Ruszczyk kolczasty – właściwości, zastosowanie, skutki uboczne – na co pomaga?

Ruszczyk kolczasty – co to jest i jak wygląda?

Ruszczyk kolczasty (Ruscus aculeatus L.), zwany także myszopłochem kolczastym, to niewielki, zielony krzew z rodziny Ruscaceae (myszopłochowate = ruszczykowate). Wypuszcza sztywne, wzniesione wyprostowane i rozgałęzione pędy. Małe liście mają postać zielonych łusek, które są bezzapachowe, słodkawe i cierpkie w smaku. Z pachwin liści właściwych wyrastają ciemnozielone, kolczaste, liściokształtne pędy (gałęziaki).

Owoc ruszczyka to czerwonawe, kuliste jagody dojrzewające we wrześniu, które mogą pozostać na roślinie przez całą zimę. Myszopłoch występuje w wielu krajach Europy, Azji i obu Amerykach. Dawniej w Polsce powszechne było zastosowanie ruszczyka kolczastego jako odstraszacza na gryzonie, stąd jej popularna nazwa myszopłoch. Liście ruszczyka kolczastego umieszczane pomiędzy kawałkami mięsa czy innych pokarmów miały gwarantować, że myszy i szczury nie tkną jedzenia. Ponadto zabieg taki miał zapewniać świeżość pokarmów.

Surowiec zielarski stanowi kłącze ruszczyka kolczastego – Rusci rhizoma (wysuszone, całe lub rozdrobnione) zbierane we wrześniu. Korzeń ruszczyka ma delikatnie słodki i lekko cierpki smak, ale jest bezzapachowy. Kłącza zawierają saponiny sterydowe (ruscyna, neoruskogenina ruskogenina, ruskozyd), fitosterole (sitosterol, stigmasterol, kampesterol), flawonoidy, benzofuran, nienasycone kwasy tłuszczowe, olejki eteryczne, żywice, kumaryny, triterpeny i związki mineralne.

Ruszczyk w kuchni także znalazł zastosowanie. W celach kulinarnych wykorzystuje się młode pędy, które dodawane do potraw wzbogacą ich smak. Gałązki zaś są doskonałym dodatkiem do bożonarodzeniowych stroików.

To też może Cię zainteresować: Zielony mocz – przyczyny

Ruszczyk kolczasty – właściwości – na co działa?

Działanie ruszczyka kolczastego jako niemal cudownej rośliny opisywał już grecki uczony i filozof Theophrastus, zaś Dioscorides wspominał o roślinie jako leku na kamienie nerkowe. W średniowieczu myszopłoch stosowany był do usuwania ociężałości w nogach, która była wynikiem długotrwałego stania. Roślina zalecana też była przy żółtaczce, podagrze, kamieniach żółciowych i nerkowych, żylakach i hemoroidach.

Dzięki wynikom przeprowadzonych badań dotyczących właściwości ruszczyka kolczastego, roślina stosowana jest nie tylko w ziołolecznictwie i medycynie naturalnej, ale też medycynie konwencjonalnej. Na co pomaga ruszczyk? Zalecany jest przede wszystkim w dolegliwościach i chorobach układu krążenia, gdyż:

• podnosi ciśnienie żylne krwi,
• zwiększa napięcie i uszczelnia ściany naczyń krwionośnych,
• wzmaga przepływ krwi w żyłach,
• zapobiega zastojom krwi i limfy, obrzękom i wysiękom okołonaczyniowym,
• hamuje działanie enzymu elastazy (proteinaza),
• obniża poziom cholesterolu.

Kłącze ruszczyka jest również łagodnym środkiem moczopędnym. Zapobiegania ono przenikaniu płynów z żył do otaczających je tkanek, co usprawnia ich filtrację przez nerki i wydalenie wraz z moczem z organizmu.

Ziele ruszczyka uchodzi za naturalny środek „czyszczący krew”, zalecany jest więc przy zatruciach organizmu, ale też w dietach odchudzających. Ruszczyk działa też cytotoksycznie i przeciwhistaminowo. Stosowny jest też przez kobiety stosujące preparaty antykoncepcyjne, gdyż zapobiega krwawieniom i plamieniom z dróg rodnych.

Dowiedz się więcej o ziołach na hemoroidy

Ruszczyk kolczasty – na pajączki, naczynka, żylaki, hemoroidy

Ruszczyk w kosmetyce także wykorzystywany jest dość powszechnie. Preparaty z ruszczykiem kolczastym do pielęgnacji skóry z wykazują działanie przeciwzapalnie, zwiększające przepływ krwi, nawilżające oraz zmiękczające skórę. Ponadto chronią naturalną barierę skóry, przywracając jej miękkość i odpowiednie nawilżenie. Dzięki ruskogeninie zawartej w roślinie preparaty pobudzają mikrokrążenie, poprawiając wygląd skóry. Z uwagi na takie właściwości stosuje się produkty z ruszczykiem kolczastym na cellulit.

Krem z ruszczykiem zmniejsza podrażnienia, działa ściągająco oraz redukuje opuchliznę (np. obrzęki pod oczami). Ze względu na działanie przeciwzapalne roślina znalazła także zastosowanie w kosmetykach przeciwalergicznych.

Ekstrakty z ruszczyka stosuje się przy problemach z naczyniami żylnymi i limfatycznymi, w łagodzeniu objawów żylaków kończyn i obrzęków. Krem, żel czy maść z ruszczykiem kolczastym wspomaga walkę z „pajączkami”, problemami z naczyniowymi. Wodny i wodno-alkoholowy wyciąg z ruszczyka zaleca się w leczeniu hemoroidów, stanów zapalnych skóry i naczyń krwionośnych. Saponiny obecne w roślinie zapobiegają nadmiernemu poszerzaniu się naczyń żylnych, nieszczelności, a w przypadku hemoroidów – wypadaniu na zewnątrz. Dzięki właściwościom przeciwzapalnym i przeciwobrzękowym eliminuje świąd i pieczenie towarzyszące występowaniu guzków krwawniczych. Przeciwdziała także plamieniom podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych.

Dieta na żylaki – co jeść, a czego unikać?

Ruszczyk kolczasty – jakie są skutki uboczne i przeciwwskazania?

Przed zastosowaniem preparatów zawierających ekstrakt z ruszczyka należy zapoznać się z listą możliwych skutków ubocznych. Ruszczyk może powodować nadmierną potliwość. Podczas przyjmowania doustnie preparatów z ruszczyka istnieje ryzyko wystąpienia działań niepożądanych w postaci dolegliwości żołądkowych oraz nudności o niskim stopniu nasilenia.

Tabletki z ruszczykiem kolczastym czy inne preparaty z wyciągiem z rośliny nie są wskazane u osób cierpiących na nadciśnienie (ruszczyk może podnosić ciśnienie) oraz przerost prostaty. O tym, czy stosować ruszczyk kolczasty u kobiet w ciąży i dzieci powinien zadecydować lekarz. Nie ma badań, które wykazałyby szkodliwe działanie krzew u ciężarnych, matek karmiących piersią i dzieci, jednak warto zachować ostrożność. Przeciwwskazaniem do stosowania jest także uczulenie na ruszczyk.

Gdzie kupić ruszczyk kolczasty?

W aptekach i sklepach zielarskich można dostać preparaty z wyciągiem z ruszczyka kolczastego w postaci maści, tabletek, pastylek, ampułek i czopków. Można też kupić suchy wyciąg z ruszczyka kolczastego czy suszone kłącza ziela. Dostępny jest też herbata z ruszczyka wspierająca krążenie żylne i zmniejszająca uczucie zmęczonych, ciężkich nóg.

Zgodnie z opiniami osób regularnie stosujących preparaty z ekstraktem z ruszczyka, ziele pomaga na szereg dolegliwości, a dodatkową zaletą jest dość niska cena suszu. 50 g mielonego korzenia ruszczyka kosztuje około 10 zł.