Badanie stężenia wapnia całkowitego w surowicy wykonuje się w przypadku podejrzenia hipokalcemii (niskie stężenie wapnia) lub hiperkalcemii (wysokie stężenie wapnia). Badanie wapnia w surowicy wykonuje się w diagnozowaniu chorób kości, nerek, układu krążenia i układu nerwowego. Objawy hipokalcemii: to skurcze mięśni, drżenie dłoni, mrowienie. Objawy hiperkalcemii to: zaparcia, osłabienie, bóle brzucha, duże pragnienie.
Wapń całkowity w surowicy – wskazania, przebieg badania, interpretacja wyników
Spis treści
Jak jest rola wapnia? Jakie są źródła wapnia?
Wapń jako makroelement stanowi 1,4 – 1,6% ogólnej masy ciała. Określa się, że prawie cały wapń znajduje się w przestrzeni pozakomórkowej – 98% wapnia znajduje się w kościach, natomiast 1–2 % stanowi wapń szybkowymienialny.
Wynika z tego, że wapń jest podstawowym składnikiem budującym kości, a ponadto:
- wpływa na twardość zębów,
- jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania serca,
- bierze udział w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej,
- bierze udział w przepuszczalności błon biologicznych,
- w utrzymaniu pobudliwości tkanek,
- odpowiada za prawidłowy skurcz mięśni,
- jest niezbędny w procesach krzepnięcia krwi oraz wchłaniania witaminy B12.
Wapń do organizmu człowieka dostarczany jest wraz z pokarmami mlecznymi oraz mlekopochodnymi, a także z:
- pieczywem,
- jajami,
- warzywami zielonymi,
- kaszami gruboziarnistymi,
- orzechami,
- migdałami,
- sezamem.
Kiedy należy zbadać poziom wapnia całkowitego w surowicy?
Oznaczenie wapnia całkowitego w surowicy zleca się w celu wykrycia, rozpoznania, a następnie monitorowania wielu poważnych chorób:
- kości,
- nerek,
- serca,
- układu nerwowego,
- zębów.
Co to jest hipokalcemia?
Podstawowymi wskazaniami do oznaczenia poziomu wapnia w surowicy są objawy hipokalcemii (niskiego poziomu wapnia w surowicy) objawiające się:
- bolesnymi skurczami mięśni,
- drżeniem dłoni,
- mrowieniem wokół ust,
- uczuciem lęku,
Co to jest hiperkalcemia?
Badanie stężenia wapnia w surowicy wykonuje się także przy podejrzeniu hiperkalcemii. Objawami podwyższonego poziomu wapnia w surowicy jest:
- utrata apetytu,
- ogólne osłabienie,
- nudności,
- wymioty,
- zaparcia,
- bóle brzucha,
- zwiększone pragnienie,
- częste oddawanie moczu.
Kiedy jeszcze warto wykonać badanie poziomu wapnia w surowicy?
Badanie poziomu wapnia w surowicy zleca się u pacjentów z niewydolnością nerek (w schorzeniu tym często dochodzi do obniżenia poziomu tego makroelementu) oraz z innymi chorobami np.:
- choroby tarczycy,
- choroby nowotworowe,
- stan niedożywienia,
- choroby jelit.
Jak bada się wapń całkowity w surowicy?
Do oznaczenia wapnia całkowitego w surowicy nie jest wymagane specjalne przygotowanie.
Do przeprowadzenia oznaczenia wapnia w surowicy jest niezbędne uzyskanie od pacjenta krwi żylnej – najczęściej z żyły łokciowej. Jest ona umiejscowiona w dole łokciowym. Przed samym pobraniem należy dobrze odkazić miejsce zaplanowanego ukłucia. Następnie igłę wprowadza się do naczynia i aspiruje krew do jednorazowej strzykawki. W wyjątkowych okolicznościach u dzieci można zastosować niewielkie nacięcie specjalnym nożykiem – lancetem, a wypływającą krew umieścić w probówce. Pozyskany materiał należy przekazać do analizy w laboratorium.
Wynik badania wapnia całkowitego w surowicy
Określa się że prawidłowe wartości dla wapnia całkowitego w surowicy mieszczą się w zakresie:
- 2,2 –2,75 mmol/l (9–11 mg/dl).
Pacjenci, którzy otrzymali wyniki stężenia wapnia w surowicy powinni obowiązkowo skonsultować je ze swoim lekarzem prowadzącym.
Podwyższony poziom wapnia w surowicy
Podwyższony poziom wapnia całkowitego w surowicy świadczyć o:
- pierwotnej nadczynności przytarczyc,
- nowotworach kości lub zmianach nowotworowych produkujących hormon podobny do parathormonu (hormonu, który wyzwala uwalnianie wapnia z kości do surowicy krwi),
- przedawkowaniu witaminy D,
- nadczynności tarczycy,
- procesie gojenia się złamania,
- stanie po przeszczepieniu nerki,
- gruźlicy,
- sarkoidozie.
Obniżony poziom wapnia w surowicy
Obniżony poziom wapnia całkowitego w surowicy świadczyć może o:
- niskiej podaży wapnia w spożywanych pokarmach,
- nieprawidłowym wchłanianiu tego pierwiastka z przewodu pokarmowego na skutek upośledzonego wchłania, nieprawidłowego trawienia lub niedoborów witaminy D.
- nadmiernym odkładaniu się wapnia w kościach lub tkankach miękkich,
- nadmiernej utracie wapnia z moczem np. podczas stosowania diuretyków pętlowych,
- stanach niedoboru witaminy D związanych z niedostatecznym przyjmowaniem tej witaminy z pokarmem lub w przebiegu nieprawidłowych szlaków metabolicznych zachodzących w wątrobie lub nerkach,
- interakcjach z witaminą D przyjmowanych innych leków np. leki przeciwpadaczkowe (pochodne hydantoiny lub kwasu barbiturowego),
- niedoczynności przytarczyc prowadzącej do niedoboru parathormonu,
- oporności tkanek na parathormon w przebiegu rzekomej niewydolności przytarczyc.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Agnieszka Sapa, Iwona Bil-Lula, Anna Krzywonos-Zawadzka, Joanna Urbaniak, Mieczysław Woźniak, Alina Rak, „Chemia kliniczna dla studentów analityki medycznej. Podstawy walidacji metody. Metody oznaczania wybranych parametrów biochemicznych”, Wydawnictwo UM Wrocław, Wrocław 2015,
- Bogdan Solnica, „Diagnostyka laboratoryjna”, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2013,
- Jacques Wallach, „Interpretacja badań laboratoryjnych”, Wydawnictwo Medipage, Warszawa 2011,
- Aldona Dembińska-Kieć, Jerzy W. Naskalski, Bogdan Solnica, „Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej”, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2017.
Opublikowano: 03.12.2014;
aktualizacja: 30.01.2021
Oceń:
4.1
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Kamil Kowal
Lekarz
Absolwent Wydziału Wojskowo-Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. W chwili obecnej pracuje jako lekarz stażysta w Wojewódzkim Szpitalu im. Prymasa Kardynała S. Wyszyńskiego w Sieradzu. W zakresie medycyny szczególnie zainteresowany chirurgią oraz ortopedią i traumatologią.
209
Komentarze i opinie (3)
opublikowany 27.02.2023
opublikowany 26.05.2023
opublikowany 30.06.2023