Żelatyna – co to jest i jak się ją robi?
Żelatyna to lekko żółtawy, bezwonny i bezsmakowy produkt pozyskiwany ze zwierząt rzeźnych (głównie krów i świń), który dobrze rozpuszcza się w wodzie. Jest ona białkiem otrzymywanym z kolagenu , który z kolei znajduje się m.in. w skórach, chrząstkach, stawach i kościach zwierzęcych.
Proces otrzymywania żelatyny jest długotrwały i kilkuetapowy. Początkowo wszelkie surowce odzwierzęce są dokładnie czyszczone, myte, a następnie rozdrabniane. Kolejny etap to ekstrakcja kolagenu, gdzie podczas gotowania otrzymuje się płynny kolagen. Tak powstały surowiec poddaje się filtrowaniu i klaryfikacji, a na sam koniec odwadnianiu i suszeniu.
Jakość żelatyny możesz ocenić na podstawie struktury produktu, w którym się ona znajduje. Im twardszy, tym lepszej jakości surowca użyto. O poziomie jakości żelatyny decydują tzw. stopnie Blooma. Żelatyna o wartości 170 lub wyższej spełnia swoje funkcje żelujące i jest produktem godnym polecenia.
Z czego jest żelatyna w proszku?
W niemal każdym sklepie znajdziemy żelatynę w proszku – finalny produkt omawianego procesu produkcji. Powstaje w wyniku odwadniania i suszenia kolagenu. Otrzymana w ten sposób masa przechodzi dodatkowo przez etap mielenia, w celu uzyskania drobnego proszku. Gotowy produkt jest następnie pakowany w torebki i dystrybuowany do sklepów.
Jakie są właściwości żelatyny?
Żelatyna spożywcza to powszechny środek żelujący wykorzystywany w produkcji żywności. Rozpuszczona w gorącej wodzie, a następnie ostudzona tworzy żel. Dzięki tym właściwościom jest popularnym składnikiem wyrobów mięsnych czy deserów. Zapewnia ona tym produktom charakterystyczną miękką, sprężystą i stałą konsystencję.
Czy jedzenie żelatyny jest zdrowe?
Żelatyna ostatnimi czasy zyskuje popularności ze względu na swoje prozdrowotne właściwości. W swoim składzie zawiera bowiem aminokwasy niezbędne do produkcji kolagenu w naszym organizmie. Oznacza to, że sprawdzi się jako środek wspierający strukturę kości, ścięgien i stawów. Co więcej, wpływa także na poprawę elastyczności skóry oraz wzmocnienie włosów i paznokci.
Żelatyna działa korzystnie na pracę układu pokarmowego. Obecne w żelatynie aminokwasy pozwalają odbudować śluzówkę jelit oraz utrzymują jej integralność. Ponadto żelatyna poprawia perystaltykę jelit oraz wspiera procesy trawienia.
Okazuje się, że obecna w żelatynie glicyna pomaga kontrolować poziom cukru we krwi oraz zwiększa insulinowrażliwość tkanek, co ma istotne znaczenie na osób cierpiących na zaburzenia glikemii.
Co jest lepsze na stawy – kolagen czy żelatyna?
Obok żelatyny, pozyskiwanej z kolagenu zwierzęcego, coraz częściej można spotkać sam kolagen w formie suplementów diety. Jak się okazuje, ich sposób użycia i właściwości są do siebie zbliżone.
Zarówno żelatyna, jak i kolagen stanowią cenne uzupełnienie diety w kontekście wsparcia zdrowia stawów. Obecne w nich aminokwasy wzmacniają ich strukturę, a także łagodzą dolegliwości bólowe towarzyszące chorobom stawów. Jeśli jednak zdecydujesz się na zakup suplementu z kolagenem, wybierz ten, który w swoim składzie zawiera zhydrolizowane peptydy kolagenowe. Ta postać kolagenu jest lepiej przyswajana i trawiona przez organizm.
Co ważne, preparat z kolagenem jest łatwiejszy w użyciu. Można go rozpuścić zarówno w zimnej, jak i ciepłej wodzie. Tak otrzymany napój nie ulegnie też stężeniu i można go wypić w każdych warunkach. Natomiast żelatyna rozpuszcza się tylko w gorącej wodzie, a po przestudzeniu przybiera formę galaretki, co w niektórych sytuacjach np. przy braku możliwości podgrzania wody, bywa problematyczne.
W jakich produktach jest żelatyna spożywcza?
Popularność żelatyny w przemyśle spożywczym wynika z jej zdolności do nadawania produktom pożądanej konsystencji i struktury. Na etykietach widnieje pod symbolem E441. Żelatynę stosuje się do produkcji m.in.:
- słodyczy – żelki, cukierki z galaretką, pianki;
- deserów – galaretki, ciasta z kremami, puddingi;
- wyrobów mięsnych – galarety, konserwy, wędliny;
- produktów mlecznych – słodkie serki, jogurty pitne;
- produktów garmażeryjnych – pierogi, uszka, knedle.
Do czego użyć żelatyny?
Żelatyna ma szerokie zastosowanie zarówno w kulinariach, jak i kosmetyce. Możesz ją użyć do przygotowania galaretek na słodko oraz na wytrawnie. Doskonale sprawdzi się również jako dodatek do kremów i sosów, a także jako zagęstnik do dżemów i konfitur.
Z żelatyny możesz przygotować domowy kosmetyk do laminacji, tj. wygładzania włosów. Wystarczy, że wymieszasz dwie łyżki żelatyny z trzema łyżkami gorącej wody. Ważne jest, aby żelatyna dobrze się rozpuściła. Do powstałej mieszanki dodaj dwie łyżki ulubionej odżywki do włosów i dokładnie wymieszaj. Tak otrzymają pastę, rozprowadź na całą długość umytych i mokrych włosów i zawiń w je w czepek lub folię. Całość zmyj po ok. 40 minutach i następnie wysusz włosy.
Czy żelatyna wieprzowa może być szkodliwa?
Żelatyna wieprzowa jest produktem bezpiecznym dla zdrowia i nie należy się jej obawiać. Pewne skutki uboczne obserwuje się przy spożyciu bardzo dużych ilości żelatyny, tj. powyżej 10 g na dzień. Są to m.in. bóle brzucha, uczucie przelewania, wzdęcia, zgaga czy odbijanie.
Żelatyna w rzadkich przypadkach wywołuje reakcje alergiczne. Do klasycznych symptomów należy wysypka, pokrzywka, obrzęki ust, mrowienie, swędzenie, dolegliwości żołądkowo-jelitowe, kaszel, trudności z oddychaniem. Jeśli po spożyciu żelatyny wystąpiły u Ciebie wymienione objawy, wyeliminuj ją ze swojej diety oraz skonsultuj się z lekarzem.
Jeżeli masz zdiagnozowaną alergię na żelatynę, zachowaj ostrożność podczas szczepień, m.in. typu MMR. Żelatyna pełni w nich rolę stabilizatora. Przed wprowadzeniem do szczepionki zostaje poddana hydrolizie, dlatego ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej jest wręcz znikome. Jednakże w celach prewencyjnych przed przyjęciem szczepienia niezwłocznie poinformuj lekarza o swojej alergii.
Co zamiast żelatyny?
Osoby na diecie roślinnej świadomie wykluczają żelatynę ze swojej diety. Warto wiedzieć, że można ją zastąpić roślinnymi odpowiednikami. Jednym z nich jest pozyskiwany z alg morskich agar . Dzięki swoim właściwościom żelującym stanowi idealny zamiennik żelatyny np. w wegańskich galaretach i żelkach.
Część osób stosuje żelatynę jako środek wspierający kości, chrząstki i stawy. W profilaktyce chorób układu ruchu zamiennikiem żelatyny jest gotowy preparat hydrolizowanego kolagenu, który jest nieco lepiej przyswajany przez organizm. W przypadku osób na diecie roślinnej jedyną alternatywą jest kolagen wegański, który zawiera związki sprzyjające syntezie kolagenu w organizmie.
