Badanie ALT (ALAT) – co to jest i po co się je wykonuje?
ALAT, czyli aminotransferaza alaninowa (ALT) jest jednym z najważniejszych enzymów wewnątrzkomórkowych. Enzym ten w największej ilości jest składnikiem komórek wątroby – hepatocytów. Aminotransferaza alaninowa w bardzo małych ilościach występuje również w mięśniach szkieletowych, mięśniu sercowym, a także w nerkach.
Fizjologicznie w największej ilości znajduje się w komórkach wątroby i tam spełnia swoją rolę. W przypadku, kiedy hepatocyty ulegają zniszczeniu, aminotransferaza alaninowa zostaje uwolniona i zwiększa się jej poziom we krwi. ALAT nie jest swoistym enzymem, który powoduje uszkodzenie wątroby.
ALT wysokie w surowicy może być spowodowane również uszkodzeniem komórek mięśni szkieletowych, mięśnia sercowego lub nerek. Nieprawidłowe wyniki badania ALAT obligują do wykonania dodatkowych testów, a tym samym poszerzenia diagnostyki.
ALAT – norma próby wątrobowej
Prawidłowy wynik badania próby wątrobowej ALAT to wartości oznaczenia do 40 IU/l. Zaleca się wykonanie oznaczenia ALAT i AspAT. Jaki wynik AspAT jest niepokojący? Dla AspAT (inny enzym wątrobowy – aminotransferaza asparaginianowa) norma również wynosi <40 IU/l.
W trakcie interpretacji wyniku pomocne jest obliczenie stosunku wartości AspAT do ALAT – tzw. wskaźnik de Ritisa. Dzięki tej dodatkowej wartości można dokładniej określić przyczynę nieprawidłowych wyników.
Badanie polega na oznaczeniu poziomu aminotransferazy alaninowej w surowicy krwi pacjenta. Do badania potrzebna jest niewielka ilość krwi pobrana z żyły obwodowej, najczęściej zlokalizowanej w dole łokciowym. Badanie krwi ALAT wykonywane jest na czczo.
Podwyższony ALAT – co oznacza? Jak interpretować wyniki?
Podwyższony ALAT w surowicy krwi związany jest z chorobami wątroby. Występuje w przebiegu wirusowego zapalenia wątroby, toksycznego uszkodzenia, marskości, stłuszczenia, zapalenia dróg żółciowych, uszkodzenia polekowego wątroby, cholestazie czy w przebiegu choroby nowotworowej wątroby.
- ALAT podwyższony w niewielkim stopniu obserwowany jest również w przebiegu przewlekłej marskości wątroby, miopatiach (są to choroby mięśni), chorobach tarczycy, po wykonanym intensywnym treningu, w trakcie hemolizy – proces rozpadania krwinek czerwonych.
- Dokładniejszym badaniem jest wyznaczenie wspomnianego wskaźnika de Ritisa (stosunek ALAT i AspAT) i zestawienie go z wynikami ALT. Wzrost stężenia tego enzymu mniej niż krotnie i stosunek AspAT/ALAT < 1 wskazuje na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby (WZW B lub C), ostre WZW A-E, stłuszczenie wątroby, hemochromatozę, uszkodzenie polekowe lub toksyczne wątroby, autoimmunologiczne zapalenie wątroby, chorobę Wilsona lub celiakię.
- Za wysoki ALAT (wzrost mniej niż 5-cio krotny stężenia oraz stosunek AspAT/AlAT powyżej 1) wskazuje na alkoholową chorobę wątroby, marskość wątroby, hemolizę, zawał serca, miopatię, choroby tarczycy, wysiłek fizyczny.
- Wzrost 15–sto krotny stężenia ALAT może wskazywać na ostre WZW A-E, uszkodzenie toksyczne lub polekowe, ostre niedokrwienie wątroby (w tym również zamknięcie tętnicy wątrobowej), autoimmunologiczne zapalenie wątroby, chorobę Wilsona, a także zakrzepicę żył wątrobowych – tzw. zespół Budda i Chariego).
