Skwalen to naturalnie występujący związek organiczny, który spotkać można między innymi w wątrobie rekina czy oliwie z oliwek. Ze względu na pełnione w naszym organizmie funkcje, jego suplementacja niesie wiele korzyści dla zdrowia. Jakie właściwości ma skwalen? Gdzie można go znaleźć? Czy skwalen i skwalan to to samo? Poznaj najważniejsze informacje na temat skwalenu!
Skwalen – co to jest, właściwości, działanie, w czym jest, skutki uboczne
Spis treści
Czym jest skwalen?
Skwalen to związek naturalnie występujący w przyrodzie, między innymi w naszym organizmie, a dokładnie w skórze i wątrobie, gromadzony jest także w tkance tłuszczowej. Ciekawostką z pewnością jest fakt, iż pomimo że jest zaliczany do lipidów, nie jest on tłuszczem, a węglowodorem nienasyconym. Pod względem chemicznym jest niepolarnym związkiem izoprenowym złożonym z 30 atomów węgla, który wykazuje spore podobieństwo chociażby do koenzymu Q10.
Skwalen w 1906 r. odkryli japońscy naukowcy. Przez lata pozyskiwano go głównie z wątroby rekinów, co znalazło odzwierciedlenie w jego nazwie, bowiem squalus oznacza koleń. Jego obecność w ludzkiej skórze odkryto jednak dopiero 60 lat później, co stało się impulsem do dalszych badań i wykazania jego prozdrowotnych właściwości.
Jaką są właściwości skwalenu?
Skwalen, podobnie jak inne substancje biologicznie czynne, pełni w naszym organizmie wiele istotnych funkcji. Do najważniejszych zalicza się:
- udział w budowie błon lipidowych;
- bycie prekursorem cholesterolu i innych związków sterydowych;
- detoksyfikację organizmu (pomaga między innymi w usuwaniu ksenobiotyków);
- korzystny wpływ na kondycję skóry (skwalen stanowi składnik sebum, dzięki czemu współtworzy płaszcz hydrolipidowy na powierzchni skóry);
- ochronę przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych, w tym promieniowania jonizującego i UV;
- ochronę przed wolnymi rodnikami (spowalnia procesy starzenia);
- prezentowanie komórkom immunokompetentnym różnych patogenów (jest substancją nośną);
- zwiększanie aktywności komórek układu odpornościowego, w tym zwłaszcza limfocytów T oraz makrofagów;
- regulację poziomu cholesterolu we krwi (obniża poziom frakcji LDL na korzyść frakcji HDL);
- zmniejszanie ryzyka rozwoju chorób serca i układu krążenia;
- działanie ochronne na wątrobę;
- zmniejszanie ryzyka pojawienia się w naszym organizmie kamieni żółciowych;
- zdolność do łagodzenia skutków ubocznych chemioterapii;
- uczestnictwo w syntezie witaminy D;
- właściwości antybakteryjne, przeciwwirusowe oraz przeciwgrzybicze.
Oprócz wspomnianych funkcji badania wykazały, że skwalen może również chronić przed rozwojem niektórych nowotworów, w tym zwłaszcza raka jelita grubego, trzustki oraz raka piersi.
Gdzie znaleźć skwalen?
Skwalen jest syntetyzowany w naszym organizmie w niewielkich ilościach, dlatego by w pełni odczuć jego dobroczynny wpływ na nasz organizm niezbędne jest dostarczanie go wraz z dietą lub w formie suplementów diety.
Co ważne, skwalenu nie da się pozyskać drogą syntetyczną, nawet do produkcji preparatów farmaceutycznych związek ten pozyskuje się z jego naturalnych źródeł. A gdzie skwalen występuje naturalnie w dużych ilościach?
Głównymi źródłami skwalenu są:
- olej z wątroby rekina – będący nie tylko najcenniejszym, ale i najlepiej przyswajalnym źródłem skwalenu;
- oliwa z oliwek – najlepiej extra virgin;
- amarantus;
- olej z pestek dyni;
- inne oleje rybie;
- olej z kiełków pszenicy;
- olej z otrębów ryżowych;
- olej palmowy.
Pamiętajmy, że olej z wątroby rekina zawiera kilka razy więcej skwalenu niż oleje pochodzenia roślinnego. Najlepszym rozwiązaniem jest więc stosowanie preparatów zawierających ten składnik, zarówno w formie płynnej jak i w postaci kapsułek. Warto również zaznaczyć, że olej z wątroby rekina jest niejako produktem ubocznym połowów, bowiem są one dokonywane głównie w celu pozyskania mięsa, skór i chrząstek tych zwierząt.
Jak suplementować skwalen?
Jak już zostało wspomniane wcześniej, skwalen wykazuje wiele prozdrowotnych właściwości, dlatego warto zadbać o jego obecność w naszej diecie. W większości przypadków nie jest ona jednak wystarczającym źródłem skwalenu (wyjątek stanowi dieta śródziemnomorska , obfitująca w ryby i oliwę z oliwek), dlatego warto dodatkowo rozważyć odpowiednią suplementację.
Minimalne, dzienne zapotrzebowanie w przypadku osób zdrowych wynosi około 11 mg skwalenu na dobę. Większość preparatów dostępnych na rynku zawiera około 300 mg skwalenu, co stanowi standardową dopuszczalną dawkę dzienną, choć u pacjentów onkologicznych dopuszcza się przyjmowanie nawet 5000 mg na dobę. Według badań regularne, dzienne spożycie skwalenu w dawce 500-1000 mg/dobę pozwala uregulować gospodarkę lipidową organizmu, a także zmniejszyć ryzyko zapadalności na choroby nowotworowe.
Skutki uboczne stosowania skwalenu
Suplementy ze skwalenem są uznawane za wysoce bezpieczne, nawet w dużych dawkach. U niektórych osób zaobserwowano wyłącznie przejściowe działania niepożądane związane z przyjmowaniem skwalenu, takie jak luźne stolce lub podwyższenie całkowitego poziomu cholesterolu.
Nie zaleca się jednak suplementacji skwalenem u kobiet w ciąży i matek karmiących piersią, co wynika z braku dostatecznych badań w tej grupie.
Skwalen i skwalan – czym się różnią?
Oprócz pochodzącego z naturalnych źródeł skwalenu, w sprzedaży możemy spotkać również produkty zawierające skwalan. Czym różnią się te dwa związki?
Skwalan jest syntetyczną pochodną skwalenu, znajdującą zastosowanie głównie w przemyśle kosmetycznym. To bezbarwny olej, który nie pozostawia tłustej warstwy i uczucia lepkości, nie utlenia się i nie jełczeje, a co ważne nie działa komedogennie.
Wykazuje on wysoce korzystny wpływ na skórę:
- chroni ją przed negatywnym wpływem czynników zewnętrznych;
- nawilża i uelastycznia;
- stymuluje produkcję kolagenu;
- łagodzi podrażnienia i stany zapalne (obserwowane między innymi przy atopowym zapaleniu skóry, trądziku czy łuszczycy);
- wzmacnia barierę hydrolipidową skóry;
- wykazuje działanie antybakteryjne i antygrzybicze;
- stanowi dobry nośnik dla innych, cennych składników kosmetycznych.
Czyni go to cenną substancją w składzie kosmetyków przeznaczonych do cery alergicznej, trądzikowej, dojrzałej czy skłonnej do podrażnień.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Lewkowicz, P., Lewkowicz, N., Tchórzewski, H. (2002). Rola alkilogliceroli, skwalenu i wielonienasyconych kwasów omega-3 w zwalczaniu infekcji bakteryjnych–modyfikacja naturalnych (wrodzonych) mechanizmów odporności. Problemy Ter. Mon, 13, 163-169;
- Lozano-Grande, M.A.; Gorinstein, S.; Espitia-Rangel, E.; Dávila-Ortiz, G.; Martínez-Ayala, L. Plant Sources, Extraction Methods, and Uses of Squalene. Int. J. Agron. 2018;
- Czaplicki, S., Ogrodowska, D., Zadernowski, R. (2012). Skwalen i kwasy tłuszczowe przechowywanych produktów amarantusowych. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 45(3).
Opublikowano: 17.10.2023;
Oceń:
5.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Natalia Michalak
diagnosta laboratoryjny
Absolwentka kierunku analityka medyczna na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach. Prywatnie mama wesołej dwójki i pasjonatka zdrowego i aktywnego stylu życia. Dzięki swojemu wykształceniu doskonale wie, jak ważną rolę odgrywa w trosce o zdrowie i dobre samopoczucie odpowiednia profilaktyka, której niezbędnymi elementami są m.in. regularnie wykonywane badania laboratoryjne, odpowiednia dieta i aktywność fizyczna.
3
Komentarze i opinie (0)