Plamy wątrobowe, inaczej plamy soczewicowate, to dobrze odgraniczone zmiany skórne o średnicy zazwyczaj 1-3 cm, które występują na skórze narażonej na promienie słoneczne. Są zazwyczaj koloru od jasnożóltego do ciemnobrązowego. Lokalizują się w różnych częściach ciała – zwykle na twarzy, klatce piersiowej, kończynach, a predyspozycje do nich mają osoby o jasnej karnacji. Powstawanie plam wątrobowych jest utożsamiane ze starzeniem się skóry. W przypadku pojawienia się plam wątrobowych warto udać się do lekarza, najlepiej dermatologa, który zaleci dalsze postępowanie.
Plamy wątrobowe – czym są i jak wyglądają? Przyczyny, objawy, leczenie
Spis treści
Czym są plamy wątrobowe?
Nieestetyczne plamy wątrobowe są wynikiem przewlekłej ekspozycji na promieniowanie słoneczne, co powoduje przewlekły stan zapalny. Ten stan zapalny uwalnia z kolei kaskadę endotelin naskórkowych, czego efektem jest wzrost aktywności melanocytów i dochodzi do wzrostu produkcji melaniny.
Plamy wątrobowe rzadko występują u osób młodszych, dużo częściej pojawiają się u osób w podeszłym wieku. Niektóre źródła używają również zamiennie z nazwą plamy wątrobowe – nazwy plamy starcze, jako że zmiany pigmentacyjne skóry najczęściej pojawiają się po 50. roku życia.
Plamy soczewicowate posłoneczne są zmianami, które nie mają tendencji do samoistnego ustępowania, ale potrafią zmieniać sezonowo barwę (1).
W diagnostyce różnicowej plam wątrobowych uwzględnia się:
- piegi,
- plamy typu kawa z mlekiem,
- rogowacenie słoneczne z przebarwieniem,
- złośliwą plamę soczewicowatą.
Jak wyglądają plamy wątrobowe?
Starcze plamy to dość dobrze odgraniczone zmiany skórne o średnicy kilku centymetrów, o różnym zabarwieniu – od jasnożółtego do ciemnobrązowego. Mogą być także wielobarwne i mogą mieć nieregularny kształt. Najczęściej występują w miejscach nadmiernej ekspozycji na promieniowanie słoneczne: na twarzy, szyi, dłoniach, dekolcie, ramionach, chociaż mogą pojawiać się tak naprawdę wszędzie (2). Częściej jednak występują u osób z jasną karnacją.
Nie znikają same całkowicie, ale w przypadku braku narażenia na promieniowanie słoneczne bledną i stają się mniejsze. Wbrew swojej nazwie, plamy wątrobowe nie mają nic wspólnego z chorobami wątroby, a ich nazwa wzięła się stąd, że swoim kolorem przypominają wątrobę. Natomiast u osób spożywających alkohol dochodzi do uszkodzenia wątroby i pojawiają się plamy, ale również nie są to plamy wątrobowe (soczewicowate), bo ich mechanizm powstawania jest inny.
Plamy wątrobowe nie są groźne, nie wymagają pilnego leczenia.
Objawy plam starczych
Plamy wątrobowe nie dają żadnych objawów – nie są bolesne, nie swędzą, nie pieką. Są traktowane przez wiele osób jako defekt kosmetyczny, którego należy się pozbyć, bo występowanie plam wątrobowych może negatywnie wpływać na samoocenę – kojarzy się z procesami starzenia się skóry.
Pacjenci często korzystają z usług salonów kosmetycznych i lekarzy medycyny estetycznej, którzy zajmują się usuwaniem takich zmian. Jeśli pojawiają się objawy – ból, pieczenie, świąd – albo zmiany skórne powiększają się, konieczna jest wizyta u lekarza i upewnienie się, czy na pewno są to plamy wątrobowe. W wątpliwych przypadkach może być zalecana biopsja zmiany, która ostatecznie rozstrzygnie wątpliwości.
Leczenie plam wątrobowych
Plamy wątrobowe nie stanowią zagrożenia, nie dają dolegliwości bólowych, nie wymagają leczenia. Część osób decyduje się jednak próbować usunąć plamy wątrobowe z powodów kosmetycznych. W przypadku chęci pozbycia się takich zmian, należy udać się do lekarza dermatologa, który potwierdzi, że są to plamy wątrobowe i zaproponuje dalsze postępowanie.
Domowe sposoby na usuwanie przebarwień , takie jak przemywanie sokiem z cytryny, okłady z ogórka, maseczka z sody oczyszczonej – nie będą skuteczne. Lekarz dermatolog zapewne zaproponuje stosowanie leków miejscowych, np. maści z hydrochinonem i retinoidami (adapalen, tretynoina, tazaroten). Hydrochinon może czasem jako objaw niepożądany powodować wykwity przypominające trądzik.
U niektórych pacjentów z plamami wątrobowymi zaleca się bardziej inwazyjne metody, jak: peelingi chemiczne, krioterapię, systemy światła impulsowego o dużej mocy, zabieg laseroterapii. Krioterapii jednak nie można stosować przez długi czas, bo wiąże się z ryzykiem powstania bólu i przebarwień.
W usuwaniu plam wątrobowych stosuje się, jak wspomnieliśmy, peelingi chemiczne – używane są zazwyczaj preparaty o właściwościach złuszczających, najczęściej z zawartością kwasów o różnych stężeniach (przykładowo: kwas migdałowy, glikolowy, pirogronowy lub salicylowy). Peelingi obejmują wierzchnie warstwy naskórka, żeby usunąć plamy starcze zwykle zaleca się kilka zabiegów.
U niektórych pacjentów można zastosować laseroterapię. W laserowej terapii plam wątrobowych wykorzystuje się zasadę selektywnej fototermolizy, czyli nacelowanie działania lasera na wybrany chromofor przez ustawienie właściwej długości fali. W tym przypadku docelowym chromoforem jest melanina – lasery emitują światło, które jest absorbowane przez melaninę, powodując destrukcję melaniny i fizjologiczne złuszczanie. Jednak leczenie plam wątrobowych zazwyczaj nie powoduje ich całkowitej eliminacji, a jedynie rozjaśnienie plam.
Plamom wątrobowym nie da się całkowicie zapobiec, ale poprzez stosowanie kremów z filtrem oraz wiedząc, że działanie promieni słonecznych przyczynia się powstawania tych plam, należy unikać nadmiernej ekspozycji na działanie słońca. Brak ochrony przeciwsłonecznej spowoduje, że plam będzie więcej, powstaną szybciej, a także możliwe jest wystąpienie innych groźniejszych chorób skóry.
Jeżeli w okolicy plamy starczej pojawi się pieczenie lub swędzenie, plama zmieni barwę, uwypukli się lub zacznie krwawić, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Trzeba mieć świadomość, że czerniak w początkowym stadium może swym wyglądem przypominać plamę wątrobową. Należy pamiętać także, że nowotwór ten również związany jest z nadmierną ekspozycją na promienie słoneczne.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- H. Wolska: Przebarwienia skóry i ich leczenie, Dermatologia Estetyczna, 2(2), 2000, 64-73.
- C. K. Kimbrough-Green, C.E. Griffiths, L.J. Finkel, T.A Hamilton, S.M. Bulengo-Ransby, C.N Ellis: Topical retinoic acid (tretinoin) for melasma in black patients. A vehicle-controlled clinical trial, Archives of Dermatology, 130, 1994, 727-733.
Opublikowano: 17.09.2024;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
12
Komentarze i opinie (0)