Oman wielki – właściwości lecznicze, zastosowanie, przeciwwskazania

Oman wielki – co to za roślina?

Oman wielki (Inula helenium L.) to wieloletnia bylina z rodziny astrowatych (Asteraceae) pochodząca z Azji Środkowej, uprawiana obecnie na całym świecie. W Polsce ma botaniczny status kenofita, czyli rośliny obcej, zadomowionej. Jest to jedna z większych bylin występujących w Polsce – osiąga wysokość do 2,5 metra.

Z rozgałęzionego kłącza omanu wyrasta gruba, bruzdowana łodyga. Bezpośrednio z kłącza przy podłożu wyrastają liście odziomkowe – eliptyczne, na długich ogonkach. Liście wyrastające z łodygi są lancetowate, karbowane na brzegach, pozbawione ogonków. Kwiaty mają postać jaskrawożółtych koszyczków o igiełkowatych płatkach o średnicy ok. 8cm. Oman wielki kwitnie w lipcu i sierpniu. Owocem jest niełupka z puchem, przypominająca owoc dmuchawca.

Uprawa omanu w ogrodzie nie jest wymagająca. Można go wysiewać z nasion lub sadzić z rozsady. Roślina ta lubi stanowiska słoneczne lub półcień. Najlepiej rośnie na podłożu wilgotnym, zasobnym w składniki pokarmowe. Nie wymaga szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych, dobrze znosi zimno. Ze względu na osiągane rozmiary roślina może wymagać zastosowania podpórek.

Czytaj również: Bylica roczna – właściwości, przeciwwskazania, jak stosować?

Korzeń omanu – na co pomaga?

Właściwości lecznicze korzenia omanu były znane już setki lat temu. Do celów leczniczych wykorzystuje się korzeń omanu, który poddaje się suszeniu. Ze świeżego korzenia izoluje się również olejek eteryczny.

Korzeń omanu (radix inulae) to surowiec wykazujący lecznicze właściwości w wielu dolegliwościach:

• Układ oddechowy – napar lub nalewka z omanu to naturalny środek wykrztuśny pomocny w leczeniu chorób płuc, pomaga odblokować drogi oddechowe z zalegającej wydzieliny, łagodzi uciążliwy kaszel;
• Układ pokarmowy – oman wielki wspomaga trawienie, pobudzając wydzielanie soku żołądkowego oraz żółci. Ponadto łagodzi bóle brzucha, wzdęcia i reguluje wypróżnianie, a nawet poprawia apetyt;
• Układ moczowy – oman wielki pomaga w walce ze stanami zapalnymi dróg moczowych, ma działanie moczopędne;
• Zaburzenia miesiączkowania – ze względu na jego właściwości regulujące zielarze polecają oman przy zaburzeniach miesiączkowania;
• Skóra – do stosowania zewnętrznego poleca się olejek eteryczny z korzenia omanu, który działa leczniczo na wypryski, wysypki oraz trudno gojące się rany;
• Stany zapalne – działanie przeciwzapalne korzenia omanu wykorzystywane jest do leczenia stanów zapalnych w jamie ustnej oraz do płukania gardła w przebiegu infekcji;
• Nowotwory;
• Pasożyty – zielarze polecają korzeń omanu do walki z pasożytami zewnętrznymi (zabija wszy) oraz wewnętrznymi (tasiemce, glisty, owsiki);
• Uciążliwe owady – oman wielki działa nie tylko leczniczo – uważa się, że odpędza komary oraz gryzące meszki oraz roztocze.

Przeczytaj też: Wanilia – właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania

Oman wielki w badaniach naukowych

Korzeń omanu zawiera duże ilości inuliny oraz olejek, w skład którego wchodzą laktony seskwiterpenowe określane mianem heleniny. Laktony seskwiterpenowe z omanu są przedmiotem badań naukowych, które potwierdzają ich :

• działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze oraz przeciwpasożytnicze;
• działanie przeciwzapalne;
• działanie antyoksydacyjne;
• cytotoksyczność wobec komórek nowotworowych;
• wpływ na gospodarkę glukozowo-insulinową (działanie przeciwcukrzycowe).

Zastosowanie korzenia omanu wielkiego w terapii domowej

Sproszkowany lub suszony i pocięty korzeń omanu można bez trudu kupić w sklepach zielarskich. Z takiego surowca najłatwiej przyrządzić napar – ususzony korzeń należy zalać wrzącą wodą i pozostawić pod przykryciem na kilkanaście minut. Po odcedzeniu można pić go jak herbatę lub zastosować do okładów czy też jako płukankę.

Nalewka z omanu na alkoholu będzie stanowiła dobry lek na choroby płuc i dróg oddechowych. Zalany alkoholem korzeń omanu należy odstawić na tydzień w ciemne miejsce, następnie przefiltrować. Gotową nalewkę zaleca się pić kilka razy dziennie po pół łyżeczki.

Na kaszel można przyrządzić również syrop z omanu z miodem – można do niego dodać zioła, np. tymianek.

Świeży korzeń omanu można kandyzować z miodem lub macerować w winie – w tej postaci zachowuje swoje właściwości lecznicze przez kilka miesięcy. Inulina zawarta w korzeniu działa korzystnie na mikroflorę jelitową.

Czytaj również: Żyworódka – zastosowanie i właściwości

Korzeń omanu wielkiego – przeciwwskazania i skutki uboczne

Czy produkty naturalne można przedawkować? Czy są bezpieczne? Już Paracelsus w XVI w. odkrył, że „wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną, bo tylko dawka czyni truciznę”. Każda substancja lecznicza, nawet naturalna, w zbyt dużej ilości będzie szkodliwa.

Istnieją doniesienia o takich objawach przedawkowania produktów z omanu wielkiego jak wymioty, biegunka, a nawet paraliż. Istnieje również ryzyko wystąpienia alergii po kontakcie ze skórą, co nie jest rzadkością w przypadku roślin z rodziny złożonych.

Omanu wielkiego bezwzględnie powinny unikać kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. Osoby mające problem z poziomem cukru we krwi oraz ciśnieniem powinny stosowanie omanu skonsultować z lekarzem.

Korzeń omanu wielkiego ma wiele właściwości i znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu różnorodnych dolegliwości. Czy warto go stosować? Produkty pochodzenia naturalnego często mają równie dobre działanie jak leki wytwarzane z użyciem nowoczesnych technologii. Zachowując zdrowy rozsądek można z powodzeniem wspomagać się środkami medycyny naturalnej w leczeniu wielu chorób.

Jednocześnie możemy mieć nadzieję, że dzięki postępom nauki uda się coraz lepiej wykorzystywać potencjał leczniczy tej rośliny z rodziny astrowatych (złożonych) w produkcji leków nowej generacji.