dla osób cierpiących na zaburzenia odżywiania charakterystyczne są objawy wynikające z nieprawidłowej czynności układu pokarmowego takie jak, np.: wzdęcia, zaparcia czy też zgaga wynikająca z refluksu żołądkowo-przełykowego.
Przeczytaj również:
Jedzenie w nocy i podjadanie w nocy – jak pozbyć się nawyku nocnego jedzenia?
Skutki bulimii – do jakich chorób prowadzi bulimia?
Bulimia nervosa to zaburzenie psychiczne, które może prowadzić do wielu niebezpiecznych chorób somatycznych. W przeciwieństwie do jadłowstrętu psychicznego, w którym ewentualne powikłania wynikają z utraty wagi i niedożywienia, to w bulimii rodzaj i nasilenie ewentualnych jej następstw najczęściej są konsekwencją częstotliwości i metody, którą pacjent stosuje do oczyszczania. Wspólne powikłania bez względu na sposób kompensacji – przeczyszczający czy nie – to: odwodnienie z zawrotami głowy, zaburzenia elektrolitowe, a w konsekwencji – zaburzenia rytmu serca z omdleniami, zaburzenia miesiączkowania oraz osłabienie mięśni szkieletowych.
Powikłania wynikające z prowokowania wymiotów, to: przełyk Barretta, choroba refluksowa przełyku, achalazja przełyku, zespół Mallory'ego-Weissa, zespół Boerhaavego, perforacja ściany żołądka.
Do powikłań wynikających z prowokowania biegunek należą: zespół jelita drażliwego (IBS), zaburzenia motoryki jelita grubego, całkowita niedrożność okrężnicy, wypadanie odbytu, a także – paradoksalnie –zaparcia.
Jak się leczy się bulimię?
Podstawą leczenia żarłoczności psychicznej jest dążenie do zaprzestania „rzucania” się na jedzenie i oczyszczania ciała poprzez wymiotowanie.
Najskuteczniejsze efekty w leczeniu bulimii przynosi połączenie psychoterapii – najlepiej w nurcie poznawczo-behawioralnym – wraz z edukacją dietetyczną na temat żywienia.
Najskuteczniejsze efekty w leczeniu bulimii przynosi połączenie psychoterapii – najlepiej w nurcie poznawczo-behawioralnym – wraz z edukacją dietetyczną na temat żywienia. Jeśli metody psychoterapeutyczne zawiodą lub osoba z bulimią choruje na inne zaburzenia psychiczne, warto wówczas włączyć farmakoterapię przy zastosowaniu leków z grup przeciwdepresyjnych: SSRI, SNRI lub przeciwpadaczkowy topiramat.
Przeczytaj również:
Bulimia – problem nastolatków
Ile żyją bulimiczki i bulimicy?
Nie ma konkretnego wieku, którego dożywają osoby z bulimią. To wszystko zależy od: długości trwania zaburzenia i jego destrukcyjnego wpływu na organizm, długości trwania remisji choroby po włączonym leczeniu (korzystne są remisje trwające co najmniej rok) oraz predyspozycji danej osoby np. tego, czy nie ma zaburzeń osobowości.
Rokowania w przypadku bulimii są korzystne, o ile schorzenie zostanie wcześnie zdiagnozowane, a osoba chora podejmie leczenie. W sytuacji, gdy choroba utrzymuje się przez kilka lat, skuteczność terapii spada – szacuje się ją jedynie na 20–25%.
Śmiertelność w tym zaburzeniu wynosi mniej więcej 0,7%, a najczęstszą przyczyną zgonu jest samobójstwo. Nawet 25–30% pacjentów zgłasza myśli samobójcze, przy czym podobny odsetek osób próbuje go dokonać. Ryzyko zgonu wzrasta przy przejściu żarłoczności w jadłowstręt psychiczny.
