Ropniak opłucnej jest związany z występowaniem treści ropnej między blaszkami opłucnej. Przyczyną gromadzenia się ropy w płucach jest m.in. nieleczone wysiękowe zapalenie jamy opłucnowej, gruźlica czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Objawy ropniaka jamy opłucnowej to np. ostry, nagły ból w klatce piersiowej oraz duszności. Leczenie ropniaka płuc polega na antybiotykoterapii lub drenażu opłucnej.
Ropniak opłucnej (ropa w płucach) – przyczyny, objawy, leczenie
Spis treści
Ropniak opłucnej – przyczyny ropy w płucach
Ropniak opłucnej wiąże się z występowaniem treści ropnej pochodzącej z wysięku opłucnowego, zlokalizowanej pomiędzy blaszkami (ścienną i trzewną) opłucnej.
Sama opłucna jest cienką błoną surowiczą składającą się z 2 blaszek i pokrywającą od zewnątrz tkankę płuc, a od wewnątrz – mięśniowo-szkieletową ścianę klatki piersiowej. W warunkach prawidłowych bierze udział w fizjologicznej funkcji oddechowej, umożliwiając płynne ruchy klatki piersiowej w czasie wdechu i wydechu (efekt poślizgu).
Wśród czynników ryzyka tego rodzaju stanu zapalnego w płucach wymienia się narażenia na czynniki infekcyjne – przebyte, nieleczone wysiękowe zapalenie jamy opłucnowej (często spotykane u młodszych pacjentów) lub w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów.
Dodatkowo czynnikami ryzyka są schorzenia przebiegające z upośledzeniem odporności – cukrzyca, choroby onkologiczne, gruźlica płuc, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP).
Wysięk w jamie opłucnowej występuje w 33 proc. przypadków bakteryjnego zapalenia płuc, a ropniak opłucnej jest jego kolejnym powikłaniem. Do stadiów powstawiania ropniaka zaliczamy tarcie opłucnowe bez wysięku, z ostrym bólem w klatce piersiowej, następnie stadium włóknikowo-ropne i ostatecznie stadium wytworzenia blaszki bliznowatej, włóknistej.
Do innych przyczyn ropniaka opłucnej zaliczamy: powikłanie zapalenia płynu opłucnowego, ropień okołoprzeponowy, przebyty uraz klatki piersiowej lub stan po nakłuciu klatki piersiowej (pleurocenteza), operacje klatki piersiowej, biopsje transtorakalne czy perforacje, np. przebicie przełyku (zespół Mallory'ego-Weissa).
Czytaj również: Ból w klatce piersiowej po prawej stronie
Ropniak płuc (jamy opłucnowej) – objawy
W pierwszej fazie choroby dominującym objawem jest nagły ból w klatce piersiowej o charakterze przeszywającym, po jednej stronie klatki (lewej lub prawej), utrudniający normalne oddychanie.
Objawy takie mogą być poprzedzone przez infekcje górnych lub dolnych dróg oddechowych. Ból klatki piersiowej ma wówczas zmienne nasilenie, czasem bywa ostrzejszy w nocy. Chory przyjmuje wtedy pozycję na boku, leżąc na stronie zajętej przez proces chorobowy.
W badaniu fizykalnym stwierdza się tarcie opłucnowe, które osłuchowo przypomina zjawisko skrzypienia śniegu uginającego się pod ciężarem ciała.
Kolejnym etapem jest tworzenie się płynu zapalnego między blaszkami opłucnowymi, co powoduje ustąpienie ostrego bólu w klatce piersiowej. Chory wówczas skarży się na: osłabienie, utratę apetytu i okresowe duszności, zmieniające się przy zmianie pozycji ciała. W kolejnym stadium pojawiają się: gorączka, apatia, brak siły mięśniowej.
W przypadkach nieleczonych i powikłanych dochodzi do ropienia treści międzyopłucnowej i wytworzenia ropniaka zasadniczego, który, przy chronicznym charakterze, dzieli się na kilka lub nawet kilkanaście komór podzielonych przez tkankę łączną (obronny, adaptacyjny odruch organizmu).
Jakie badania płuc na ropniaka opłucnej?
Rozpoznanie ropniaka płuc ustala się po zebraniu wywiadu i zbadaniu chorego. Fizykalnie stwierdzone zostaje ściszenie prawidłowego szmeru oddechowego po stronie zajętej procesem chorobowym, stłumienie wypuku w badaniu palpacyjnym, zmiana granic płuc w czasie akcji oddechowej.
Badanie RTG klatki piersiowej ukazuje ogniska niedodmy, zacienienia podopłucnowe, czasem o nieostrych lub równych obrysach, kształtujących blaszkę wewnętrzną opłucnej.
Tomografia komputerowa jest badaniem bardziej dokładnym i umożliwia precyzyjne określenie wymiarów i lokalizację ropniaka. Pleurocenteza, czyli nakłucie opłucnej jest zabiegiem jednocześnie diagnostycznym i – jeśli przebiega z drenażem opłucnej – leczniczym.
Pobieramy materiał do badania z jamy opłucnowej na badanie bakteriologiczne i określenie biochemii płynu, tj. jego pH, obecności bakterii lub prątków gruźlicy. Pobrany płyn ma charakter mętny i cuchnący, a zasadnicze znaczenie w rozpoznaniu ma badanie preparatu bezpośrednio pod mikroskopem lub wyniki posiewu.
Rezonans magnetyczny na drugoplanowe znaczenie. Ropniaki mnogie opłucnej występują przy przewlekłym charakterze zmian i mogą być źródłem bakteriemii i niewydolności wielonarządowej, stanowiąc wówczas zagrożenie dla chorego. Ropniaki mnogie występują u chorych w stanie upośledzenia odporności, tj. immunosupresji.
Ropniak jamy opłucnej – jak leczyć ropniaka opłucnej?
Antybiotyk na ropniaka jamy opłucnej ma zasadnicze zastosowanie. Najlepiej, gdy mamy wykonany posiew – wtedy istnieje możliwość precyzyjnego dobrania rodzaju antybiotyku do czynnika zakaźnego. W przypadkach ujemnych posiewów należy stosować antybiotykoterapię szerokospektralną – cefuroksym, meropenem, metronidazol.
W przypadku podejrzenia występowania szczepu szpitalnego należy zastosować piperacylinę z tazobaktamem. Aminoglikozydy mają marginalne znaczenie, ze względu na słabą penetrację do jamy opłucnowej.
Drenaż opłucnej (jamy opłucnowej) jest wskazany przy płynie o wyjątkowo ropnym i mętnym charakterze. Podanie leku bezpośrednio do jamy opłucnowej, rozpuszczającego tkankę łączną (włóknistą) jest wskazane przy ropniaku otorbionym – zalecana jest wtedy streptokinaza lub urokinaza (enzymy mające właściwości hydrolizujące struktury włókniste).
Operacyjne leczenie ropniaka opłucnej polega na zabiegach wideotorakoskopowych, zastosowaniu otwartego drenażu jamy opłucnowej, torakotomii lub dekortykacji. Leczenie operacyjne jest rozważane w przypadkach, gdy pomimo drenażu i antybiotykoterapii powyżej 7 dni, objawy zakażenia utrzymują się.
Czytaj również: Szpitalne zapalenie płuc (SZP) – przyczyny, leczenie, rokowanie
Opublikowano: 28.08.2017;
aktualizacja: 29.08.2017
Oceń:
4.1
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Radosław Korczyk
Lekarz
Absolwent Wydziału Lekarskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Specjalista chorób wewnętrznych.
118
Komentarze i opinie (0)