WyleczTo

Shilajit (mumio) – co to jest? Właściwości, działanie, skutki uboczne

16 lipca 2025
Maria Teper
Maria Teper
Maria Teper

lekarz

Shilajit – określany często mianem „starożytnego eliksiru zdrowia” – od tysiącleci jest znany i ceniony w medycynie ludowej. Obecnie, w dobie popularności suplementów, rośnie zainteresowanie tym specyfikiem – zwłaszcza wśród zwolenników naturalnych metod leczenia. Czy warto zainteresować się mumio? Czym tak naprawdę jest słynny shilajit? W naszym artykule przyjrzymy się bliżej tej substancji i odpowiemy na nurtujące pytania.

Shilajit (mumio) w białej miseczce
Depositphotos

Shilajit (mumio) – co to jest?

Shilajit to substancja znana człowiekowi od wieków. Nazwa shilajit pochodzi z sanskrytu i oznacza „skałę”, a także „brązowoczarną substancję”. Nie jest to lek, lecz suplement diety, który cieszy się nie tylko dużą popularnością w medycynie naturalnej, ale również wśród naukowców prowadzących szereg badań nad jego właściwościami. Mimo tego wciąż brakuje wiarygodnych danych na jego temat.

Jedne z pierwszych informacji o mumio pochodzą jeszcze ze starożytnego Egiptu – shilajit był tam wykorzystywany jako składnik stosowany do mumifikacji zwłok. Z czasem mumio zaczęto używać jako lekarstwo na wiele chorób, a dzięki pozytywnym efektom zyskało ono popularność w medycynie naturalnej.

Mumio jest obecnie stosowane w tradycyjnej medycynie krajów azjatyckich, ajurwedzie i Rosji.

Mumio to substancja pochodzenia naturalnego występująca na terenach górzystych – przede wszystkim w Himalajach, ale także w innych rejonach górskich. Mumio zbiera się ze szczelin skalnych. Ma postać gęstej, czarnobrązowej smolistej masy w konsystencji przypominającej żywicę.

Jej skład chemiczny nie jest do końca znany, gdyż nigdy nie przeprowadzono dokładnej analizy wszystkich związków wchodzących w skład mumio. Teorie dotyczące powstawania shilajit są rozmaite.

Większość źródeł podaje, że mumio powstaje w wyniku rozkładu niektórych roślin pod wpływem rozmaitych mikroorganizmów. Jednakże w innych materiałach można znaleźć informacje, że powstawanie mumio nie jest naukowo potwierdzone i równie dobrze może to być również substancja tworząca się ze skał, czy też nawet zbitek zwierzęcych odchodów.

Shilajit – jak działa?

Mumio różni się w zależności od miejsca pochodzenia. Jednakże niezależnie od miejsca pozyskania jest mineralnym kompleksem o bogatym składzie, zawierającym:

  • substancje humusowe (aż 80%; w tym kwasy fulwowe),

  • wapń,

  • potas,

  • magnez,

  • siarkę,

  • aminokwasy (głównie glicynę),

  • białka,

  • kwasy tłuszczowe,

  • związki bioaktywne (kwas kawowy i kwas galusowy),

  • metale ciężkie (selen i kobalt).

Te związki pełnią różne funkcje w ludzkim organizmie i to im mumio zawdzięcza szereg prozdrowotnych właściwości. Dlatego też mumio:

  • Dzięki zawartości wapnia i fosforu może mieć pozytywny wpływ na kości, gdyż prawdopodobnie: wzmacnia tkankę kostną, co zapobiega złamaniom, przyczynia się do zapobiegania osteoporozie, wpływa korzystnie na wzrost i rozwój kości.

  • Dzięki zawartości takich pierwiastków jak potas i sód mumio może uczestniczyć w utrzymaniu równowagi elektrolitowej i przewodnictwie nerwowym poprzez stabilizację błon komórkowych.

  • Dzięki zawartości siarki, która jest ważnym składnikiem aminokwasów i białek, prawdopodobnie: umożliwia regenerację tkanek, wykazuje działanie antyoksydacyjne, pozytywnie wpływa na włosy, skórę i paznokcie (działa odmładzająco); usprawnia produkcję hormonów i enzymów; wspiera układ odpornościowy.

Wiele badań wskazuje, że mumio:

  • ma właściwości przeciwzapalne;

  • pozytywnie wpływa na serce, chroniąc je przed uszkodzeniem;

  • może hamować agregację białek tau, które są związane z chorobą Alzheimera, dzięki czemu może zapobiegać tej chorobie;

  • może działać protekcyjnie na układ nerwowy;

  • prawdopodobnie wspomaga metabolizm tłuszczów i pozwala utrzymać prawidłową masę ciała.

Mumio shilajit – kiedy się stosuje?

Mumio w tradycyjnej medycynie azjatyckiej jest wykorzystywane nie tylko do stosowania wewnętrznego, ale również zewnętrznego. Wykorzystuje się je m.in. do: leczenia urazów, złamań czy też chorób skóry. Stosuje się je także:

  • jako środek przeciwbólowy;

  • w celu obniżenia cholesterolu;

  • jako środek wspomagający leczenie i zapobieganie niedokrwistości (anemii);

  • do leczenia cukrzycy;

  • w celu poprawy odporności;

  • w leczeniu schorzeń układu nerwowego;

  • do leczenia zaburzeń seksualnych u mężczyzn.

Shilajit na polskim rynku jest dostępny w różnych postaciach:

  • niezmienionej, przypominającej w konsystencji żywicę,

  • kapsułek,

  • proszku,

  • płynu.

Mumio w postaci naturalnej najlepiej spożywać w postaci roztworu, który otrzymamy po rozpuszczeniu substancji w ciepłej wodzie lub mleku. Dla poprawy smaku można dodać, np. łyżeczkę miodu. Nie ma ustalonych dawek mumio, dlatego też przed rozpoczęciem terapii najlepiej zasięgnąć porady medycznej i przeczytać ulotkę.

Kiedy nie można stosować shilajit?

Mumio nie powinno być stosowane w następujących przypadkach:

  • ciąża;

  • karmienie piersią;

  • hemochromatoza;

  • niskie ciśnienie tętnicze;

  • choroby tkanki łącznej – reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy;

  • choroby autoimmunologiczne;

  • alergia na leki;

  • reakcja anafilaktyczna w wywiadzie;

  • dzieci.

Obecnie rośnie popularność tradycyjnej medycyny. Mimo tego że mumio jest pochodzenia naturalnego, to większość informacji o jego działaniu pochodzi z doniesień medycyny ludowej i nie da się jednoznacznie stwierdzić, że jest to bezpieczna substancja.

Brakuje badań klinicznych, które nie tylko potwierdziłyby jego prozdrowotne korzyści, ale również określiłyby zalecane dawkowanie i bezpieczeństwo. Brakuje również precyzyjnych danych na temat składu suplementów diety sprzedawanych na rynku.

Suplementy nie są tak ściśle monitorowane i kontrolowane jak leki, w związku z czym poszczególne partie mogą nie tylko się różnić składem, ale także zawierać zanieczyszczenia. W związku z tym trudno jest ocenić ich skuteczność i bezpieczeństwo.

Jeśli rozważasz rozpoczęcie suplementacji mumio, najlepiej porozmawiać o tym z lekarzem.

Pamiętajmy, że mumio nie powinno zastępować konwencjonalnej terapii. Stosowanie tej substancji samodzielnie może prowadzić do bardzo poważnych skutków ubocznych – począwszy od szeregu działań niepożądanych, skończywszy na zaawansowaniu choroby w wyniku (na przykład) opóźnienia właściwego leczenia. By osiągnąć zamierzone efekty, ważne jest też prowadzenie zdrowego trybu życia i stosowanie zróżnicowanej diety.

Shilajit – skutki uboczne

Ze względu na brak dużych badań klinicznych nad mumio, wciąż brakuje informacji i danych na temat możliwych działań niepożądanych. Uważa się jednak, że mumio może:

  • zwiększać poziom żelaza w organizmie, co jest niekorzystne dla chorujących na hemochromatozę i u takich osób stosowanie tej substancji jest przeciwwskazane;

  • zaburzać produkcję i stężenie hormonów w organizmie;

  • powodować ból gardła;

  • powodować ból i zawroty głowy;

  • prowadzić do zaburzeń żołądkowo-jelitowych: biegunek, zaparć, bólów brzucha;

  • wywołać reakcje alergiczne;

  • zaburzać cykl menstruacyjny;

  • zanieczyszczenia i metale ciężkie wchodzące w skład mumio mogą się przyczynić do niekorzystnego wpływu na organizm.

Podczas stosowania mumio – by zredukować ryzyko wystąpienia działań niepożądanych – nie należy przekraczać zalecanej porcji.

Bibliografia

W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.  Więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści znajdziesz w Polityce Redakcyjnej Wylecz.to.

  1. Kamgar, E., Kaykhaii, M., & Zembrzuska, J. (2025). A Comprehensive Review on Shilajit: What We Know about Its Chemical Composition. Critical reviews in analytical chemistry55(3), 461–473. https://doi.org/10.1080/10408347.2023.2293963

  2. https://health.clevelandclinic.org/shilajit-benefits

  3. Carrasco-Gallardo, Carlos et al. „Shilajit”: a natural phytocomplex with potential procognitive activity.” International journal of Alzheimer's disease vol. 2012 (2012): 674142. doi:10.1155/2012/674142

  4. Velmurugan, C et al. „Evaluation of safety profile of black shilajit after 91 days repeated administration in rats”. Asian Pacific journal of tropical biomedicine vol. 2,3 (2012): 210-4. doi:10.1016/S2221-1691(12)60043-4

  5. https://www.vedikroots.com/blogs/strength-stamina/the-best-ways-to-consume-shilajit-resin?srsltid=AfmBOopTe9Xt4GxilX9TjWndZyUeRznMpGblf_meJHrp3fx9AH75mlLi

  6. https://www.verywellhealth.com/the-benefits-of-shilajit-89514#toc-1-slow-alzheimers-progression


Więcej na ten temat