Ból nóg w nocy – przyczyny i sposoby radzenia sobie z dolegliwościami

Dlaczego nogi bolą w nocy? Sprawdź poziom elektrolitów!

Jednym z najczęstszych przyczyn bólu nóg w nocy jest niedobór: magnezu, potasu oraz innych elektrolitów. Problem ten dotyczy m.in. osób aktywnych fizycznie, które nie stosują zbilansowanej diety. Niedobór magnezu może się pojawić też u osób z: niekontrolowaną cukrzycą typu 2., insulinoopornością oraz zaburzeniami przyswajania składników odżywczych z pożywienia. Bywa też problemem ludzi, którzy dłuższy czas spędzają w pozycji stojącej, zmuszając mięśnie nóg do ciężkiej pracy, albo też tych, którzy są narażeni na długotrwały stres.

We wszystkich tych przypadkach w godzinach nocnych mogą wystąpić silne, mimowolne skurcze mięśni powodujące rwący ból nóg.

Jeżeli zaburzenia poziomu elektrolitów mają podłoże chorobowe, warto zacząć od konsultacji lekarskich np. z diabetologiem.

Choroby związane z bólem nóg nocą

Bóle mięśni i stawów mogą mieć także podłoże chorobowe. Jeżeli pomimo zmiany diety dolegliwości bólowe nie ustępują, ich przyczyna może być poważna. Jakie choroby mogą powodować ból nóg w nocy?

Zespół niespokojnych nóg

Zespół niespokojnych nóg (ang. Restless Legs Syndrome, RLS) definiowany jest jako nieprzeparta potrzeba ruchu kończynami dolnymi, który koi parestezje obecne w nogach. Pacjenci cierpiący na RLS zgłaszają zwykle takie objawy, jak:

• zaburzenia snu,
• dyskomfort w kończynach dolnych,
• przymus poruszania,
• uczucie zmęczenia,
• bolesne kurcze mięśni.

Przyczyna RLS pozostaje nieznana. U jego podstaw mogą leżeć zarówno czynniki genetyczne (skłonność do dziedziczenia predyspozycji), jak i czynniki chorobowe, w tym cukrzyca oraz choroby nerek.

Zakrzepica żył głębokich

Ból nóg w nocy może mieć związek z układem krążenia. Zakrzepica żył głębokich to niebezpieczna choroba układu naczyniowego (ang. Deep Vein Thrombosis) polegająca na wykształceniu się skrzepliny we wnętrzu naczynia krwionośnego. Taki zator utrudnia lub uniemożliwia prawidłowy przepływ krwi. Najczęściej lokalizuje się go w kończynach dolnych.

Wykształceniu się DVT sprzyja wiele czynników, w tym:

• długotrwałe unieruchomienie,
• niedowład kończyn dolnych,
• zawał serca,
• udar mózgu,
• niewydolność oddechowa,
• rozległe zabiegi operacyjne,
• nadmierna masa ciała,
• przewlekła niewydolność żylna.

Przy zakrzepicy występują zwykle takie objawy, jak: bolesność miejscowa oraz uciskowa w obrębie kończyny, obrzęk kończyny, gorączka oraz uczucie ciężkości w nogach.

Jak bolą nogi przy zakrzepicy? Dolegliwości bólowe zaczynają się w zajętej kończynie – najczęściej w łydce – i promieniują w stronę podudzia. Mogą się nasilać przy zginaniu nogi albo występować wyłącznie przy staniu lub chodzeniu. Zwykle w ich łagodzeniu pomaga uniesienie kończyny do góry.

Reumatoidalne zapalenie stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów (łac. Rheumatoid arthritis) to przewlekła, autoimmunologiczna choroba tkanki łącznej. Jej proces rozpoczyna się w błonie maziowej stawów i stopniowo prowadzi do powstania nieodwracalnych zmian oraz uszkodzeń w tkance stawowej, co skutkuje nawet niepełnosprawnością. Z biegiem czasu RZS może zająć także inne narządy i organy, co czyni je chorobą ogólnoustrojową.

Początkowo reumatoidalne zapalenia stawów daje objawy mało specyficzne, jak: osłabienie organizmu, zmęczenie, gorączka, brak apetytu. Pierwszym charakterystycznym objawem jest zazwyczaj ból stawów (tych samych po obu stronach ciała). Z początku są to stawy małe, głównie rąk i stóp, z czasem, również większe, np. stawy kolanowe lub barkowe.

Rwa kulszowa

Wśród możliwych przyczyn dolegliwości bólowych w obrębie nóg można wymienić rwę kulszową. W ten sposób określa się zespół bólowy, który pojawia się w dolnej części kręgosłupa i promieniuje do: pośladka, podudzia oraz stopy. Rwa kulszowa może się pojawić nagle (np. w wyniku podniesienia ciężkiego przedmiotu), a także narastać stopniowo, w miarę przeciążania organizmu.

Najczęstszą przyczyną rwy kulszowej jest przepuklina krążka międzykręgowego, który uciska na korzeń nerwowy. Wśród innych jej przyczyn wymienia się, m.in.: ciasnotę kanału kręgowego, kręgozmyk, urazy mechaniczne, a niekiedy choroby ogólnoustrojowe wywołujące neuropatie.

Ciąża a nocne bóle nóg

Bóle nóg w nocy mogą wynikać z różnych przyczyn, w tym także ciąży. Pojawiają się zwykle w II lub III trymestrze i mają związek, z:

• zaburzeniami gospodarki elektrolitowej;
• uciskiem powiększającej się macicy na żyły położone w jamie brzusznej i związanym w tym utrudnionym przepływem krwi oraz niedotlenieniem tkanek;
• uciskiem na nerwy (m.in. nerw kulszowy), który może powodować nieprzyjemne doznania w nogach;
• rosnącą masą ciała.

Jakie badania zrobić na ból nóg?

Diagnostyka przyczyny bólu nóg wymaga przede wszystkim przeprowadzenia szczegółowego wywiadu z pacjentem. Do typowych badań w takich przypadkach (poza badaniem fizykalnym) zalicza się m.in. diagnostykę obrazową (rentgen, rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa), która pomaga ocenić zmiany strukturalne. Elektromiografię wykorzystuje się w celu oceny prawidłowości reakcji mięśni i nerwów obwodowych. Testy laboratoryjne są zlecane w celu wykluczenia różnego rodzaju infekcji.

Jak wygląda leczenie bólu nóg w nocy?

Walka z silnym bólem potrafi być uciążliwa. Doraźne sięganie po leki z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych jest rozwiązaniem tymczasowym, które nie likwiduje istoty problemu. W wielu przypadkach zasadne będzie rozpoczęcie aktywności fizycznej w celu poprawy krążenia krwi w kończynach dolnych.

Stany zapalne przy rwie kulszowej można leczyć poprzez: ciepłe kąpiele, odpowiednio dobrane terapie manualne, zastrzyki z glikokortykosteroidów, a wreszcie – odpoczynek. W praktyce każdy przypadek dolegliwości wymaga indywidualnego podejścia ze strony lekarza.