Czym jest tauryna?
Tauryna to aminokwas niebiałkowy, inaczej kwas 2-aminoetylosulfonowy, który łączy się z kwasami żółciowymi, ułatwiając trawienie tłuszczów. Należy do grupy aminokwasów biogennych siarkowych, które pełnią bardzo ważne funkcje w organizmie człowieka.
Jej nazwa pochodzi od łacińskiego słowa taurus, określającego rodzaj gatunkowy byka. Tauryna po raz pierwszy została wyizolowana właśnie z żółci bydlęcej, w początkach XIX wieku. Różni się ona od typowych aminokwasów tym, że zamiast grupy karboksylowej ma grupę sulfonową, która zwiększa jej kwasowość. Skutkuje to również tym, że nie wiąże się z innymi aminokwasami, tylko występuje w postaci wolnej.
Poziom tauryny w organizmie jest uwarunkowany przez dwa źródła: egzogenne, czyli dostarczane z zewnątrz oraz endogenne, syntetyzowane w ustroju z aminokwasów siarkowych, takich jak cysteina oraz metionina. Największe ilości tauryny powstają w mózgu i wątrobie. Do jej wytwarzania konieczna jest obecność witaminy B6 .
Tauryna z łatwością pokonuje barierę krew-mózg. Jest wchłaniana głównie w jelicie cienkim, w mniejszym stopniu przez jelito grube, a wydalana przede wszystkim z moczem w postaci niezmienionej.
W jakich tkankach można znaleźć taurynę? Jakie produkty ją zawierają?
Tauryna występuje przede wszystkim w tkankach zwierzęcych. Wysokie stężenia tauryny, wynoszące do 50% wolnych aminokwasów zaobserwowano w układzie nerwowym, mięśniach szkieletowych, mięśniu sercowym, a także wątrobie. Jej duże ilości wykryto także w błonie śluzowej dwunastnicy, a mniejsze w siatkówce oka oraz mleku kobiecym.
Największe ilości tauryny, którą można pozyskać z zewnątrz, występują w:
- mięsie, np. z indyka;
- rybach, np. w tuńczyku;
- owocach morza, np. w ostrygach.
Trzeba pamiętać, że pożywienie traci część tauryny w wyniku obróbki cieplnej oraz zamrażania.
Czytaj również: Johimbina – co to jest? Właściwości, efekty, skutki uboczne
W jaki sposób tauryna oddziałuje na człowieka?
Tauryna jest ważną substancją, która pomaga w utrzymaniu homeostazy organizmu. Jest ona neuroprzekaźnikiem i neuromodulatorem. Stosowanie tauryny:
- poprawia funkcje poznawcze i wydolność organizmu;
- bierze udział w transporcie kreatyny;
- usprawnia pracę serca oraz metabolizm tłuszczów;
- obniża ciśnienie krwi oraz poziom wolnej glukozy w osoczu krwi;
- pobudza trzustkę do produkcji insuliny;
- wspomaga przyrost tkanki mięśniowej;
- redukuje zmęczenie i wspomaga regenerację organizmu po wysiłku fizycznym;
- spowalnia procesy kataboliczne, prowadzące do degradacji tkanek;
- ułatwia przyswajanie składników mineralnych;
- bierze udział w regulacji procesów metabolicznych;
- chroni komórki mięśniowe przed stresem oksydacyjnym;
- sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu układu rozrodczego, np. poprzez zapewnienie stabilizacji membrany plemników oraz ich prawidłowego ruchu;
- wpływa korzystnie na rozwój mózgu oraz całego ośrodkowego układu nerwowego;
- chroni wątrobę.
Właściwości tauryny
Podsumowując, tauryna wykazuje następujące właściwości:
- anaboliczne, czyli zwiększające przyrost mięśni oraz organów i tkanek;
- antyoksydacyjne, poprzez pośrednią mitochondrialną ochronę komórek przed uszkodzeniami reaktywnych form tlenu i stresem oksydacyjnym;
- immunomodulacyjne, czyli odpowiadające za wzmacnianie odporności organizmu;
- stabilizujące błony komórkowe;
- hamujące neurotransmisję;
- osmoregulujące, oznaczające utrzymanie stałego ciśnienia osmotycznego, szczególnie w siatkówce oka, mózgu oraz rdzeniu nerki.
Skutki uboczne nieprawidłowego poziomu tauryny
Nadmiar tauryny może wywołać encefalopatie i zaburzenia ciśnienia osmotycznego naczyń mózgowych. Natomiast jej niedobór powoduje gorsze wchłanianie witamin: A, D, E i K u noworodków oraz szereg problemów związanych z funkcjonowaniem organizmu.
Czytaj również: Arginina – co to jest i gdzie występuje? Co daje zażycie L-argininy przed seksem?
Wskazania i zastosowanie tauryny
Suplementacja tauryny jest szczególnie wskazana dla osób uprawiających sporty oraz niemowlaków, które nie mogą jej samodzielnie zsyntetyzować. Kiedy karmienie piersią jest z różnych względów niemożliwe, dzieciom podaje się produkty zastępujące mleko matki, np. mleko modyfikowane, zawierające, m.in. taurynę. Suplementować taurynę powinny także osoby, będące w okresach wzmożonego wysiłku fizycznego i intelektualnego.
Obecnie jest ona wykorzystywana przede wszystkim w tzw. dietoprofilaktyce oraz leczeniu podtrzymującym. Można ją znaleźć w odżywkach dla dzieci i sportowców, suplementach diety oraz napojach energetycznych.
Wciąż bada się nowe możliwości wykorzystania tauryny do celów profilaktycznych i leczniczych, np. jej udział w leczeniu epilepsji i choroby alkoholowej. Ze względu na swoje działanie przeciwutleniające, tauryna może zapobiegać m.in.:
- rozwojowi przewlekłych stanów zapalnych, a także niektórych nowotworów;
- powstawaniu wrzodów żołądka;
- uszkodzeniom narządów, spowodowanych cyklosporyną A, podawaną po przeszczepach;
- rozwojowi pewnych chorób neurodegeneracyjnych.
Tauryna w napojach energetycznych i suplementach diety
Dodawanie tauryny zarówno do napojów energetycznych , jak i suplementów diety, jest spowodowane jej właściwościami stymulującymi. Razem z kofeiną, zwiększa ona tolerancję organizmu na wzmożony wysiłek i hamuje odczuwanie zmęczenia. Tauryna wykazuje też działanie lekko uspokajające, co jest przydatne w sytuacjach stresowych.
Trzeba jednak pamiętać, że długotrwałe spożywanie napojów energetycznych, a tym samym przyjmowanie dużych ilości różnych stymulantów , jest obarczone dużym ryzykiem dla zdrowia, a nawet życia.
