Żelatyna to produkt pochodzenia zwierzęcego o wielu zastosowaniach. Używana jest przede wszystkim do produkcji deserów i galaretek, lecz oprócz wpływu na strukturę potraw może również wspierać zdrowie naszej skóry i układu ruchu. Jak zatem powstaje żelatyna? W jaki sposób wpływa na nasz organizm i po czym poznać dobrą jakość żelatyny?
Żelatyna – właściwości, zastosowanie, w czym jest, na co pomaga, czy szkodzi?
Spis treści
Żelatyna – co to jest i jak się ją robi?
Żelatyna to lekko żółtawy, bezwonny i bezsmakowy produkt pozyskiwany ze zwierząt rzeźnych (głównie krów i świń), który dobrze rozpuszcza się w wodzie. Jest ona białkiem otrzymywanym z kolagenu , który z kolei znajduje się m.in. w skórach, chrząstkach, stawach i kościach zwierzęcych.
Proces otrzymywania żelatyny jest długotrwały i kilkuetapowy. Początkowo wszelkie surowce odzwierzęce są dokładnie czyszczone, myte, a następnie rozdrabniane. Kolejny etap to ekstrakcja kolagenu, gdzie podczas gotowania otrzymuje się płynny kolagen. Tak powstały surowiec poddaje się filtrowaniu i klaryfikacji, a na sam koniec odwadnianiu i suszeniu.
Jakość żelatyny możesz ocenić na podstawie struktury produktu, w którym się ona znajduje. Im twardszy, tym lepszej jakości surowca użyto. O poziomie jakości żelatyny decydują tzw. stopnie Blooma. Żelatyna o wartości 170 lub wyższej spełnia swoje funkcje żelujące i jest produktem godnym polecenia.
Z czego jest żelatyna w proszku?
W niemal każdym sklepie znajdziemy żelatynę w proszku – finalny produkt omawianego procesu produkcji. Powstaje w wyniku odwadniania i suszenia kolagenu. Otrzymana w ten sposób masa przechodzi dodatkowo przez etap mielenia, w celu uzyskania drobnego proszku. Gotowy produkt jest następnie pakowany w torebki i dystrybuowany do sklepów.
Jakie są właściwości żelatyny?
Żelatyna spożywcza to powszechny środek żelujący wykorzystywany w produkcji żywności. Rozpuszczona w gorącej wodzie, a następnie ostudzona tworzy żel. Dzięki tym właściwościom jest popularnym składnikiem wyrobów mięsnych czy deserów. Zapewnia ona tym produktom charakterystyczną miękką, sprężystą i stałą konsystencję.
Czy jedzenie żelatyny jest zdrowe?
Żelatyna ostatnimi czasy zyskuje popularności ze względu na swoje prozdrowotne właściwości. W swoim składzie zawiera bowiem aminokwasy niezbędne do produkcji kolagenu w naszym organizmie. Oznacza to, że sprawdzi się jako środek wspierający strukturę kości, ścięgien i stawów. Co więcej, wpływa także na poprawę elastyczności skóry oraz wzmocnienie włosów i paznokci.
Żelatyna działa korzystnie na pracę układu pokarmowego. Obecne w żelatynie aminokwasy pozwalają odbudować śluzówkę jelit oraz utrzymują jej integralność. Ponadto żelatyna poprawia perystaltykę jelit oraz wspiera procesy trawienia.
Okazuje się, że obecna w żelatynie glicyna pomaga kontrolować poziom cukru we krwi oraz zwiększa insulinowrażliwość tkanek, co ma istotne znaczenie na osób cierpiących na zaburzenia glikemii.
Co jest lepsze na stawy – kolagen czy żelatyna?
Obok żelatyny, pozyskiwanej z kolagenu zwierzęcego, coraz częściej można spotkać sam kolagen w formie suplementów diety. Jak się okazuje, ich sposób użycia i właściwości są do siebie zbliżone.
Zarówno żelatyna, jak i kolagen stanowią cenne uzupełnienie diety w kontekście wsparcia zdrowia stawów. Obecne w nich aminokwasy wzmacniają ich strukturę, a także łagodzą dolegliwości bólowe towarzyszące chorobom stawów. Jeśli jednak zdecydujesz się na zakup suplementu z kolagenem, wybierz ten, który w swoim składzie zawiera zhydrolizowane peptydy kolagenowe. Ta postać kolagenu jest lepiej przyswajana i trawiona przez organizm.
Co ważne, preparat z kolagenem jest łatwiejszy w użyciu. Można go rozpuścić zarówno w zimnej, jak i ciepłej wodzie. Tak otrzymany napój nie ulegnie też stężeniu i można go wypić w każdych warunkach. Natomiast żelatyna rozpuszcza się tylko w gorącej wodzie, a po przestudzeniu przybiera formę galaretki, co w niektórych sytuacjach np. przy braku możliwości podgrzania wody, bywa problematyczne.
W jakich produktach jest żelatyna spożywcza?
Popularność żelatyny w przemyśle spożywczym wynika z jej zdolności do nadawania produktom pożądanej konsystencji i struktury. Na etykietach widnieje pod symbolem E441. Żelatynę stosuje się do produkcji m.in.:
- słodyczy – żelki, cukierki z galaretką, pianki;
- deserów – galaretki, ciasta z kremami, puddingi;
- wyrobów mięsnych – galarety, konserwy, wędliny;
- produktów mlecznych – słodkie serki, jogurty pitne;
- produktów garmażeryjnych – pierogi, uszka, knedle.
Do czego użyć żelatyny?
Żelatyna ma szerokie zastosowanie zarówno w kulinariach, jak i kosmetyce. Możesz ją użyć do przygotowania galaretek na słodko oraz na wytrawnie. Doskonale sprawdzi się również jako dodatek do kremów i sosów, a także jako zagęstnik do dżemów i konfitur.
Z żelatyny możesz przygotować domowy kosmetyk do laminacji, tj. wygładzania włosów. Wystarczy, że wymieszasz dwie łyżki żelatyny z trzema łyżkami gorącej wody. Ważne jest, aby żelatyna dobrze się rozpuściła. Do powstałej mieszanki dodaj dwie łyżki ulubionej odżywki do włosów i dokładnie wymieszaj. Tak otrzymają pastę, rozprowadź na całą długość umytych i mokrych włosów i zawiń w je w czepek lub folię. Całość zmyj po ok. 40 minutach i następnie wysusz włosy.
Czy żelatyna wieprzowa może być szkodliwa?
Żelatyna wieprzowa jest produktem bezpiecznym dla zdrowia i nie należy się jej obawiać. Pewne skutki uboczne obserwuje się przy spożyciu bardzo dużych ilości żelatyny, tj. powyżej 10 g na dzień. Są to m.in. bóle brzucha, uczucie przelewania, wzdęcia, zgaga czy odbijanie.
Żelatyna w rzadkich przypadkach wywołuje reakcje alergiczne. Do klasycznych symptomów należy wysypka, pokrzywka, obrzęki ust, mrowienie, swędzenie, dolegliwości żołądkowo-jelitowe, kaszel, trudności z oddychaniem. Jeśli po spożyciu żelatyny wystąpiły u Ciebie wymienione objawy, wyeliminuj ją ze swojej diety oraz skonsultuj się z lekarzem.
Jeżeli masz zdiagnozowaną alergię na żelatynę, zachowaj ostrożność podczas szczepień, m.in. typu MMR. Żelatyna pełni w nich rolę stabilizatora. Przed wprowadzeniem do szczepionki zostaje poddana hydrolizie, dlatego ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej jest wręcz znikome. Jednakże w celach prewencyjnych przed przyjęciem szczepienia niezwłocznie poinformuj lekarza o swojej alergii.
Co zamiast żelatyny?
Osoby na diecie roślinnej świadomie wykluczają żelatynę ze swojej diety. Warto wiedzieć, że można ją zastąpić roślinnymi odpowiednikami. Jednym z nich jest pozyskiwany z alg morskich agar . Dzięki swoim właściwościom żelującym stanowi idealny zamiennik żelatyny np. w wegańskich galaretach i żelkach.
Część osób stosuje żelatynę jako środek wspierający kości, chrząstki i stawy. W profilaktyce chorób układu ruchu zamiennikiem żelatyny jest gotowy preparat hydrolizowanego kolagenu, który jest nieco lepiej przyswajany przez organizm. W przypadku osób na diecie roślinnej jedyną alternatywą jest kolagen wegański, który zawiera związki sprzyjające syntezie kolagenu w organizmie.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- El-Hafidi M. i in.: Glycine Increases Insulin Sensitivity and Glutathione Biosynthesis and Protects against Oxidative Stress in a Model of Sucrose-Induced Insulin Resistance, Oxid Med Cell Longev. 2018; 2018: 2101562;
- Said M. I.: Role and function of gelatin in the development of the food and non-food industry: A review, IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science 492 (2020) 012086;
- https://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/jakie-substancje-pomocnicze-wchodza-w-sklad-szczepionek/?print-version.
Opublikowano: 25.03.2024;
Oceń:
5.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Agata Soroczyńska
dietetyk kliniczny i sportowy
Dietetyk kliniczny i sportowy, absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach i Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Główne tematy jej zainteresowań to dieta roślinna, dieta w sporcie, suplementacja oraz psychodietetyka. W kontekście współpracy z podopiecznymi istotne jest dla niej całościowe podejście do pacjenta. Wierzy, że do osiągnięcia celów nie zawsze wymagany jest jadłospis. Od kilku lat zajmuje się edukacją żywieniową. Jest autorką wielu artykułów, wykładów oraz webinarów, podczas których poruszała tematy związane z profilaktyką zdrowotną, dietoterapią, zdrowym odżywianiem oraz dietetyką sportową. Prywatnie pasjonatka fitnessu, książek historycznych i fantasy oraz górskich wędrówek.
3
Komentarze i opinie (0)