Tramadol – co to za lek, dawkowanie, skutki uboczne

Czym jest tramadol?

Tramadol to substancja czynna o działaniu przeciwbólowym, rekomendowana do łagodzenia dolegliwości bólowych o stopniu umiarkowanym do silnego. Pod względem chemicznym jest lekiem syntetycznym, antagonistą receptorów opioidowych.

Na rynku farmaceutycznym tramadol jest dostępny pod różnymi nazwami handlowymi (np. Tramal, Doreta, Poltram) i w różnych postaciach, w tym między innymi: tabletek, kapsułek, zastrzyków (zarówno podskórnych, jak i domięśniowych czy dożylnych), czopków doodbytniczych, kropli doustnych.

Leki zawierające tramadol są wydawane wyłącznie na podstawie recepty od lekarza, który powinien dobrać odpowiednią dla pacjenta postać i dawkę leku. Po konsultacji z lekarzem można łączyć je z innymi lekami o działaniu przeciwbólowym, np. paracetamolem.

Jak działa Tramadol?

Tramadol to związek chemiczny zaliczany do opioidów (podobnie jak morfina czy kodeina), o złożonym mechanizmie działania. Jest antagonistą receptorów opioidowych, dlatego też oddziałuje na receptory opioidowe μ, d i k i pobudza je, czego efektem jest działanie przeciwbólowe.

Dodatkowo hamuje zwrotny wychwyt noradrenaliny i 5-hydroksytryptaminy, nasila uwalnianie serotoniny, wykazując działanie uspokajające i lekko nasenne. Tramadol, podobnie jak kodeina, wykazuje również działanie przeciwkaszlowe.

Jaka jest siła działania Tramadolu? Lek zaczyna działać już po około 20 minutach od podania, a maksymalne stężenie w krwioobiegu osiąga po około 2 godzinach. Efekt przeciwbólowy, w zależności od pacjenta, utrzymuje się od 4 do 6 godzin. W przypadku tabletek o przedłużonym uwalnianiu czas działania wydłuża się do 6–8 godzin.

Jakie są wskazania do stosowania leku?

Tramadol – wskazania do stosowania

Tramadol stosuje się w terapii bólu o różnym charakterze (ostrym lub przewlekłym) i nasileniu od umiarkowanego do silnego, w tym również w opiece paliatywnej, u osób nieuleczalnie chorych w terminalnym stadium choroby.

Wskazaniem stosowania Tramadolu są między innymi:

• bóle pooperacyjne,
• bóle towarzyszące nowotworom,
• ostre i przewlekłe bóle pourazowe,
• bóle wieńcowe,
• farmakoterapia przedoperacyjna,
• bóle neuropatyczne.

Tramadol – przeciwwskazania i środki ostrożności

Tramadol, pomimo swojej wysokiej skuteczności w leczeniu dolegliwości bólowych, nie zawsze może zostać zastosowany. Wśród głównych przeciwwskazań do podania tramadolu są:

• nadwrażliwość na tramadol lub substancje pomocnicze zawarte w leku,
• zatrucie alkoholem,
• zatrucie innymi lekami z grupy opioidów,
• uzależnienie od opioidów,
• padaczka lekooporna,
• ciąża,
• okres karmienia piersią,
• leczenie inhibitorami MAO i okres do 2 tygodni po zakończeniu terapii.

Szczególną ostrożność w stosowaniu tramadolu należy zachować także u pacjentów, u których wystąpiły: wstrząs, urazy głowy, zaburzenia oddychania, zaburzenia świadomości, wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego.

Jak stosować Tramadol?

Tramadol to lek, który w zależności od charakteru dolegliwości i stanu pacjenta może być stosowany w różnych postaciach. Wyjątek stanowią dzieci poniżej 12. roku życia, u których jedyną możliwą postacią podania tramadolu są krople doustne (z niewielką ilością wody lub cukru). Z tego też względu każdorazowo sposób podania jak i dawkę powinien ustalić lekarz, uwzględniając potrzeby pacjenta.

Przyjmuje się, że najwyższa dopuszczalna dawka dobowa tramadolu to 400 mg. W przypadku dzieci dawka ta zależy od wagi pacjenta. Długotrwałe stosowanie Tramadolu może doprowadzić do uzależnienia, dlatego tego leku nie powinno się go stosować przez okres dłuższy niż 2 tygodnie.

O dawkowaniu tramadolu zawsze decyduje lekarz prowadzący. Przestrzegając jego wytycznych, minimalizujemy ryzyko wystąpienia skutków ubocznych i uzależnienia. Nie wolno zatem na własną rękę zwiększać ustalonej przez lekarza dawki.

Czy Tramadol powoduje skutki uboczne?

Tramadol to lek, który ze względu na swój mechanizm działania dość często powoduje występowanie niepożądanych skutków ubocznych. Do najczęściej zgłaszanych przez pacjentów dolegliwości należą:

• bóle i zawroty głowy,
• nudności i wymioty,
• wzmożona senność,
• uczucie przewlekłego zmęczenia,
• suchość w jamie ustnej,
• zaparcia,
• nadmierne pocenie się.

Rzadziej zgłaszanymi objawami niepożądanymi są natomiast:

• zaburzenia pracy serca,
• bezsenność,
• parastezje,
• duszności,
• zatrzymanie moczu,
• zmiany nastroju,
• zaburzenia mowy,
• wzrost ciśnienia krwi.

Przy stosowaniu tramadolu, ze względu na fakt, iż wpływa on na układ nerwowy, niewskazane jest prowadzenie pojazdów lub obsługa maszyn.

Tramadol – możliwe interakcje z innymi lekami

Tramadol to lek, którego bezwzględnie nie należy łączyć z innymi preparatami oddziałującymi na ośrodkowy układ nerwowy, zwiększa to bowiem ryzyko wystąpienia i stopień ciężkości działań niepożądanych (w tym między innymi zespołu serotoninowego).

Dotyczy to zwłaszcza takich leków jak:

• SSRI (inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny),
• inhibitory MAO,
• neuroleptyki,
• trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne,
• inne leki opioidowe, w tym morfina i kodeina,
• pochodne kumaryny.

Tramadol wchodzi także w reakcje z alkoholem, dlatego nie należy go spożywać w trakcie terapii.