Odbijanie po jedzeniu – co oznacza częste odbijanie?

Co oznacza odbijanie po jedzeniu? Jakie są przyczyny odbijania?

Odbijanie po jedzeniu i piciu jest fizjologicznym odruchem organizmu, dzięki któremu pozbywa się on przez usta nadmiaru powietrza z przełyku i żołądka. Z każdym kęsem połkniętego pokarmu do żołądka dostaje się mała objętość powietrza (2–4 ml), a cały posiłek wiąże się z zaleganiem około 100–200 ml. Zwłaszcza obfite porcje spożywane w pośpiechu przyczyniają się do wzmożonego połykania powietrza. Na granicy pomiędzy przełykiem a żołądkiem znajduje się dolny zwieracz przełyku – mięsień, który uniemożliwia cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Bezpośrednio po posiłku napięcie tego mięśnia jest obniżone, natomiast napięcie ścian żołądka i jego motoryka wzmożone, przez co zalegające powietrze jest wydalane na zewnątrz.

Gaz może gromadzić się w żołądku także wskutek picia dużej ilości napojów gazowanych, przyjmowania leków w postaci tabletek musujących lub substancji, które w kontakcie z kwaśnym środowiskiem żołądka wydzielają lotne związki, czemu towarzyszy nieprzyjemne uczucie wzdętego brzucha. Ponadto można wymienić kilka czynników, które działają rozluźniająco na dolny zwieracz przełyku, a przez to nasilają odbijanie. Należą do nich używki (alkohol, papierosy), niektóre pokarmy i leki przyjmowane przez pacjentów.

Przeczytaj również: Progesteron – normy u kobiet, w ciąży i u mężczyzn

Czy częste odbijanie jest objawem choroby? O czym świadczy?

W większości przypadków odbijanie jest naturalnym procesem i nie stanowi objawu choroby. Może jednak towarzyszyć zaburzeniom czynnościowym przewodu pokarmowego, np. dyspepsji. Schorzenie to charakteryzuje się obecnością objawów takich jak, puste odbijanie, uczucie pełności po jedzeniu, wzdęcia lub ból brzucha, przy czym obiektywna przyczyna symptomów nie występuje.

Częste odbijanie towarzyszy również schorzeniom będącym wynikiem obniżenia napięcia dolnego zwieracza przełyku, np. w chorobie refluksowej przełyku pacjenci skarzą się na odbijanie się kwasem. Symptom może występować również w przewlekłych chorobach upośledzających opróżnianie żołądka, np. cukrzycy lub twardzinie układowej. Zalegający w żołądku pokarm ulega fermentacji i powstaje dodatkowa ilość gazu.

Uporczywe odbijanie się, niezwiązane z przyjmowaniem posiłków, występuje u niektórych pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi. Związane jest wtedy z aerofagią, czyli nawykowym połykaniem powietrza. Otyłość również może predysponować do częstego odbijania.

Częstym problemem jest odbijanie się w ciąży, które stanowi powód do niepokoju przyszłych mam. Trzeba wiedzieć, że również w tym przypadku zazwyczaj jest to objaw fizjologiczny. Wysoki poziom progesteronu w pierwszych miesiącach ciąży działa rozluźniająco na dolny zwieracz przełyku, a powiększająca się macica uciska na żołądek, z którego powietrze, a często również treść pokarmowa, cofają się do przełyku. Podobny mechanizm występuje u ludzi otyłych.

Co pomaga na odbijanie?

Najczęściej w walce z nadmiernym odbijaniem po jedzeniu i uczuciem wzdętego brzucha skuteczne jest wykluczenie nieprawidłowych nawyków żywieniowych oraz zmiana dotychczasowej diety, wspomagająca walkę z niestrawnością. Pacjentom, którzy skarżą się na tego typu dolegliwości zaleca się stosowanie się kilku zasad.

• Należy unikać przyjmowania dużych porcji pożywienia na raz. Warto wprowadzić częstsze spożywanie posiłków o małej objętości. Najlepiej jeść 4–5 razy na dobę, w odstępach 3–4 godzinnych. Zapobiegniemy wtedy nadmiernemu rozciąganiu żołądka, które zwiększa ciśnienie w jego wnętrzu oraz długiemu zaleganiu pokarmów.
• Posiłek należy jeść powoli, dokładnie przeżuwając każdy kęs. Najlepiej unikać rozmów podczas przyjmowania jedzenia, gdyż sprzyjają one połykaniu powietrza, co nasila problem niestrawności.
• Nie zaleca się żucia gumy. W trakcie tej czynność nieświadomie połykamy duże ilości powietrza, co sprzyja wzdęciom.
• Rezygnacja z napojów gazowanych może złagodzić objawy i wyraźnie poprawić samopoczucie.
• Preparaty w postaci tabletek lub proszków musujących należy przyjmować dopiero po całkowitym rozpuszczeniu.
• Redukcja nadwagi i otyłości również przyniesie pozytywne rezultaty.
• Pomocne jest także wprowadzenie diety z wykluczeniem produktów obniżających napięcie dolnego zwieracza przełyku lub zwalniających motorykę żołądka.

W przypadku, gdy pomimo stosowania się do powyższych zaleceń, nadmierne odbijanie utrzymuje się nadal lub nasila, należy zgłosić się do lekarza, który przeprowadzi diagnostykę i zleci odpowiednie leczenie.

Odbijanie po jedzeniu i piciu – jaką dietę stosować?

Osoby, dla których odbijanie po posiłku stanowi dokuczliwy problem, powinny zadbać o odpowiednią dietę. Z codziennego jadłospisu należy wyeliminować produkty, które mogą przyczyniać się do występowania objawów:

• kawę naturalną i alkohol – zmniejszają napięcie dolnego zwieracza przełyku, wskutek czego łatwiej dochodzi do wydalania powietrza z żołądka; co ciekawe, białe wino wykazuje silniejsze działanie w porównaniu z winem czerwonym;
• czekoladę, wyroby czekoladowe, kakao – opóźniają opróżnianie żołądka; na skutek wzrostu ciśnienia wewnątrzżołądkowego przyczyniają się do częstego odbijania;
• produkty zawierające miętę – nasilają objawy;
• napoje gazowane – powiększają objętość zalegającego powietrza.

Trzeba również wiedzieć, że produkty bogate w tłuszcz także przyczyniają się do zwolnienia pasażu pokarmu przez żołądek. Pomocna w walce z odbijaniem po jedzeniu może być zatem dobrze zbilansowana dieta ubogotłuszczowa.