Czerwona koniczyna – właściwości, działanie i przeciwwskazania

Czerwona koniczyna – skład i właściwości

Koniczyna łąkowa to roślina z rodziny bobowatych występująca powszechnie na wszystkich kontynentach. Zasiedla pola, łąki, jasne lasy, przydroża, miejsca trawiaste. Preferuje żyzną glebę. Jej łodyga dorasta do około 50 centymetrów, a silnie rozgałęziony korzeń nawet do 1,5 metra w podłoże. Czerwona koniczyna (Red clover) posiada 3 listkowe liście o kształcie eliptycznym lub jajowatym. Jej owoc stanowi strąk, w którym znajduje się jedno nasiono. Kwitnie ona od maja do września. Kwiaty koniczyny mają barwę jasnopurpurową i atrakcyjny zapach. Kształt ich główek jest kulisty lub jajowaty. Ziele koniczyny zawiera pewną, nieistotną z punktu widzenia żywienia człowieka zawartość białka i tłuszczu. Jest równocześnie bogate w składniki mineralne, m.in. żelazo, cynk, magnez, potas, miedź czy siarka. Czerwona koniczyna zastosowanie, jako roślina lecznicza znajduje dzięki obecnym w niej bioaktywnym substancjom, takim jak:

• izoflawony – w tym genisteina, daidzeina, daidzyna, genistyna, biochanina A,
• fenolokwasy – np. kwas salicylowy,
• fitosterole,
• saponiny,
• garbniki.

Obok kluczowych w kontekście wykorzystywania koniczyny izoflawonów warto również wymienić zawarte w tej roślinie związki klowamidowe. Stanowią one pochodne kwasu kawowego i wykazują, jak i pozostałe wymienione substancje, korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Mają bowiem właściwości przeciwzapalne, przeciwutleniające, antyagregacyjne i prawdopodobnie również chemoprewencyjne.

Czerwona koniczyna – działanie i zastosowanie

Czerwona koniczyna działanie swoje zawdzięcza licznym związkom bioaktywnym, które można znaleźć w jej zielu, korzeniu i kwiatach. Najczęściej o jej zastosowaniu mówi się w kontekście łagodzenia objawów menopauzy. Wynika to z faktu, że zawiera ona w swym składzie liczne izoflawony. Substancje te należące do fitoestrogenów to niesteroidowe związki chemiczne, które oddziałują na receptory estrogenowe. Mogą powodować ich blokowanie lub pobudzanie w zależności od rodzaju tkanki docelowej, a także wiązania się z receptorami estrogenowymi alfa lub beta. Ich budowa jest zbliżona do ludzkich estrogenów, jednak mają słabsze działanie. W odpowiednich dawkach mogą mimo wszystko wykazywać skuteczność zastosowania. Poza wspomnianą rolą izoflawony oddziałują również na enzymy zaangażowane w metabolizm steroidów. Wykazują działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne i antyproliferacyjne.

Ze względu na to, że czerwona koniczyna właściwości swe zawdzięcza ponad 30 różnym izoflawonom postanowiono sprawdzić jej skuteczność w łagodzeniu objawów menopauzy. Naturalnie okres przekwitania u kobiet wiąże się ze spadkiem stężenia estrogenów i towarzyszą mu nieprzyjemne symptomy, takie jak:

• zaburzenia snu,
• niepokój,
• uderzenia gorąca,
• nadmierne pocenie się,
• apatia,
• zmniejszone libido,
• problemy koncentracją.

Zainteresowanie izoflawonami w tym kontekście dotyczy właśnie ich wpływu na receptory estrogenowe. Często są one proponowane, jako alternatywa dla hormonalnej terapii zastępczej szczególnie u pacjentek, które mają przeciwwskazania do jej zastosowania.

Korzyści, jakie można potencjalnie czerpać z ich wprowadzenia to nie tylko łagodzenie objawów menopauzy, ale również zmniejszenie ryzyka osteoporozy, chorób układu sercowo-naczyniowego oraz zwolnienie procesów starzenia się komórek (działanie antyoksydacyjne). Skuteczność zastosowania preparatów z koniczyny czerwonej potwierdza wiele badań. Roślina ta ze względu na swoje działanie może mieć zastosowanie w profilaktyce większości chorób cywilizacyjnych. Wykazuje, bowiem właściwości antynowotworowe, antyzapalne, antyoksydacyjne.

Panuje także przekonanie, że koniczyna czerwona pozytywnie wpływa na powiększanie biustu ze względu na wysoką zawartość roślinnych estrogenów. Dlatego też jest częstym składnikiem suplementów diety mających wpłynąć na rozmiar piersi. Brakuje jednak rzetelnych badań na ten temat.

Preparaty z czerwonej koniczyny – tabletki, sok, zioła

Roślina ta zaliczana jest do gatunków pospolitych. Co więcej, często traktowana jest jako chwast. Jej powszechne występowanie w okresie wiosennym pozwala na używanie koniczyny w kuchni, jako ciekawego dodatku do wielu dań. Jednak, aby wykorzystać jej właściwości terapeutyczne konieczne jest zastosowanie skoncentrowanego źródła zawartych w niej izoflawonów. Dlatego też czerwona koniczyna na trądzik czy menopauzę zwykle podawana jest w postaci soków, tabletek, suszonych ziół do sporządzania naparów (herbaty). Dostępna pod różną postacią pozwala na praktyczne zastosowanie jej na co dzień. Wyciąg z czerwonej koniczyny w różnych formach oraz suszone ziele tej rośliny są powszechnie dostępne w aptekach i sklepach zielarskich oraz ze zdrową żywnością.

Cena koniczyny czerwonej zależna jest od formy surowca. Koniczyna w tabletkach kosztuje od 25 do nawet 90 zł za 90 sztuk, natomiast koniczyna suszona to koszt około 6 zł za 50 g.

Czerwona koniczyna – opinie i przeciwwskazania

Czerwona koniczyna, podobnie jak soja, ze względu na wysoką zawartość fitoestrogenów i ich działanie hormonopodobne budzi wiele obaw i sceptycznych opinii konsumentów. Stosowanie preparatów powstających z tej rośliny jest jednak stosunkowo bezpieczne. Dotychczasowe doniesienia dotyczące suplementacji izoflawonów nie wykazały poważniejszych działań niepożądanych nawet przy długotrwałym ich przyjmowaniu.

Nie mniej jednak czerwona koniczyna działania uboczne może dawać w postaci objawów, takich jak:

• zaburzenia funkcjonowania układu pokarmowego,
• zaburzenia krwawień menstruacyjnych,
• tkliwość i bolesność piersi,
• bóle głowy.

Pozostaje to kwestią indywidualną zależną od wrażliwości osobniczej oraz podanej dawki. Przeciwwskazaniem do zastosowania czerwonej koniczyny jest ciąża, karmienie piersią, niektóre typy nowotworów. Roślina ta wpływa również na metabolizm pewnych substancji leczniczych. Dlatego jeśli przyjmujemy jakiekolwiek leki należy skonsultować jej stosowanie z lekarzem prowadzącym.