Anyż gwiaździsty i anyż biedrzeniec to dwie przyprawy, które pod kilkoma względami są do siebie podobne, jednak ich wygląd zewnątrz wyraźnie je odróżnia. Poprzez swój silny wpływ na smak i zapach, dodane w odpowiedniej ilości, potrafią nadać potrawom wyjątkowy, charakterystyczny korzenny aromat. Dzięki licznym substancjom leczniczym, które zawierają znalazły zastosowanie nie tylko w kuchni, farmakologii, ale również w kosmetyce.
Anyż i anyżek – co to jest, właściwości, zastosowanie, cena
Anyż gwiaździsty – właściwości
Badian właściwy (Illicium verum) jest rośliną wysoką uprawianą w Azji południowej i wschodniej. Owocami tej rośliny są gwiazdki anyżu, które po wysuszenia zmieniają barwę z zielonej na brunatną. Ze świeżych owoców otrzymuje się olejek, zawierający substancje aromatyczne (anetol, foenikulinę, safrol i terpineol). Swój charakterystyczny smak, gwiazdkowy badian zawdzięcza olejkom eterycznym, które czynią go korzenno-słodkim. W kuchni anyż doskonale sprawdza się jako przyprawa do:
- dań kuchni hinduskiej, wietnamskiej i chińskiej (anyż mielony),
- potraw słodko-kwaśnych,
- deserów, kompotów, powideł, pierniczków czy anyżowych cukierków.
Właściwości lecznicze anyżu były wykorzystywane od stuleci w medycynie chińskiej. W nasionach anyżu wykryto substancje przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybiczne, które mogą wspomagać leczenie podstawowe. Z uwagi na wysoką zawartość substancji wykrztuśnych gwiazdkową przyprawę można stosować przy kaszlu i infekcjach górnych dróg oddechowych (pozwala pozbyć się flegmy z dróg oddechowych). Potwierdzono również rozkurczowe oraz wiatropędne działanie anyżu.
Anyżek – właściwości
Anyżek, czyli przyprawa z biedrzeńca (Pimpinella ansium), pochodzi z Azji Mniejszej i wschodnich obszarów Morza Śródziemnego. Na szczycie swojego pędu ma drobne białe kwiaty, które przemieniają się w zielonoszare owoce anyżu pokryte drobnymi włoskami. Podobnie jak w przypadku anyżu gwiazdkowego, owoce biedrzeńca w ponad 90 proc. składają się z substancji aromatycznej (anetolu) i 6 proc. olejku eterycznego determinującego smak anyżu – korzenny i silnie słodki. Z tego powodu anyżek wykorzystuje się w:
- celach piekarniczych,
- przemyśle spirytusowym (anyżówka).
Właściwości anyżu biedrzeńca zostały również docenione w lecznictwie. Owoce rośliny anyżu mają wpływ na stymulację wydzielniczą górnych dróg oddechowych, działa również właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Może pozytywnie wpływać na układ pokarmowy ułatwiając proces trawienia i zmniejszając napięcie mięśni gładkich.
Olejek anyżowy oraz inhalacje z anyżu są przeciwwskazane w ciąży, podczas laktacji oraz u dzieci. Istnieją doniesienia, że substancje zawarte w owocach i olejku mogą prowadzić do zaburzeń układu nerwowego powodując np. drgawki.
Anyż – zastosowanie
Z uwagi na podobną zawartość olejków eterycznych i substancji aromatycznych anyżek i anyż gwiaździsty mają bardzo zbliżone zastosowanie. Wysoka zawartość związków wykrztuśnych i przeciwbakteryjnych w obu przyprawach z anyżu może być wykorzystywana przy leczeniu:
- kaszlu z gęstą wydzieliną,
- zapaleniach gardła, krtani i oskrzeli.
Do leczenia kaszlu można wykorzystać herbatę anyżową. W celu jej przygotowania należy namoczyć dwie gwiazdki badianu w szklance wrzątku przez około 15 minut.
W celach leczniczych można również przygotować anyżówkę, czyli nalewkę z anyżu biedrzeńca. Około 20 g nasion anyżu należy zalać 250 ml spirytusu i odstawić na dwa tygodnie w ciemne miejsce. Po tym czasie płyn należy zlać do innej butelki, a pozostałe nasiona zalać 250 ml wódką i odstawić ponownie na dwa tygodnie. Gotową nalewkę połączyć z poprzednio odlanym płynem, można dodać miodu. Efekt terapeutyczny osiąga się pijąc nalewkę minimum 3 razy dziennie po łyżce do czasu ustąpienia objawów.
Zdaniem eksperta
Jednym z najlepszych ziołowych sposobów na pozbycie się wydzieliny z dróg oddechowych jest stosowanie leków z wyciągiem z szałwii.
Czytaj więcej
Zarówno, przyprawa z biedrzeńca, jak i anyż gwiazdkowy pobudzają wydzielanie soków trawiennych poprawiając procesy trawienne i działają rozkurczowo. Można je stosować w przypadku wzdęć, nadmiernych gazów oraz zaburzeń trawienia.
Badian właściwy znalazł również zastosowanie w kosmetyce, a pozyskiwany z niego olejek przy produkcji perfum. Samodzielnie w domu można przygotować tonik z anyżu na zmarszczki. Garść gwiazdek należy zalać szklanką wody i gotować ok. 20 minut. Wywar ostudzić i przelać do ciemnej buteleczki, przechowywać w lodówce zużywając w ciągu tygodnia. Anyż napina i ujędrnia skórę, zapobiega powstawaniu nowych zmarszczek, a dzięki obecności substancji przeciwdrobnoustrojowych z powodzeniem można stosować go przy cerze trądzikowej.
Anyż – cena
Anyż najlepiej kupić w formie całych ziaren – takie dłużej zachowują swoje właściwości w przeciwieństwie do form mielonych. Na jakość przyprawy z anyżu w dużej mierze będzie miał wpływ jej przechowywania. Gwiazdkowy anyż przechowujemy w ciemnym szczelnym pojemniku, a anyżek najlepiej w oddychającej płóciennej torebce.
Cena nasion biedrzeńca za 25 g to koszt około 3–4 zł, osiem sztuk gwiazdkowego badianu kosztuje około 5 zł. Mielone przyprawy są zazwyczaj tańsze, ale gorsze jakościowo.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Popis-Witkowska A. (2006). Przyprawy do każdej potrawy. wyd. Złote myśli, Gliwice.
- Nowak G. (2009). Surowce roślinne i związki naturalne stosowane w chorobach układu oddechowego. Herba polonica, 55 vol. 4.
- Badian. (2012). Aptekarz polski. Dostępny on-line: http://www.aptekarzpolski.pl/2012/03/03-2012-badian/
Opublikowano: 21.02.2019;
aktualizacja: 22.02.2019
Oceń:
4.2
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Sylwia Rutkowska
Dietetyczka
Dietetyk kliniczny, właścicielka poradni "Dobry Dietetyk" we Wrocławiu oraz Dzierżoniowie. Specjalizuje się w dietoterapii nadwagi i otyłości, żywieniu klinicznym – szczególnie w chorobach nerek, alergiach oraz nietolerancjach pokarmowych.
3
Komentarze i opinie (0)