Lepiężnik należy do roślin leczniczych o silnym działaniu na organizm. Pomaga łagodzić migreny oraz alergie. Jak w każdym przypadku ziołoterapii, skuteczność działania terapeutycznego zależy od dawki oraz indywidualnych wskazań do stosowania. Lepiężnik może zarówno pomóc, jak i zaszkodzić, dlatego trzeba umiejętnie go stosować. W artykule omówiono właściwości, rodzaje, a także wskazania i przeciwwskazania do stosowania tej wilgotnolubnej rośliny leczniczej.
Lepiężnik – właściwości lecznicze, zastosowanie, przeciwwskazania, gdzie kupić?
Spis treści
Czym jest lepiężnik i gdzie występuje?
Lepiężnik (łac. Petasites) to roślina lecznicza z rodziny astrowatych, której nazwa wywodzi się z greckiego słowa petasos, oznaczającego nakrycie głowy z charakterystycznym szerokim rondem. Nazwa naukowa tej rośliny to lepiężnik różowy (łac. Petasites hybridus). Jest znany i wykorzystywany już od ponad 2 000 lat!
Obszar występowania obejmuje tereny niemal całej Europy, a także niektóre regiony Azji oraz Ameryki Północnej. W Polsce lepiężnik jest powszechnie spotykany, ale jego największe ilości można znaleźć w rejonach Karpat.
Lepiężnik występuje w kilkunastu odmianach, w tym:
- białej (łac. Petasites albus) – lepiężnik biały porasta głównie tereny Kaukazu;
- dwóch odmianach amerykańskich (łac. Petasites frigidus i Petasites sagittarius);
- gruzińskiej (łac. Petasites georgicus);
- japońskiej (łac. Petasites japonicus);
- wojłocznej (łac. Petasites spurius).
Wszystkie wymienione rodzaje lepiężnika mają podobne zastosowanie. Różnią się głównie miejscem występowania oraz wyglądem kwiatostanów.
Przeczytaj też: Jakie właściwości lecznicze ma kocimiętka?
Lepiężnik różowy
Lepiężnik różowy to wieloletnia bylina o silnych korzeniach, która lubi rozległe przestrzenie. Wymaga półcienistych, wilgotnych oraz żyznych gleb łąk, a także brzegów jezior, strumieni i rzek. Występuje też w wilgotnych lasach oraz dużych ogrodach. Rozmnaża się za sprawą podziałów kłącza. Jest wykorzystywana zarówno w celach leczniczych, jak i ozdobnych.
Jak wygląda i z czego składa się lepiężnik różowy?
Lepiężnik różowy osiąga wysokość od 30 do 60 cm. Piękne kwiaty koloru różowo-lawendowego można podziwiać już wczesną wiosną. Przy czym, duże zielone liście pojawiają się dopiero po kwiatach, co jest charakterystyczną cechą lepiężnika i odróżnia go od innych roślin.
W skład omawianej rośliny wchodzą:
- łodyga lepiężnika – ma kolor czerwonawy i wyrastają z niej małe listki łodygowe;
- liście lepiężnika – w ich skład wchodzą listki łodygowe oraz ogromne liście odziomkowe, które wyrastają z kłącza po przekwitnięciu kwiatów. Ich zielone od góry oraz szare od dołu blaszki mają kształt sercowato-nerkowy, a średnica dochodzi nawet do 60 cm;
- kwiaty lepiężnika – są drobne. Łącząc się, tworzą koszyczki, które z kolei na szczycie łodygi łączą się w grona. Pojawiają się już w marcu przed rozwojem liści i występują w dwóch odmianach: męskiej i żeńskiej;
- kłącze lepiężnika – to gruby, pełzający system korzeniowy rośliny;
- owoce lepiężnika – to niełupki, o wielkości od 6 do 8 mm.
W celach leczniczych wykorzystuje się liście lepiężnika oraz jego korzenie.
Czytaj również: Oman wielki – właściwości lecznicze, zastosowanie, przeciwwskazania
Jakie właściwości lecznicze ma lepiężnik?
W skład chemiczny lepiężnika wchodzą m.in.:
- inulina;
- flawonoidy, w tym: astragalina;
- seskwiterpeny, takie jak petazyna i izopetazyna. To właśnie one wykazują główne działanie lecznicze;
- garbniki;
- olejek eteryczny;
- śluzy;
- toksyczne alkaloidy pirolizydynowe.
Podstawowe zastosowanie lepiężnika różowego opiera się na dwóch działaniach: przeciwmigrenowym oraz przeciwalergicznym.
Lepiężnik różowy skraca czas trwania migren, zmniejsza ich częstotliwość, a także wykazuje efekt przeciwbólowy. Nie do końca wiadomo, na czym polega korzystne działanie przeciwmigrenowe lepiężnika, jednak uważa się, że jest ono zasługą zmniejszenia stanu zapalnego oraz skurczu naczyń krwionośnych w mózgu.
Leczenie alergii sezonowych korzeniem lepiężnika opiera się na redukcji stanu zapalnego oraz hamowaniu mastocytów odpowiedzialnych za objawy alergii. Co ciekawe, uważa się, że ekstrakt z tej rośliny działa skuteczniej od leków antyhistaminowych, przy mniejszej liczbie skutków ubocznych.
Poza tym lepiężnik:
- działa moczopędnie, napotnie, spazmolitycznie, wykrztuśnie i rozkurczowo;
- wykazuje działanie przeciwbólowe, żółciopędne oraz uspokajające;
- pozytywnie wpływa na trawienie i pracę jelit,
- udrażnia zatkany nos i ułatwia oddychanie oraz odkrztuszanie.
Czytaj również: Japońskie zapalenie mózgu – przyczyny, objawy, leczenie, szczepionka
Wskazania do stosowania lepiężnika
W starożytnej Grecji lepiężnikiem leczono astmę. W epoce średniowiecza wykorzystywano napar z lepiężnika w wielu problemach, od infekcji górnych dróg oddechowych, po schorzenia układu moczowego. Zbijano nim gorączkę, leczono chrypkę, kaszel, zapalenie oskrzeli oraz pozbywano się pasożytów z jelit. Lepiężnik był stosowany także miejscowo na obrzęki, wysypki oraz rany.
Obecnie z jego dobrodziejstw korzysta się głównie w medycynie naturalnej. Wskazania do stosowania lepiężnika to głównie:
- migrena;
- alergia sezonowa;
- astma;
- atopowe zapalenie skóry (AZS);
- przeziębienie;
- kaszel;
- pasożyty w przewodzie pokarmowym.
Czytaj również: Barwinek pospolity – właściwości lecznicze, przeciwwskazania, gdzie kupić?
Przeciwwskazania do stosowania lepiężnika
Lepiężnik nie może być stosowany w żadnej formie przez kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. Produkty z lepiężnikiem mogą wywoływać reakcje alergiczne, więc nie powinny ich też stosować osoby nadwrażliwe.
Zaleca się stosowanie lepiężnika wyłącznie w formie bezpiecznych, przebadanych preparatów. W składzie lepiężnika znajdują się szkodliwe związki alkaloidów pirolizydynowych (AP), które wykazują toksyczne działanie na wątrobę oraz inne narządy. Z tego względu nie powinno się stosować preparatów przyrządzanych samodzielnie, a jedynie produkty, które są pozbawione toksyczności AP.
Gdzie można kupić lepiężnik?
Produkty z lepiężnikiem można nabyć w stacjonarnych i internetowych sklepach zielarskich. W sprzedaży są m.in. zioła kłącza ciętego oraz liście, z których przyrządza się napary, nalewki i odwary.
Czytaj również: Bluszczyk kurdybanek – jak wygląda, właściwości, jak zbierać?
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- R. L. Johnson i inn., "Przewodnik po ziołach leczniczych", Wydawnictwo Olesiejuk, 2020, s. 19-21;
- A. J. Sarwa, "Wielka encyklopedia roślin leczniczych", Wydawnictwo Armoryka, Sandomierz 2013, s. 312-313;
- https://atlas.roslin.pl/plant/7545;
- https://rozanski.li/714/lepieznik-petasites-w-leczeniu-stanw-zapalnych-alergii-i-jako-spasmolyticum/.
Opublikowano: 23.02.2022;
Oceń:
4.3
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Anna Gilewska
Kosmetolog
Licencjonowany kosmetolog (temat pracy dyplomowej: „Pielęgnacja skóry dotkniętej trądzikiem pospolitym w gabinecie kosmetologa oparta o wybrane metody aparaturowe”) i magister administracji na specjalizacji zarządzania ochroną zdrowia (temat pracy magisterskiej: „Prawne i organizacyjne uwarunkowania wykonywania zabiegów kosmetycznych”). Propagatorka zdrowego trybu życia oraz kosmetyków naturalnych. Poszerza swoją wiedzę na kongresach i targach branżowych. Interesuje się psychologią i medycyną komplementarną.
3
Komentarze i opinie (0)